فخرعظمی ارغون: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 |خدمات            =
 }}
-فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) (۱۲۷۷ – ۱۳۴۵) روزنامه‌نگار و از شاعران ایرانی و مادر سیمین بهبهانی است.فخری زنی روشنفکر و متجدد و همزمان، به مذهب و برخی از سنت‌ها پایبند بود و «از مذهب آنچه را با عقل و منطق مطابق بود، قبول داشت و باقی را زاییده تفسیرهای نادرست و دخالت‌های جاهلانه می‌دانست.». در انجمن نسوان وطن خواه عضویت داشت (۱۳۰۴- ۱۳۰۸)واز سال ۱۳۱۱ سردبیر روزنامه آینده ایران بود.در سال ۱۳۱۴ مجله بانوان را منتشر کرد. او همچنین در زمان رضاشاه عضو فعال [[کانون بانوان]] و از شهریور ۱۳۲۰ از اعضای حزب دموکرات ایران بود.
+'''فخرعظمی ارغون''' یا فخر عادل خلعتبری؛ روزنامه‌نگار و از شاعران ایرانی، مادر سیمین بهبهانی.
+فخرعظمی [[زنی]] روشنفکر، متجدد و همزمان، به مذهب و برخی از سنت‌ها پایبند بود و از مذهب آنچه را با عقل و منطق مطابق بود، قبول داشت و باقی را زاییده تفسیرهای نادرست و دخالت‌های جاهلانه می‌دانست.
+در انجمن نسوان وطن خواه عضویت داشت. و از سال ۱۳۱۱ش سردبیر روزنامه آینده ایران بود.
+در سال ۱۳۱۴ش مجله [[بانوان]] را منتشر کرد. او همچنین در زمان رضاشاه عضو فعال [[کانون بانوان]] بود و از شهریور ۱۳۲۰ش به عضویت حزب دموکرات ایران در‌آمد.
 ==زندگی‌نامه==
-خانم فخرعظمی در سال 1277 ش در تهران به دنیا آمد. پدرش «مرتضی قلی‌خان ارغون»، از افسران بلند پایه قاجاریه بود و مادر، «قمرخانم عظمت‌السلطنه»، دختر «میرزا محمدخان امیرتومان»، فرزند «فتحعلی خان امین الملک» (ایشیک آغاسی باشی دربار فتحعلی شاه قاجار و بیگلربیگی آذربایجان)، فرزند «امیرهدایت الله خان فومنی» حکمران نام دار و مقتدر گیلان در دوره زندیه و قاجاریه بود.
+خانم فخرعظمی در سال 1277ش در تهران به دنیا آمد. پدرش «مرتضی قلی‌خان ارغون»، از افسران بلند‌پایه قاجاریه بود و مادرش «قمرخانم عظمت‌السلطنه» بود.
-قمر خانم مانند همسرش مرتضی قلی‌خان معتقد بود دخترش هم همراه دو برادر باید سواد داشته باشد. آن‌ها برای فخرعظمی و دو پسر خود معلم‌های سرخانه ایرانی و فرانسوی گرفته بودند و بچه ها هم زمان آموختن دیوان‌ها و متون کهن ایرانی، زبان عربی و فقه، اصول زبان فرانسه و علوم جدید را هم آموختند.
-با افتتاح بخش دخترانه مدرسه «ژاندارک»، فخرعظمی از معدود دخترانی بود که به این مدرسه رفت و گواهی نامه پایان تحصیل خود را دریافت کرد. بعد از آن به مدرسه امریکایی «پرسبیتری» که توسط خانم «دولیتیل» تاسیس شد، رفت و در آن مدرسه موسیقی را آموخت. معلم او زنی کلیمی به اسم خانم «جان مشاق» بود که دستگاه‌های موسیقی ایرانی را به فخر عظمی یاد داد. فخرعظمی ۱۷ ساله بود که جنگ جهانی اول آغاز شد و کشورهای درگیر در جنگ، بی‌طرفی ایران را نقض و کشور را به دو قسمت تقسیم کردند. شاه جوان ایران هم توان ایستادن در مقابل این دشمنان را نداشت و خاک وطن در اشغال بیگانه درآمد. این موضوع برای خانم فخرعظمی بسیار تلخ بود و بسیاری از اشعار او تحت تأثیر این دوران است.
