بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| حرفه = روزنامهنگاری | | حرفه = روزنامهنگاری | ||
}} | }} | ||
نورالهدی منگنه، ملقب به منیر السلطنه، ننویسنده، عضو جمعیت نسوان وطنخواه، فعال حقوق زنان، آموزگار، شاعر. | |||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
#روزنامه [[زن]] امروز به صاحب امتیازی [[بدرالملوک تکین (بامداد)|بدرالملوک تکین( بامداد)]] مقالات بسیاری نوشت. تالیفات قلمی او عبارتاند از: رهآموز خانواده، دوست شما، صحنه ای زندگی، پندآموز، ناقوس، فانوس، آداب معاشرت، تدبیر منزل، دیوان اشعار، تگرگ، گلگشت. | #روزنامه [[زن]] امروز به صاحب امتیازی [[بدرالملوک تکین (بامداد)|بدرالملوک تکین( بامداد)]] مقالات بسیاری نوشت. تالیفات قلمی او عبارتاند از: رهآموز خانواده، دوست شما، صحنه ای زندگی، پندآموز، ناقوس، فانوس، آداب معاشرت، تدبیر منزل، دیوان اشعار، تگرگ، گلگشت. | ||
علاوه بر اینها خود نیز مجله ماهنامه بی بی را از سال 1334 منتشر میکرد که نشریهای علمی، ادبی و انتقادی بود.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/109079/%DA%A9%D9%85%D8%B1-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85- منگنه، «کمر همت بسته بودیم برای بهبود زنان عالم؛»، 1383ش]</ref> | علاوه بر اینها خود نیز مجله ماهنامه بی بی را از سال 1334 منتشر میکرد که نشریهای علمی، ادبی و انتقادی بود.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/109079/%DA%A9%D9%85%D8%B1-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85- منگنه، «کمر همت بسته بودیم برای بهبود زنان عالم؛»، 1383ش]</ref> | ||
* '''شرکت در کمیسیونها''' | *'''شرکت در کمیسیونها''' | ||
خانم منگنه در همه کمیسیونهای [[جمعیت نسوان وطنخواه]]، که مهمترین آنها، کنگره [[زنان]] شرق بود، عضوی مؤثر به شمار میآمد. همسو با سیاستهای دینزدایی و غربگرایی پهلوی اول و در راه تغییر فرهنگ دینی زنان و آمادهسازی زمینه کشف حجاب، در پاییز سال 1311، کنگره زنان شرق، در تهران برگزار شد. در این کنگره، زنان تجددطلب و غربگرا، از کشورهای عرب دعوت شده بودند که در بین آنان میتوان از خانمها نورحماده از بیروت، حنیفه خوری از مصر و سید فاطمه از عراق نام برد. خانم منگنه در این باره مینویسد:« ما چندین کیمسیون تشکیل دادیم... و اینجانب در همه این کمیسیونها شرکت داشتم. هر روز جلسهای به نام کنفرانس و با حضور خانمهای عرب دایر میشد و مذاکراتی درباره بی حجابی و ترقی زنان مطرح میگردید».</ref> <ref group="پانویس">در پایان این کنگره، خانم مستوره افشار، رئیس جمعیت نسوان وطنخواه، در گزارش خود، از فعالیتهای خانم منگنه و بعضی دیگر از فعالان این جمعیت، مانند محترم اسکندری، نامی نمیبَرد و همین امر، باعث خشنودی آنان میشود، به گونهای که پس از این کنگره، نورالهدی و عدهای از زنان تجدد طلب، از جمعیت نسوان وطنخواه کنارهگیری کردند. کنارهگیری خانم منگنه فقط نه به این دلیل که در گزارش، نامی از او برده نشده است، نشان از آن دارد که شعارهای ایشان در حمایت از زنان و آزادی آنان از واقعیت تهی و تنها برای خودنمایی و کسب شهرت بوده است. نکته جالب، این است که در عکسی که خانم منگنه در کتاب خود( دیوان نورالهدی منگنه) از این کنگره چاپ کرده، دیده میشود که تنها زنان دعوت شده خارجی و بعضی از زنان متجدد، مانند او و [[صدیقه دولت آبادی]]، بی حجاب هستند؛ اما دیگر زنان شرکتکننده در کنگره، چادر و حجاب کامل دارند و این، ریشهدار بودن پوشش چادر، در بین زنان ایرانی عصر رضا شاه را نشان میدهد.