بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:اعتیاد-زنان.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:اعتیاد-زنان.jpg|بندانگشتی]] | ||
'''<big>عوامل اعتیاد زنان</big>'''؛ زمینه‌های وابستگی زنان به مواد مخدر. | '''<big>عوامل اعتیاد زنان</big>'''؛ زمینه‌های وابستگی زنان به مواد مخدر. | ||
اعتیاد از سوی اقشار مختلف جامعه و حتی پژوهشگران به‌عنوان یک امر مردانه تلقی می‌شود، با وجود این، زنان معتاد نیز قشر قابل توجهی از جمعیت معتادین را تشکیل میدهند. جمعیت زنان معتاد به‌دلایل گوناگون از آمارها پنهان میماند با این‌حال به علت عوامل مختلف از جمله عامل جنسیتی و توام بودن اعتیادشان با دیگر معضلات اجتماعی، آسیبپذیرتر از مردان معتاد هستند. | اعتیاد از سوی اقشار مختلف جامعه و حتی پژوهشگران به‌عنوان یک امر مردانه تلقی می‌شود، با وجود این، زنان معتاد نیز قشر قابل توجهی از جمعیت معتادین را تشکیل میدهند. جمعیت زنان معتاد به‌دلایل گوناگون از آمارها پنهان میماند با این‌حال به علت عوامل مختلف از جمله عامل جنسیتی و توام بودن اعتیادشان با دیگر معضلات اجتماعی، آسیبپذیرتر از مردان معتاد هستند. | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
اعتیاد، پاسخ زیستی بدن به مصرف پیدرپی موادی است که وابستگی شدید ایجاد میکند. این وابستگی از یک سو تسکینبخش بوده و ایجاد آرامشی موقت میکند و یا محرک بوده و نشاط گذرا میبخشد و بعد از اتمام این اثرات، سبب جست‌وجوی فرد برای یافتن مجدد ماده و وابستگی مداوم به آن می‌شود؛ در این حالت فرد از لحاظ جسمی و روانی وابسته به مصرف ماده مخدر است و مجبور می‌شود بهتدریج مقدار ماده مصرفی خود را افزایش دهد.<ref> صادقی مقدم، اعتیاد و آسیب‌های روانی، اجتماعی و خانوادگی، 1397ش، ص4.</ref> | اعتیاد، پاسخ زیستی بدن به مصرف پیدرپی موادی است که وابستگی شدید ایجاد میکند. این وابستگی از یک سو تسکینبخش بوده و ایجاد آرامشی موقت میکند و یا محرک بوده و نشاط گذرا میبخشد و بعد از اتمام این اثرات، سبب جست‌وجوی فرد برای یافتن مجدد ماده و وابستگی مداوم به آن می‌شود؛ در این حالت فرد از لحاظ جسمی و روانی وابسته به مصرف ماده مخدر است و مجبور می‌شود بهتدریج مقدار ماده مصرفی خود را افزایش دهد.<ref> صادقی مقدم، اعتیاد و آسیب‌های روانی، اجتماعی و خانوادگی، 1397ش، ص4.</ref> | ||
| | ||
==آمار | ==آمار== | ||
برخی دستگاههای مرتبط با اعتیاد، تعداد معتادان در ایران را نزدیک به دو میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام کردهاند که حدود 156 هزار نفر از آنان را زنان تشکیل دادهاند.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/11/2495082/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DA%86%D9%82%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D تویسرکان‌منش، «تعداد زنان معتاد در کشور چقدر است؟/ نگرانی از افزایش سرعت رشد اعتیاد در زنان»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> زنان، تحت تاثیر عوامل گوناگونی به انواع مواد مخدر، معتاد می‌شوند. | در مورد تعداد زنان معتاد نیز همچون مردان آمار مشخصی وجود ندارد، اما برخی دستگاههای مرتبط با اعتیاد، تعداد معتادان در ایران را نزدیک به دو میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام کردهاند که حدود 156 هزار نفر از آنان را زنان تشکیل دادهاند.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/11/2495082/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DA%86%D9%82%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D تویسرکان‌منش، «تعداد زنان معتاد در کشور چقدر است؟