+قمر خانم مانند همسرش مرتضی قلی‌خان معتقد بود، دخترش هم، همراه دو برادر باید سواد داشته باشد.
-او غزلی با مطلع «ملک را از خون خائن لاله‌گون باید نمود/ جاری از هر سوی کشور جوی خون باید نمود» سرود و آن را به دفتر روزنامه «اقدام» فرستاد. «عباس خلیلی»، مدیر روزنامه اقدام با خواندن این غزل انقلابی از شاعرش خواست تا به دفتر روزنامه برود. این دیدار نه تنها به همکاری فخرعظمی با روزنامه منجر که در سال 1303 به ازدواج این دو منتهی شد. حاصل این ازدواج، دختری به نام «سیمین» بود. ازدواجش با خلیلی در سال 1310 به پایان رسید. او بعد از متارکه به روزنامه آینده ایران رفت و در آنجا مشغول به کار شد.حضور او در این روزنامه به ازدواجش با عادل خلعتبری مدیر روزنامه منتهی شد.خانم ارغون نام خود را به خواسته همسرش به «فخر عادل» تغییر داد.<ref>بانک اطلاعات رجال ، فخرعظمی ارغون، 5جولای 2013</ref> حاصل این ازدواج، سه فرزند به نام‌های «عادل‌نژاد»، «عادل دخت»(ترانه سهراب) و «عادل‌فر» بود. فخرعظمی ارغون در سال 1337 بازنشسته شد و برای سرپرستی فرزندانش به امریکا رفت. هشت سال بعد از بازنشستگی، در سال 45 درگذشت و بنا به وصیتش، در «ابن‌بابویه» دفن شد.<ref>وبلاگ ایران وایر، زنان تاثیرگذار، فخر عظمی ارغون، 6دسامبر 2016</ref>
+آن‌ها برای فخرعظمی و دو پسر خود معلم‌های سرخانه ایرانی و فرانسوی گرفته بودند و بچه ها هم‌زمان آموختن دیوان‌ها و متون کهن ایرانی، زبان عربی و فقه، اصول زبان فرانسه و علوم جدید را هم آموختند.<ref>[http://karbanoo.com/%D9%81%D8%AE%D8%B1%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%BA%D9%88%D9%86-%D9%81%D8%AE%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84-%D8%AE%D9%84%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2/ «فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) – یکی از نخستین بانوان روزنامه نگار ایرانی و مادر سیمین بهبهانی»، کار بانو]</ref>
+با افتتاح بخش دخترانه مدرسه «ژاندارک»، فخرعظمی از معدود دخترانی بود که به این مدرسه رفت و گواهی نامه پایان تحصیل خود را دریافت کرد.
+پس از آن، به مدرسه آمریکایی «پرسبیتری» که توسط خانم «دولیتیل» تاسیس شد، رفت و در آن مدرسه موسیقی را آموخت. معلم او زنی کلیمی به اسم خانم «جان مشاق» بود، که دستگاه‌های موسیقی ایرانی را به فخر عظمی یاد داد.
+فخرعظمی ۱۷ ساله بود که جنگ جهانی اول آغاز شد و کشورهای درگیر در جنگ، بی‌طرفی ایران را نقض و کشور را به دو قسمت تقسیم کردند. شاه جوان ایران هم توان ایستادن در مقابل این دشمنان را نداشت و خاک وطن در اشغال بیگانه درآمد. <ref>[https://iranwire.com/fa/features/3060/ «زنان تاثیرگذار ایران: فخرعظمی ارغون»،  ایران وایر]</ref>
+فخرعظمی در سال 1303 ش با عباس خلیلی [[ازدواج]] کرد. حاصل این ازدواج، دختری به نام «سیمین» بود. ازدواجش با خلیلی در سال 1310 به پایان رسید.