</ref> <ref>[http://ensani.ir/fa/article/109079/%DA%A9%D9%85%D8%B1-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85- منگنه، «کمر همت بسته بودیم برای بهبود زنان عالم؛»، 1383ش]</ref> | خانم منگنه در همه کمیسیونهای [[جمعیت نسوان وطنخواه]]، که مهمترین آنها، کنگره [[زنان]] شرق بود، عضوی مؤثر به شمار میآمد. همسو با سیاستهای دینزدایی و غربگرایی پهلوی اول و در راه تغییر فرهنگ دینی زنان و آمادهسازی زمینه کشف حجاب، در پاییز سال 1311، کنگره زنان شرق، در تهران برگزار شد. در این کنگره، زنان تجددطلب و غربگرا، از کشورهای عرب دعوت شده بودند که در بین آنان میتوان از خانمها نورحماده از بیروت، حنیفه خوری از مصر و سید فاطمه از عراق نام برد. خانم منگنه در این باره مینویسد:« ما چندین کیمسیون تشکیل دادیم... و اینجانب در همه این کمیسیونها شرکت داشتم. هر روز جلسهای به نام کنفرانس و با حضور خانمهای عرب دایر میشد و مذاکراتی درباره بی حجابی و ترقی زنان مطرح میگردید».</ref> <ref group="پانویس">در پایان این کنگره، خانم مستوره افشار، رئیس جمعیت نسوان وطنخواه، در گزارش خود، از فعالیتهای خانم منگنه و بعضی دیگر از فعالان این جمعیت، مانند محترم اسکندری، نامی نمیبَرد و همین امر، باعث خشنودی آنان میشود، به گونهای که پس از این کنگره، نورالهدی و عدهای از زنان تجدد طلب، از جمعیت نسوان وطنخواه کنارهگیری کردند. کنارهگیری خانم منگنه فقط نه به این دلیل که در گزارش، نامی از او برده نشده است، نشان از آن دارد که شعارهای ایشان در حمایت از زنان و آزادی آنان از واقعیت تهی و تنها برای خودنمایی و کسب شهرت بوده است. نکته جالب، این است که در عکسی که خانم منگنه در کتاب خود( دیوان نورالهدی منگنه) از این کنگره چاپ کرده، دیده میشود که تنها زنان دعوت شده خارجی و بعضی از زنان متجدد، مانند او و [[صدیقه دولت آبادی]]، بی حجاب هستند؛ اما دیگر زنان شرکتکننده در کنگره، چادر و حجاب کامل دارند و این، ریشهدار بودن پوشش چادر، در بین زنان ایرانی عصر رضا شاه را نشان میدهد.</ref> <ref>[http://ensani.ir/fa/article/109079/%DA%A9%D9%85%D8%B1-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85- منگنه، «کمر همت بسته بودیم برای بهبود زنان عالم؛»، 1383ش]</ref> | ||
* '''شرکت در [[کانون بانوان]]''' | *'''شرکت در [[کانون بانوان]]''' | ||
در سال 1314، رضا شاه به علی اصغر حکمت، وزیر معارف، دستوی میدهد که جمعیتی از زنان آزادیخواه تهرانی تشکیل دهد. این جمعیت، میبایست اساسنامهای تهیه کرده، در اختیار وزیر معارف بگذارد و از او بخواهد که حمایت خود را از آنان اعلام کند. بعدها این جمعیت« کانون بانوان» نامیده شد. کانون بانوان به ریاست شمس پهلوی و زیر نظر وزارت معارف، در تاریخ 22 اردیبهشت 1314، برای زمینهسازی رفع حجاب تأسیس شد. ریاست بعدی آن را بر عهده [[هاجر تربیت]] و سپس [[صدیقه دولت آبادی]] گذاشتند [[نورالهدی منگنه]] نیز آغاز ابتدای تأسیس، در هیأت مدیره کانون، فعالیت میکرد. خود او در این باره میگوید:« بعد از چندی، صدیقه دولت آبادی( مدیرکانون بانوان) که از دور و نزدیک با هم آشنایی داشتیم ، از من خواهش کرد، که عضو هیئت مدیره [[کانون بانوان]] شوم. من هم قبول کردم. مدتی در کمیسیون ادبی [[کانون بانوان]] و سایر قسمتها با خانمها همکاری داشتم و در مجله [[زبان زنان]]، که مدیر مسؤولش، خانم دولت آبادی بود، مقالات مینوشتم و تقریبا تمام ترجمههای آن به قلم من بود. همچنین به سخنرانیهای تربیتی و اجتماعی خودم برای روشن نمودن اذهان، ادامه میدادم؛ چنانکه در سخنرانیهای پرورش افکار، در سال 1319، مورد تقدیر ملوکانه واقع شدم». <ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20120413133841-1170-206.pdf «من نورالهدی منگنه از...»