/ نگرانی از افزایش سرعت رشد اعتیاد در زنان»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> بر اساس آمارهای جهانی، نسبت مردان به زنان، در اعتیاد به الکل، 5 به 1،<ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص347</ref> در اعتیاد به آمفتامین، 3 یا 4 به 1 <ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص360</ref> و در مورد مواد توهم‌زا، 3 به 1 است. <ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص398</ref> در مورد مصرف کافئین ،<ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص366</ref> حشیش <ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص374</ref> و کوکایین <ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص388</ref> نیز تعداد مردان معتاد بیشتر از زنان است. زنان، تحت تاثیر عوامل گوناگونی به انواع مواد مخدر، معتاد می‌شوند. | ||
==عوامل اجتماعی == | ==عوامل اجتماعی== | ||
[[پرونده:اعتیاد-زنان2.jpg|بندانگشتی|337x337px]] | [[پرونده:اعتیاد-زنان2.jpg|بندانگشتی|337x337px]] | ||
''' | '''زمینه‌های فرهنگی:''' آداب و رسوم فرهنگی بر مصرف و الگوهای مصرف مواد مخدر اثر دارد. مثلا در فرهنگ‌های آسیایی شیوع کلی اختلالهای مرتبط با الکل تقریبا کم و نسبت مردان به زنان بسیار بالاست. مصرف الکل همچنین با سطح تحصیلات پایین، بیکاری و پایگاه اجتماعی و اقتصادی پایین، رابطه دارد.<ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص346</ref> | ||
'''خشونت و ناامنی محیطی''': زنانی که دائم در معرض تحمل خشونت هستند یا کسانی که توامان قربانی خشونت جسمی و جنسی | '''فشارهای اجتماعی،''' مانند استرس، تحمیل انتظارات جنسیتی و تبعیض جنسیتی، میتوانند زنان را بهمنظور فرار از این فشارها به استفاده از مواد مخدر سوق دهد.<ref> محمدی اصل، اعتیاد زنان، 1397ش، ص58.</ref> | ||
'''خشونت و ناامنی محیطی''': زنانی که دائم در معرض تحمل خشونت هستند یا کسانی که توامان قربانی خشونت جسمی و جنسی بودهاند، نسبت به دیگران، بیشتر در معرض ابتلا به اعتیاد هستند؛ به‌گمان پژوهشگران، اعتیاد این افراد شدیدتر بوده و از مشکلات روانی بیشتری نیز رنج میبرند.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص128.]</ref> | |||
'''توزیع ناعادلانه منابع''': از منظر جامعهشناسی، دست‌اندازی طبقات بالای جامعه به منافع طبقات پایین موجب از خود بیگانگی طبقات پایین می‌شود و احتمال قانونگریزی را افزایش میدهد.<ref> [https://ensani.ir/fa/article/264474/%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8 احمدی، «رهیافت نظری ترکیبی در تبیین انحرافات اجتماعی»، 1378ش، ص8.]</ref> پیامد این وضعیت برای افراد فقیر بیتوجهی به ارزشهای هنجاربخش جامعه است. مشکلات اجتماعی از این نظر معلول توزیع ناعادلانه منابع و ثروت است.<ref> کلانتری، «ارتباط فقر با قانون گریزی و شکل‌گیری آسیب‌اجتماعی»، 1384ش، ص73.</ref> احساسات ناخوشایند حاصل از این روابط و مناسبات منفی می‌تواند منجر به انحراف شود. انحراف (اعتیاد) نتیجه مستقیم اثرگذاری منفی ناامیدی، ناکامی و احساسات مضر است. بر این اساس فشارهای‌های ناشی از روابط و مناسبات منفی از جمله توزیع ناعادلانه منابع درآمد و تفاوت قائل شدن بین جنسیت در کسب‌وکار می‌تواند زمینه‌ساز گرایش زنان به اعتیاد باشد.<ref> [https://www.sid.ir/paper/67431/fa علیوردینیا و دیگران، «مطالعة جامعهشناختی بزهکاری: آزمون تجربی نظریة فشار عمومی اگنیو»، 1386ش، ص91-93.]</ref> | '''توزیع ناعادلانه منابع''': از منظر جامعهشناسی، دست‌اندازی طبقات بالای جامعه به منافع طبقات پایین موجب از خود بیگانگی طبقات پایین می‌شود و احتمال قانونگریزی را افزایش میدهد.<ref> [https://ensani.ir/fa/article/264474/%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8 احمدی، «رهیافت نظری ترکیبی در تبیین انحرافات اجتماعی»، 1378ش، ص8.]</ref> پیامد این وضعیت برای افراد فقیر بیتوجهی به ارزشهای هنجاربخش جامعه است. مشکلات اجتماعی از این نظر معلول توزیع ناعادلانه منابع و ثروت است.