+او بعد از متارکه به روزنامه آینده ایران رفت و در آنجا مشغول به کار شد. حضور او در این روزنامه به ازدواجش با عادل خلعتبری مدیر روزنامه منتهی شد.
+خانم ارغون نام خود را به خواسته همسرش به «فخر عادل» تغییر داد. حاصل این ازدواج، سه فرزند به نام‌های «عادل‌نژاد»، «عادل دخت»(ترانه سهراب) و «عادل‌فر» بود.<ref>[http://rijaldb.com/fa/11860/%D9%81%D8%AE%D8%B1%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C+%D8%A7%D8%B1%D8%BA%D9%88%D9%86 «فخرعظمی ارغون»، بانک اطلاعات رجال ]</ref>
+فخرعظمی ارغون در سال 1337ش بازنشسته شد و برای سرپرستی فرزندانش به امریکا رفت. هشت سال بعد از بازنشستگی، در سال 45 درگذشت و بنا به وصیتش، در «ابن‌بابویه» دفن شد.<ref>«زنان تاثیرگذار ایران: فخرعظمی ارغون»،  ایران وایر</ref>
 ==منصب و مشاغل==
 ===عضو [[کانون بانوان]]===
-با تعطیلی [[انجمن نسوان وطن‌خواه]]، فخری همکاری خود را با [[کانون بانوان]] در کنار زنان روشنفکر، تجددطلب و تحصیل کرده‌‌ در غرب چون [[صدیقه دولت آبادی]]، [[هاجر تربیت]]، [[فخرآفاق پارسا]]، [[فاطمه سیاح]]، مهکامه محصص، [[بدرالملوک تکین (بامداد)]]آغاز کرد و سال‌ها به فعالیت در این انجمن ادامه داد.<ref>سایت کار بانو، فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) – یکی از نخستین بانوان روزنامه نگار ایرانی و مادر سیمین بهبهانی</ref> فخرعظمی ارغون یکی از کسانی بود که سخنرانی‌های زیادی درباره حقوق زنان و آگاه کردن آن‌ها برای گرفتن حق تحصیل و حق رای کرد.<ref> وبلاگ ایران وایر، زنان تاثیرگذار، فخر عظمی ارغون، 6دسامبر 2016</ref>
+با تعطیلی [[جمعیت نسوان‌ وطن‌خواه]]، فخری همکاری خود را با کانون بانوان در کنار زنان روشنفکر، تجددطلب و تحصیل کرده‌‌ در غرب چون [[صدیقه دولت آبادی]]، [[هاجر تربیت]]، [[فخرآفاق پارسا]]، [[فاطمه سیاح]]، مهکامه محصص، [[بدرالملوک تکین (بامداد)]] آغاز کرد و سال‌ها به فعالیت در این انجمن ادامه داد.<ref> «فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) – یکی از نخستین بانوان روزنامه نگار ایرانی و مادر سیمین بهبهانی»، کار بانو</ref>
+فخرعظمی ارغون یکی از کسانی بود که سخنرانی‌های زیادی درباره [[حقوق زنان]] و آگاه کردن آن‌ها برای گرفتن حق تحصیل و حق رأی کرد.<ref>«زنان تاثیرگذار ایران: فخرعظمی ارغون»، ایران وایر</ref>
 ===آموزگار===
-در زمانی که استخدام زنان در پست‌های اداری معمول نبود و هیچ زنی به فکر اشتغال در ادارات و پست‌های اداری و دولتی نبود، فخرعظمی ارغون نخستین زن شاغل بود که در سال ۱۳۱۶ شمسی با سمت معاونت تعلیمات نسوان در وزارت فرهنگ و معارف وقت استخدام شد و در مدت یک سال فعالیت خود، تعدادی از زنان را برای همکاری در این حوزه انتخاب کرد. البته او به علت علاقه‌ای که به تدریس داشت از این کار دولتی استعفا داد و دوباره به شغل معلمی روی آورد و به مدت سه سال در دبیرستان پسرانه پهلوی زبان عربی تدریس کرد.<ref>ویکی پدیا صفحه فخر عظمی ارغون</ref>
+در زمانی که استخدام زنان در پست‌های اداری معمول نبود و هیچ زنی به فکر اشتغال در ادارات و پست‌های اداری و دولتی نبود، فخرعظمی ارغون نخستین [[زن]] شاغل بود که در سال ۱۳۱۶ شمسی به سمت معاونت تعلیمات نسوان در وزارت فرهنگ و معارف وقت استخدام شد و در مدت یک سال فعالیت خود، تعدادی از [[زنان]] را برای همکاری در این حوزه انتخاب کرد.