، پروتال جامع علوم انسانی]</ref> | در سال 1314، رضا شاه به علی اصغر حکمت، وزیر معارف، دستوی میدهد که جمعیتی از زنان آزادیخواه تهرانی تشکیل دهد. این جمعیت، میبایست اساسنامهای تهیه کرده، در اختیار وزیر معارف بگذارد و از او بخواهد که حمایت خود را از آنان اعلام کند. بعدها این جمعیت« کانون بانوان» نامیده شد. کانون بانوان به ریاست شمس پهلوی و زیر نظر وزارت معارف، در تاریخ 22 اردیبهشت 1314، برای زمینهسازی رفع حجاب تأسیس شد. ریاست بعدی آن را بر عهده [[هاجر تربیت]] و سپس [[صدیقه دولت آبادی]] گذاشتند [[نورالهدی منگنه]] نیز آغاز ابتدای تأسیس، در هیأت مدیره کانون، فعالیت میکرد. خود او در این باره میگوید:« بعد از چندی، صدیقه دولت آبادی( مدیرکانون بانوان) که از دور و نزدیک با هم آشنایی داشتیم ، از من خواهش کرد، که عضو هیئت مدیره [[کانون بانوان]] شوم. من هم قبول کردم. مدتی در کمیسیون ادبی [[کانون بانوان]] و سایر قسمتها با خانمها همکاری داشتم و در مجله [[زبان زنان]]، که مدیر مسؤولش، خانم دولت آبادی بود، مقالات مینوشتم و تقریبا تمام ترجمههای آن به قلم من بود. همچنین به سخنرانیهای تربیتی و اجتماعی خودم برای روشن نمودن اذهان، ادامه میدادم؛ چنانکه در سخنرانیهای پرورش افکار، در سال 1319، مورد تقدیر ملوکانه واقع شدم». <ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20120413133841-1170-206.pdf «من نورالهدی منگنه از...»، پروتال جامع علوم انسانی]</ref> | ||
*'''تلاش برای تغییر فرهنگ بومی''' | *'''تلاش برای تغییر فرهنگ بومی''' | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==همکاری با دستگاه استبداد== | ==همکاری با دستگاه استبداد== | ||
خانم منگنه که تقریباً در همه نوشتههایش، از تمدن و فرهنگ و مشروطیت( دموکراسی) دم میزند و حتی دلیل کنارهگیری خود از [[کانون بانوان]] را استبداد رئیس آن، یعنی خانم دولت آبادی میداند، مشخص نیست که چرا از استبداد بزرگتر، یعنی رضا شاه غافل است و آن را میپذیرد. حتی وقتی به علت سخنرانیهای آنچنانی خود، برای روشن ساختن اذهان [[زنان]]، در سال 1319 مورد تقدیر ملوکانه قرار میگیرد، در کمال افتخار، عین تقدیرنامه را در کتاب خود چاپ میکند و اذعان میکند که نه تنها در کانون بانوان، با دستگاه حکومتی همکاری میکرده، بلکه عضو هیئت رئیسه آن نیز بوده است. از آن مهمتر، عضویت او در [[جمعیت نسوان وطنخواه]] و همکاری این جمعیت با دستگاه استبداد است، به گونهای که برگزاری و تشکیل کنگره زنان شرق، بدون همکاری این جمعیت، امکانپذیر نبوده است. او در اینباره مینویسد:« دو نفر از آقایان، یعنی مرحوم شاهزاده محمد هاشم میرزای افسر و آقای اورنگ گویا، از طرف تیمورتاش وزیر دربار وقت ، خانمها را به جمعیت نسوان وطنخواه معرفی و با دستیاری جمعیت ما، مقدمات تشکیل کنگره را فراهم ساختند». او نباید فراموش کرده باشد که این جمعیت، از سال 1302، محرمانه از رضاشاه کمک مالی دریافت میکرد.