<ref> کلانتری، «ارتباط فقر با قانون گریزی و شکل‌گیری آسیب‌اجتماعی»، 1384ش، ص73.</ref> احساسات ناخوشایند حاصل از این روابط و مناسبات منفی می‌تواند منجر به انحراف شود. انحراف (اعتیاد) نتیجه مستقیم اثرگذاری منفی ناامیدی، ناکامی و احساسات مضر است. بر این اساس فشارهای‌های ناشی از روابط و مناسبات منفی از جمله توزیع ناعادلانه منابع درآمد و تفاوت قائل شدن بین جنسیت در کسب‌وکار می‌تواند زمینه‌ساز گرایش زنان به اعتیاد باشد.<ref> [https://www.sid.ir/paper/67431/fa علیوردینیا و دیگران، «مطالعة جامعهشناختی بزهکاری: آزمون تجربی نظریة فشار عمومی اگنیو»، 1386ش، ص91-93.]</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۹: | ||
==عوامل جنسیتی== | ==عوامل جنسیتی== | ||
'''نقش بیولوژیک زنان''': یافتهها، بیانگر تفاوت زنان و مردان در سببشناسی بروز اعتیاد هستند. طبق آمار جهانی اعتیاد در زنان، عوارض خطرناک‌تری را نسبت به مردان ایجاد میکند. فاصله زمانی اولین بار مصرف تا تزریق مواد در زنان 2 سال و در مردان 8 سال است یعنی زنان 6 سال زودتر به وابستگی شدید کشیده می‌شوند. زنان در سیر وابستگی به مواد، الگوهای عود، میزان قربانی بودن با مردان تفاوت دارند. در زنان عمده اختلالات روانی و رفتاری قبل از آغاز مصرف بروز میکند. وجود این اختلالات زنان را به‌سوی اعتیاد سوق میدهد.<ref> ذوالفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، 1396ش، ص4-5.</ref> | '''نقش بیولوژیک زنان''': یافتهها، بیانگر تفاوت زنان و مردان در سببشناسی بروز اعتیاد هستند. طبق آمار جهانی اعتیاد در زنان، عوارض خطرناک‌تری را نسبت به مردان ایجاد میکند. فاصله زمانی اولین بار مصرف تا تزریق مواد در زنان 2 سال و در مردان 8 سال است یعنی زنان 6 سال زودتر به وابستگی شدید کشیده می‌شوند. زنان در سیر وابستگی به مواد، الگوهای عود، میزان قربانی بودن با مردان تفاوت دارند. در زنان عمده اختلالات روانی و رفتاری قبل از آغاز مصرف بروز میکند. وجود این اختلالات زنان را به‌سوی اعتیاد سوق میدهد.<ref> ذوالفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، 1396ش، ص4-5.</ref> تشخیص اختلالهای مرتبط با مواد در مردان بیشتر از زنان مطرح می‌شود اما نسبت تشخیص در دو جنس بر حسب طبقه مواد مصرفی متفاوت است.<ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص327.</ref> در مورد مصرف الکل در زنان معمولا تراکم الکل خون بیشتر از مردان ملاحظه می‌شود که به دلیل درصد کمتر آب بدن در زنان، درصد بالای چربی بدن در آنان و نیز آهسته‌تر بودن سوخت‌وساز الکل در بدن زنان است. به‌همین دلیل، زنان بیش از مردان در معرض خطر برخی از پیامدهای بهداشتی ناشی از مصرف الکل قرار دارند.<ref>انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی، 1381ش، ص347</ref> | ||
'''سطح پایین ایمنی''': با توجه به تفاوت‌های فیزیولوژیکی، سطح ایمنی زنان در مواجهه با مصرف مواد مخدر نسبت به مردان پائینتر است. میزان چربی و آب [[بدن]] زنان متفاوت از مردان است که همین سبب بر میزان جذب و اثرات مواد مخدر تاثیر میگذارد.<ref> ذوالفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، 1396ش، ص5.</ref> | '''سطح پایین ایمنی''': با توجه به تفاوت‌های فیزیولوژیکی، سطح ایمنی زنان در مواجهه با مصرف مواد مخدر نسبت به مردان پائینتر است. میزان چربی و آب [[بدن]] زنان متفاوت از مردان است که همین سبب بر میزان جذب و اثرات مواد مخدر تاثیر میگذارد.<ref> ذوالفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، 1396ش، ص5.</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۶: | ||