-خانم خلعتبری با افتتاح مدرسه «ناموس» توسط «طوبی آزموده»،یکی از کسانی بود که به این مدرسه رفت و تدریس زبان فرانسه و ادبیات فارسی را به عهده گرفت. در همین دوران بود که سرودن غزل را نیز آغاز کردو در اشعارش به زنان تاکید می‌کرد که باید تحصیل کنند. فخرعظمی در تاسیس و افزوده شدن مدارس دخترانه به سبک غرب نیز نقشی چشم گیری داشت.و سال‌ها در دبیرستان‌های «ناموس»، «دارالمعلمات» و«نوباوگان» تهران درس داد.
-<ref>وبلاگ ایران وایر، زنان تاثیرگذار، فخر عظمی ارغون، 6دسامبر 2016</ref>
+البته او به علت علاقه‌ای که به تدریس داشت از این کار دولتی استعفا داد و دوباره به شغل معلمی روی آورد و به مدت سه سال در دبیرستان پسرانه پهلوی زبان عربی تدریس کرد.<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%AE%D8%B1%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%BA%D9%88%D9%86 « فخر عظمی ارغون»، در ویکی پدیا]</ref>
+با افتتاح مدرسه «ناموس» توسط «[[طوبی آزموده]]»، خانم خلعتبری یکی از کسانی بود که به این مدرسه رفت و تدریس زبان فرانسه و ادبیات فارسی را به عهده گرفت.
+در همین دوران بود که سرودن غزل را نیز آغاز کرد و در اشعارش به زنان تاکید می‌کرد که باید تحصیل کنند.
+فخرعظمی در تاسیس و افزوده شدن مدارس دخترانه به سبک غرب نیز نقشی چشم گیر داشت. او سال‌ها در دبیرستان‌های «ناموس»، «دارالمعلمات» و «نوباوگان» تهران تدریس کرد.<ref> «زنان تاثیرگذار ایران: فخرعظمی ارغون»،  ایران وایر</ref>
 ==گرایشات==
-===عضو [[جمعیت نسوان‌ وطن‌خواه]](1304-1308)===
+===عضو جمعیت نسوان‌ وطن‌خواه(1304-1308)===
-فخری و گروهی از زنان روشنفکر، تجددطلب و تحصیل‌کرده‌ غرب  چون [[نورالهدی منگنه]]، محترم و ملوک اسکندری و [[فخرآفاق پارسا]]، در سال ۱۳۰۳، به منظور به دست آوردن حقوق برابر با مردان و همچنین امکان آموزش و پرورش دختران، هسته مرکزی «انجمن نسوان وطنخواه» را بنیان نهادند. «انجمن موفق شد شماری از زنان باسواد آن زمان را به عضویت دعوت کند. اعضا هریک مسئولیتی به عهده گرفتند.»<ref>وبلاک ایران وایر، زنان تاثیرگذار، فخر عظمی ارغون، 6دسامبر 2016</ref> اعضای این انجمن هرکجا عده‌ای از زنان و دختران حضور داشتند سخنرانی کرده و آنها را به تفکر در مورد وضع زنان در ایران و مقایسه آن با زنان اروپایی تشویق می کردند.
