ممنوعیت تعدد شوهر: تفاوت میان نسخه‌ها

مقوله جواز [[چند همسری]] در مردان و حرمت چند شوهري زنان، دو مقوله مرتبط و در عرض يكديگرند كه بايد به هر دو و با توجه به هم نگريست و آن‌ها را مورد بررسی قرار داد. از آن جا كه ما معتقديم قوانين اسلام براساس نيازهای واقعی بشر تنظيم شده است، نه احساسات و عواطف، ضرورت‌های اجتماعی در آن مهم‌ترين نقش را ايفا می‌كند، در نتيجه پاسخ كامل به اين پرسش در گرو تحليل دقيق مساله چند همسری و ضرورت‌های فردی و اجتماعی آن است كه پیش‌تر به آن پرداخته‌ایم.

ارزش هویت زن و مرد در اسلام به عنوان یک انسان یکسان است. زن و مرد در اصل مبداء و منشاء خلقت یکسان هستند.<ref>غافر: 67؛ المؤمنون: 12؛ الصافات: 11؛ الرحمن: 14؛ الحجر: 26 ـ 33؛ الرحمن: 14؛ السجدة: 7؛ الصافات: 11؛ ص: 71؛ ص: 76؛ الذاریات: 33؛ آل‏عمران: 59؛ الکهف: 37؛ الحج: 5؛ الروم: 20؛ فاطر: 11؛ المؤمنون: 14. </ref> و همچنین در ماهیت انسانی و دمیدن روح الهی در ایشان نیز یکسان و برابر هستند.<ref>حجر: 28 ـ 30 و ص: 71 ـ 73 مومنون: 14. </ref> تفاوت‌هایی که در بحث احکام و اصول و روابط زندگی و خانوادگی مشاهده می‌شود همه برخاسته از جنبه‌ی احکام و وظایف مختلفی است که هریک از زن و مرد بر اساس تفاوت‌های تکوینی که دارند تشریع شده است. بنابراین علل و عوامل این تفاوت‌ها را باید بررسی کرد نه اینکه آنان را با یکدیگر مقایسه و یا ارزش‌گذاری کرد.

=عوامل سرشتی و طبیعتی=

يكي از مهمترين حكمت‌هايی كه می‌توان برای ممنوعيت تعدد شوهر نام برد اقتضای طبيعی و طبع زن و غيرت و طبيعت مرد است كه از چنين امری رويگردان است. پيشرفت علم و صنعت نه تنها منكر اين حقيقت نيست بلكه پژوهش‌های تجربی در حوزه علم روانشناسی ان را ثابت كرده است.<ref>زمينه روانشناسی هيلگارد. ج1.فصل 10 ص 692</ref> حس حسادت جنسی مربوط به زنان، و حس غیرت جنسی مربوط به مردان است. امام صادق (علیه السلام)  دراین باره می فرمایند: «غیرت مربوط به مردان است و حسد مربوط به زنان. خداوند، به دلیل غیرت مردان، بر زنان حرام کرده، مگر یک شوهر را؛ ولی مردان را به چهار زن اجازه داده است».<ref>محمدبن الحسن الحرالعاملی، وسایل الشیعه، ج 20، ص 152</ref>  

غيرت مرد نسبت به همسر و مادر بر اساس خلقت و طبيعت او و مطابق با مصلحت انسان است. اين مساله امری اعتباري نيست تا بتوان با رشد علم و دانش با آن مخالفت و بر خلاف مقتضای آن رفتار نمود. اين در حالی است كه از نظر رواني تفاوتی اساسي بين ساختار روانی و گرايش‌ها و عواطف زن و مرد وجود دارد. روانشناسان معتقدند كه زنان به طور طبيعی «تك شوهرگرا» (Monoandrous) ميباشند و فطرتا از تنوع همسر گريزانند، و خواستار پناه يافتن زير چتر حمايت عاطفی و عملی يك مرد مي‌باشند و تنوع‌گرايی در زنان نوعی بيماری است. ولي مردان ذاتا تنوع‌گرا و «چندزنگرا» (Polygamous) مي‌باشند.<ref>مراجعه کنيد به. زمينه روانشناسی هيلگارد. ج1.فصل 10</ref> چنان كه مي‌دانيد احكام اسلام همه متناسب با نيازهای واقعي و ويژگيها و خصلتهاي ذاتي انسانها وضع گرديده است. به همين دليل اجازه چند همسري به مردان با روحيه زنان منافاتي ندارد. بلكه حساسيت زنان نسبت به چند همسري شوهرشان بيشتر ناشي از حس تماميت خواهي و حسادت و... است. يعني اين حساسيت، ذاتي زنان نيست. مردي كه همسر دوم برمي‌گزيند در واقع همسر اولش حساسيت نشان داده و مخالفت مي‌كند اما همسر دوم كه او هم زن است چنين حساسيتی را ندارد يعنی زنان براي جلوگيری از ورود زنی ديگر به زندگيشان حساسند اما نسبت به ورود خود در زندگی ديگران حساس نيستند. پس بايد ريشه اين مخالفت را جستجو كرد و آن را كه معمولاً بخل و خودبينی و تماميت‌خواهی است درمان نمود.

=عوامل تفاوت‌های جنسیتی=

چند تفاوت میان زن و مرد در مباحث جنسیتی وجود دارد؛ اول اینکه علائق جنسی در زنان زودتر شروع و زودتر هم کاهش یافته و پایان می‌پذیرد به همین دلیل عمدتاً بلوغ جنسی دختران زودتر از پسران و از ۹ سالگی به بعد است. همچنین سن یائسگی در زنان هم از ۴۹ تا ۵۲ _۵۳ سالگی است، ولی در مردان ممکن است، حتی تا ۷۰ سالگی پدیده جنسی آنان وجود داشته باشد.

در برخی روایات از جمله در وسائل‌الشیعه بیان شده که میل جنسی زنان گاهی ده برابر است؛ یا روایتی وجود دارد که اگر میل جنسی ده قسمت است، خداوند ۹ قسمت آن را به زنان داده است... .<ref>محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه و شرح سیدجواد مصطفوی، ج5، روایت ۲، ص ۳۳۸</ref>  شاهد مطلب این روایت است که فرمود «اِنّ الله جعل للمراة صبر عشرة رجال و اذا حاجت کاد لها قوة شهوة عشرة رجال»؛<ref>محمدبن علی بن بابویه قمی، الخصال، ج 2، ص 439</ref> محل بحث کلمه حاجت است؛ معنای روایت این است که خدا برای زن، صبر ده مرد قرار داده است و زن می‌تواند به اندازه ده برابر مرد، نیاز جنسی خود را کنترل کند، ولی وقتی این میل و شهوت به حرکت بیفتد قدرت شهوت زن ده برابر مرد است.

نظام خانوادگی پدرمحور با چندهمسری زنان سازگار نیست زیرا در این صورت نسب فرزندان تباه می‌شود و حتی در غرب هم این پذیرفته شده از این روست که زن بعد از ازدواج نام خانوادگی شوهر را می‌گیرد و فرزندان هم همین‌طور. پس نظام خانوادگی جهان، نظام [[پدرمحوری]] است و اساساً مدیریت خانوادگی مرد با مدیریت خانوادگی زن متفاوت و این امر تأثیر خود در تربیت فرزندان بسیار متجلی خواهد کرد.

==پانویس==

*جانت شيبلی هايد، روان شناسي زنان. ترجمه دکتر اکرم خمسه