<ref> | خانم منگنه که تقریباً در همه نوشتههایش، از تمدن و فرهنگ و مشروطیت( دموکراسی) دم میزند و حتی دلیل کنارهگیری خود از [[کانون بانوان]] را استبداد رئیس آن، یعنی خانم دولت آبادی میداند، مشخص نیست که چرا از استبداد بزرگتر، یعنی رضا شاه غافل است و آن را میپذیرد. حتی وقتی به علت سخنرانیهای آنچنانی خود، برای روشن ساختن اذهان [[زنان]]، در سال 1319 مورد تقدیر ملوکانه قرار میگیرد، در کمال افتخار، عین تقدیرنامه را در کتاب خود چاپ میکند و اذعان میکند که نه تنها در کانون بانوان، با دستگاه حکومتی همکاری میکرده، بلکه عضو هیئت رئیسه آن نیز بوده است. از آن مهمتر، عضویت او در [[جمعیت نسوان وطنخواه]] و همکاری این جمعیت با دستگاه استبداد است، به گونهای که برگزاری و تشکیل کنگره زنان شرق، بدون همکاری این جمعیت، امکانپذیر نبوده است. او در اینباره مینویسد:« دو نفر از آقایان، یعنی مرحوم شاهزاده محمد هاشم میرزای افسر و آقای اورنگ گویا، از طرف تیمورتاش وزیر دربار وقت ، خانمها را به جمعیت نسوان وطنخواه معرفی و با دستیاری جمعیت ما، مقدمات تشکیل کنگره را فراهم ساختند». او نباید فراموش کرده باشد که این جمعیت، از سال 1302، محرمانه از رضاشاه کمک مالی دریافت میکرد.<ref> | ||
نرگسی رمضانی، رضا، زنان در تاریخ سیاسی-اجتماعی ایران، 1395ش، ص 143</ref> | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
==کهنسالی و شعر== | ==کهنسالی و شعر== | ||
یکی از کتابهایی که نورالهدی در اواخر عمر خود و در کهنسالی نوشته، دیوان اشعار و پنجمین کتابی است که منتشر کرده است.<ref> | یکی از کتابهایی که نورالهدی در اواخر عمر خود و در کهنسالی نوشته، دیوان اشعار و پنجمین کتابی است که منتشر کرده است.<ref> منگنه، دیوان، 1335ش، ص 18</ref> دیوان منگنه نخستن بار، در سال 1335 شمسی چاپ شد. دیوان اشعار وی بسیار متنوع است و به گونهای نیست که نشاندهنده تفکری مستقل باشد؛ اما از آنجا که خود او در کهنسالی این اشعار را منتشر کرده، پختگی او را در شعرهایش میتوان دید که شاید نشاندهنده تغییر رویه او باشد. این کتاب، بیشتر اخلاقی- تربیتی است. و از مضمون بسیاری از آخرین سرودههایش چنین برمیآید که در آخر تغییر رویه داده و بر خلاف اوایل جوانی، در جمعیت نسوان، که گرایشهای سوسیالیستی تندی داشت، معتدل شده و در بسیاری از اشعار خویش ایمان و تقوا را میستاید؛ در بسیاری از سرودههایش نیز از [[زنان]]ی که لباس، طبق مد میپوشند و در پوشش، عفاف و حجب و حیا را رعایت نمیکنند، انتقاد کرده، آنان را نکوهش میکند.و در مقابل، زنان با حیا و نجیب را میستاید. او همچنین از اختلاط زن و [[مرد]] انتقاد میکند و آن را موجب نابودی خانوادها و جامعه میداند.<ref> منگنه، دیوان، 1335ش، ص 149 و 150</ref> | ||
در بسیاری از سرودههایش نیز از [[زنان]]ی که لباس، طبق مد میپوشند و در پوشش، عفاف و حجب و حیا را رعایت نمیکنند، انتقاد کرده، آنان را نکوهش میکند. | |||
==یادداشت== | ==یادداشت== | ||
| خط ۸۳: | خط ۷۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* | *ژآنت آفاری، انجمنهای نیمه سری زنان در نهضت مشروطیت، ترجمه دکتر جواد یوسفیان، نشر بانو، 1377ش. | ||
* | *منگنه، نورالهدی، «کمر همت بسته بودیم برای بهبود زنان عالم»، حوراء شماره7،سال 1383ش. | ||
* | *«کمر همت بسته بودیم برای بهبود زنان عالم؛ زندگانی نورالهدی منگنه»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 14 فروردین 1402ش. | ||
*نرگسی رمضانی، رضا، زنان در تاریخ سیاسی-اجتماعی ایران،نشر موسسه تاریخ مطالعات معاصر ایران، سال | *نرگسی رمضانی، رضا، زنان در تاریخ سیاسی-اجتماعی ایران،نشر موسسه تاریخ مطالعات معاصر ایران، سال 1395ش. | ||
*منگنه، نورالهدی، دیوان اشعار نورالهدی منگنه، نشر ابن سینا، تهران، 1335ش. | |||
*«من نورالهدی منگنه از...»، پروتال جامع علوم انسانی، تاریخ بازدید: 14 فروردین 1402ش. | |||
[[رده: | [[رده:ویکیجنسیت]] [[رده:کنشگران]] | ||
[[رده: | |||