+فخری و گروهی از زنان روشنفکر، تجددطلب و تحصیل‌کرده‌ غرب چون [[نورالهدی منگنه]]، محترم و ملوک اسکندری و فخرآفاق پارسا، در سال ۱۳۰۳ش، به منظور به دست آوردن حقوق برابر با [[مردان]] و همچنین امکان آموزش و پرورش دختران، هسته مرکزی «انجمن نسوان وطن‌خواه» را بنیان نهادند.
+این انجمن موفق شد، شماری از زنان باسواد آن زمان را به عضویت دعوت کند. اعضا هریک مسئولیتی به عهده گرفتند.<ref>«زنان تاثیرگذار ایران: فخرعظمی ارغون»،  ایران وایر</ref>
+اعضای این انجمن هرکجا عده‌ای از زنان و دختران حضور داشتند، سخنرانی کرده و آنها را به تفکر در مورد وضع زنان در ایران و مقایسه آن با زنان اروپایی تشویق می‌کردند.
 === عضوحزب دموکرات ایران (از ۱۳۲۰ه.ش)===
-خانم ارغون بعد از شهریور 1320 به دنبال حمایت از حقوق زنان، به حزب دموکرات به رهبری قوام السلطنه پیوست و سرپرستی زنان این حزب را به عهده گرفت.<ref>عصراسلام، زندگی نامه فخرعظمی مادر سیمین بهبهانی،99/05/28</ref> و در کنار زنان فعال آن روزگار، برای کسب حقوق برابر مبارزه کرد. <ref>وبلاگ ایران وایر، زنان تاثیرگذار، فخر عظمی ارغون، 6دسامبر 2016</ref>
+خانم ارغون بعد از شهریور 1320 به دنبال حمایت از حقوق زنان، به حزب دموکرات به رهبری قوام السلطنه پیوست و سرپرستی زنان این حزب را به عهده گرفت.<ref>[http://www.asrislam.com/fa/news/18971/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D8%AE%D8%B1%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%BA%D9%88%D9%86-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C « زندگی نامه فخرعظمی مادر سیمین بهبهانی»، عصر اسلام]</ref> و در کنار زنان فعال آن روزگار، برای کسب حقوق برابر مبارزه کرد.<ref> «زنان تاثیرگذار ایران: فخرعظمی ارغون»، ایران وایر</ref>
 ==جستارهای وابسته==
 *[[جمعیت نسوان‌ وطن‌خواه]]
@@ خط ۵۴: / خط ۸۸: @@
 {{پانویس}}
 ==منابع==
-*وبلاگ ایران وایر، زنان تاثیرگذار، فخر عظمی ارغون، 6دسامبر 2016
+*«زنان تاثیرگذار ایران: فخرعظمی ارغون»،ایران وایر، تاریخ درج مطلب: 15 آذر 1394ش، تاریخ بازدید: 25 بهمن 1401ش.
-*عصراسلام، زندگی نامه فخرعظمی مادر سیمین بهبهانی،99/05/28
+*« زندگی نامه فخرعظمی مادر سیمین بهبهانی»، عصر اسلام، تاریخ درج مطلب: 28 مرداد 1399ش، تاریخ بازدید: 25 بهمن 1401ش.
-*ویکی پدیا صفحه فخر عظمی ارغون
+*« فخر عظمی ارغون»، در ویکی پدیا، تاریخ بازدید: 25 بهمن 1401ش.
-*سایت کار بانو، فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) – یکی از نخستین بانوان روزنامه نگار ایرانی و مادر سیمین بهبهانی
+*«فخرعظمی ارغون (فخر عادل خلعتبری) – یکی از نخستین بانوان روزنامه نگار ایرانی و مادر سیمین بهبهانی»، کار بانو، تاریخ بازدید: 25 بهمن 1401ش.
-*بانک اطلاعات رجال ، فخرعظمی ارغون، 5جولای 2013
+*«فخرعظمی ارغون»، بانک اطلاعات رجال،  تاریخ بازدید: 25 بهمن 1401ش.
 [[رده:ویکی‌جنسیت]]
 [[رده:کنشگران]]
-[[رده:فعالان حقوق زن]]
-[[رده:روزنامه]]
-[[رده:تشکلات زنانه]]