'''مشکلات عاطفی''': از دیگر عوامل موثر بر اعتیاد زنان می‌تواند فرار از مشکلات عاطفی باشد. زنان ممکن است برای کاهش از فشارهای روانی نسبت به مردان، به مصرف مواد مخدر گرایش بیشتری داشته باشند تاحدی که برای فرار از مشکلات عاطفی، استفاده از داروها و یا مواد مخدر در لیست اولین اقدامات آنان قرار میگیرد.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص123.]</ref> | '''مشکلات عاطفی''': از دیگر عوامل موثر بر اعتیاد زنان می‌تواند فرار از مشکلات عاطفی باشد. زنان ممکن است برای کاهش از فشارهای روانی نسبت به مردان، به مصرف مواد مخدر گرایش بیشتری داشته باشند تاحدی که برای فرار از مشکلات عاطفی، استفاده از داروها و یا مواد مخدر در لیست اولین اقدامات آنان قرار میگیرد.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص123.]</ref> | ||
==درمان== | |||
برای درمان معتادان روش‌های متنوعی ارائه شده است. به‌عنوان نمونه در شیوه روان‌درمانی یکپارچه توحیدی که حدودا یکسال به‌طول می‌انجامد، تلاش می‌شود معتاد به شخصی سالم و صالح تبدیل شود. در این شیوه با حضور تیمی متشکل از پزشک، روان‌درمانگر، روان‌سنج و کارشناس مذهبی، در فرایند درمان، مهارت‌های زندگی نیز به معتاد آموزش داده می‌شود.<ref>شریفی‌نیا، الگوهای روان‌درمانی یکپارچه، 1391ش، ص296</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۶: | ||
*«تعداد زنان معتاد در کشور چقدر است؟/ نگرانی از افزایش سرعت رشد اعتیاد در زنان»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 11 اردیبهشت 1400ش. | *«تعداد زنان معتاد در کشور چقدر است؟/ نگرانی از افزایش سرعت رشد اعتیاد در زنان»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 11 اردیبهشت 1400ش. | ||
*احمدی، حبیب، «رهیافت نظری ترکیبی در تبیین انحرافات اجتماعی»، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش 32، 1378ش. | *احمدی، حبیب، «رهیافت نظری ترکیبی در تبیین انحرافات اجتماعی»، فصلنامه علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش 32، 1378ش. | ||
*انجمن روانپزشکی آمریکا، متن تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی(dsm)، ترجمه محمدرضا نیکخو، هامایاک آوادیس یانس، تهران، سخن، 1381ش. | |||
*ذالفقاری، مریم السادات، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، دانشگاه الزهرا (سلام‌الله‌علیها)، 1396ش. | *ذالفقاری، مریم السادات، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، دانشگاه الزهرا (سلام‌الله‌علیها)، 1396ش. | ||
*سلیمانی، اسماعیل و همکاران، «بررسی عوامل مؤثر در گرایش زنان به اعتیاد در استان آذربایجان غربی و ارائه راهکار: مطالعه کمی کیفی»، فصلنامه اعتیادپژوهی، ش62، 1400ش. | *سلیمانی، اسماعیل و همکاران، «بررسی عوامل مؤثر در گرایش زنان به اعتیاد در استان آذربایجان غربی و ارائه راهکار: مطالعه کمی کیفی»، فصلنامه اعتیادپژوهی، ش62، 1400ش. | ||
*شایگان، فریبا، «بررسی عوامل فردی مؤثر بر گرایش بزهکاری زنان»، دو فصلنامه پلیس زن، دانشگاه علوم انتظامی امین، سال چهارم، ش13، پائیز و زمستان 1389ش. | *شایگان، فریبا، «بررسی عوامل فردی مؤثر بر گرایش بزهکاری زنان»، دو فصلنامه پلیس زن، دانشگاه علوم انتظامی امین، سال چهارم، ش13، پائیز و زمستان 1389ش. | ||
*شریفی‌نیا، محمدحسین، الگوهای روان‌درمانی یکپارچه با معرفی درمان یکپارچه توحیدی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391ش. | |||
*صادقی مقدم، رمضان، اعتیاد و آسیب‌های روانی، اجتماعی و خانوادگی، تهران، نظری، 1397ش. | *صادقی مقدم، رمضان، اعتیاد و آسیب‌های روانی، اجتماعی و خانوادگی، تهران، نظری، 1397ش. | ||
*صفری، فاطمه، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، فصلنامه اعتیادپژوهی، ش2، 1382ش. | *صفری، فاطمه، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، فصلنامه اعتیادپژوهی، ش2، 1382ش. | ||
| خط ۶۴: | خط ۷۴: | ||
[[رده: ویکی‌جنسیت]] | [[رده: ویکی‌جنسیت]] | ||
[[رده: مسائل و آسیب‌های اجتماعی]] | |||
