قاسم امین: تفاوت میان نسخه‌ها

قاسم امین ابتدا کتاب تحریر المرأة را نگاشت و پس از آن در کتاب المرأة العصریة یا المرأة الجدیدة<ref>قاسم امین, (ماهر حسن فهمى, مؤسسة المصریه, قاهره) ص181ـ 195. (در این صفحات گزارش مطالب این کتاب او که در آن پاسخ به انتقادات منتقدان است, آمده است)</ref> به پاسخ گویى به انتقادهایى که از وى شده بود, پرداخت. وى معتقد بود که اسلامْ زن و مرد را مساوى قرار داده؛ اما این اصل بعدها طى قرون متمادى تحریف شده است. امین بر این باور بود که زنان تا وقتى محجّبه هستند، پیشرفت نخواهند کرد. به علاوه، در قرآن هم دلیلى بر این که زنان باید روى خود را بپوشانند، وجود ندارد. وى حجاب قرآنى را ویژه زنان پیامبر(ص) ـ و نه زنان دیگر ـ مى دانست.<ref>المرأة العربیة دعوة الى التغییر, ص72</ref> گفتنى است که امین در آغاز گرایش افراطى در این زمینه نداشت و پنج سال پس از آن که به این حد از تندروى برسد, مى کوشید تا در قالب عقاید اسلامى در کتاب المصریون <ref group="پانویس">وى این کتاب را در رد بر لرد کرومر نگاشت که در اثر خود تحت عنوان مصر الحدیث انتقادات زیادى را از مردم مصر و به ویژه دیندارى آنان و از جمله مسأله حجاب مطرح کرده بود. این انتقادها در مطبوعات عربى آن زمان مطرح شده و بسیارى به آن پاسخ دادند. مطالب کرومر حتى در ایران نیز انعکاس یافته برخى از بهائیان از آن مطالب بر ضد مسلمانان سوءاستفاده کردند. در این باره سید ناصرالدین نجف آبادى در حجةالبالغه مسائلى مطرح کرده و به اندیشه هاى کرومر و تأثیر آن بر بهائیان اشاره کرده و بخش هایى از انتقاداتى که در مطبوعات عربى نسبت به کرومر مطرح شده را آورده است </ref> خود از زن مسلمان و حجاب اسلامى دفاع می‌کند؛ اما امین، در سال 1898 با تألیف کتاب تحریر به یکباره دگرگون شد.<ref group="پانویس">قاسم امین خود این دگرگونى را نمى پذیرفت و بر این باور بود که, این درست است که در کتاب نخست از حجاب دفاع کرده, اما در کتاب تحریر خود, حدود آن را بیان کرده است. حقیقت آن است که وى تحت تأثیر آداب غربى قرار گرفته بود. به همین دلیل, بعدها که کتاب المرأة الجدیده را در دفاع از خود و در پاسخ گویى به منتقدانش نوشت, توصیه صریحش این بود که مى بایست فرزندان خود را با آداب غربى آشنا سازیم. (ولیس له دواء الا أن نربى اولادنا على أن یتعرفوا شئون المدنیة الغربیة ویقفوا على اصولها وفروعها وآثارها. و اذا أتى ذلک الحین ـ وترجوا ألا یکون بعیدا ـ انجلت الحقیقة أما أعیننا ساطعة سطوع الشمس, وعرفنا قیمة التمدن الغربیة). المرأة الجدیدة, ص184. بنگرید: قاسم امین (فهمى) ص193</ref> وى به تفصیل درباره وضعیت حقارت آمیز زنان مصرى سخن گفت و بر تعلیم و تربیت آنان تأکید ورزید. تأثیر افکار قاسم امین با انتشار این کتاب در آغاز قرن بیستم، در جهان عرب عمیق و گسترده بوده و به دنبال خود، دیگر متفکران عرب را برانگیخت تا در این باره، به بحث و گفتگو پرداخته، آثارى را تألیف کنند.<ref>المفهوم التاریخى لقضیة المرأة, (السید جاسم, بغداد, 1986) ص193ـ 194. در آن جا به چندین اثر در این باره اشاره شده است.</ref>در نگاه امین، تعلیم و تربیت صرف آموزش خواندن و نوشتن نیست، بلکه افزودن بر قدرت درک عقلى زن است تا بتواند از اوهام دور شده، زندگى بهترى را براى خود و خانواده تدارک ببیند. در این جا بود که وى به بحث حجاب و مانع بودن آن بر سر راه رشد و ترقى زن رسید. وى، حجاب رایج در جامعه مصرى را اسلامى نمى دانست و بر این باور بود که باز گذاشتن صورت، امرى مخالف دین و شریعت دینى نیست؛ آنچه مهم است پوشاندن جسم است.استدلال امین در برابر انزوا و حجاب به این سادگی بود که دختران پس از تحصیل ، اگر مجبور به پوشیدن حجاب و مشاهده انزوا شوند ، تمام آنچه را که آموخته اند فراموش می کنند. سنی که دختران از دوازده تا چهارده سال محجبه و خلوت می شوند ، یک سن حیاتی برای رشد استعدادها و عقل است و حجاب و گوشه نشینی این رشد را ناامید می کند. دختران نیاز داشتند که آزادانه با مردان مخلوط شوند ، زیرا یادگیری ناشی از چنین اختلاطی است.<ref>Wikipedia  site:bit-pac.com</ref> وى بر این باور بود که حجاب نمى تواند زنان را از فتنه گرى و فساد نجات دهد، بلکه به عکس، آنان در پرتو حجاب، براى هر فسادى آزادترند. افزون بر اینها، حجاب به این معنا که زن در خانه بماند و بیرون نیاید، مانع رشد و ترقى آنان است؛ بنابراین باید اجازه داد تا زن از خانه درآمده و با مردان آمیزش داشته باشد؛ چرا که زنى که اختلاط با مردان داشته باشد، بیش از زنى که در خانه است، از افکار بد به دور است. طبعاً زنى که در این شرایط عفیفه بماند، ترجیح بر زنى دارد که در خانه مانده، و به اجبار عفت خویش را حفظ کرده است! تقریباً چیزى شبیه این که کسى را در زندان نگاه دارند تا جرمى مرتکب نشود! با این همه، قاسم امین بر این باور بود که زنان، به رغم داشتن تعلیم و تربیت عالى، نمى بایست جز براى کارهاى ضرورى، در خارج از منزل کار کنند.<ref>قاسم امین بین الادب والقضیة, ص45ـ50, 89 ـ94. </ref>