تغییرجنسیت: تفاوت میان نسخه‌ها

==ملاک تعیین جنسیت==

==اقسام تغییرجنسیت==

1ـ تغییرجنسیت به منظور کشف جنسیت: در مواردی که دستگاه تناسلی خارجی، به صورت کامل نیافته و جنسیت حقیقی پنهان مانده است که با جراحی، جنسیت حقیقی این افراد کشف می‌شود. <ref>کریمی‌نیا، تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق، 1389ش، ص 187.</ref>

2ـ تغییرجنسیت در خنثی‌ها (دوجنسی‌ها): از نظر برخی فقها خنثی‌ها دارای جنسیت سوم هستند. اگر این سخن مورد پذیرش باشد، عمل جراحی که بر این افراد صورت می‌گیرد، مصداق تغییرجنسیت است. ولی اگر به جنسیت سوم برای خنثی معتقد نبوده، با توجه به این که برخی عمل‌های جراحی که روی آلت تناسلی انجام می‌شود، مربوط به خنثی‌ها باشد لازم می‌باشد که درباره تغییرجنسیت خنثی‌ها گفت‌وگو شود. <ref>[https://civilica.com/doc/1405586/ کریمی‌نیا، «بررسی پدیده نو ظهور تغییر جنسیت از دیدگاه قرآن کریم و بیان احکام و آثار فقهی آن»، 1400ش، ص 8.]</ref>

اشخاصى كه آلت تناسلى مرد و زن، هر دو را دارند. در فقه از چنين كسى به خنثى تعبير شده است و از ديرباز در كلمات فقها به تبعيّت روايات، مطرح است.

خنثای مشکل (دو جنسی کامل): این گروه به دلیل دارا بودن هر دو آلت تناسلی مردانه و زنانه، جنسیت دوگانه دارند و زن بودن یا مرد بودن آنان آشکار نیست. اینها به رعایت احتیاط‌های شرعی ملزم هستند و مثلا ازدواج بر آنها حرام است. <ref>صدر، ماوراء الفقه، 1996م، ج6، ص 135؛ مشکینی، مصطلاحات الفقه، 1377ش، ص 233- 234.</ref>

خنثای غیر مشکل: این گروه با توجه به داشتن نشانه‌های شرعی به یکی از دوجنس مذکر یا مونث ملحق می‌شوند. تکلیف شرعی آنان از جهت مرد بودن یا زن بودن مشخص است، ولی دارای ابهام جنسی هستند و از بیماری جنسی رنج می‌برند. <ref>کریمی‌نیا، «بررسی پدیده نو ظهور تغییر جنسیت از دیدگاه قرآن کریم و بیان احکام و آثار فقهی آن»، 1400ش، ص 9.</ref>

4ـ تغییرجنسیت در افراد سالم: افرادی که از نظر جسم و روان سالم هستند و هیچ گونه قصد عقلایی برای تغییرجنسیت این افراد وجود ندارد. از نظر همه فقهای شیعه و سنّی، این نوع تغییرجنسیت حرام است. تغییرجنسیت به منظور کشف جنسیت و تغییرجنسیت در مورد خنثی‌ها از نظر برخی فقهای اسلامی قابل قبول است. <ref>موسوی خمینی، تحریرالوسیله، 1366ش، ج 2، ص 558 – 559؛ مکارم شیرازی، استفتائات جدید، 1379ش، ج1، ص 471؛ فاضل لنگرانی، جامع المسائل (استفائات)، 1377ش، ج2، ص 376.</ref>

                

==حکم تغییرجنسیت==

==امکان تغییرجنسیت و دلایل آن==

قانون تغییرجنسیت بر اساس قانون مصوب 1391، در موضوعات قابلیت رسیدگی در دادگاه‌های خانواده تبیین شده است.

قاضی وظیفه دارد که تلاش کند حکم هر دعوی را در قوانین تودین شده بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتوای معتبر، حکم قضیه را صادرنماید و نمی‌تواند به بهانه سکوت، نقض و یا تعارض قوانین مدونه از رسیدگی به دعوی و صدور حکم پرهیز کند.   

===نظر فقهاء===

نظر آیت الله گلپایگانی (ره) این است که؛ ظاهراً جایز می‌باشد و بعد از تغییرجنسیت، باید به وظایف جنسی که تغییر پیدا کرده عمل نماید. <ref>روشن، حقوق خانواده، 1396ش، ص 483.</ref>           

مقام معظم رهبری نظرشان این است که؛ برای کشف و آشکار کردن واقعیت جنسی آن اشکال ندارد، به شرطی که این کار مستلزم فعل حرام و مفسده‌ای نباشد. <ref>روشن، حقوق خانواده، 1396ش، ص 483.</ref>                   

===اصول عملیه و قواعد فقهی===

بررسی تغییرجنسیت براساس اصول عملیه و قواعد فقهی به این صورت می‌باشد.

3ـ حقوق انسانی: اساس حقوق بشر اقتضا دارد بدون دلیل، تن و روان آدمی محبوس نشود و زمینههای آزار انسانی زائل شده تا بتواند به صورت انسانی آزاد و متعادل از حقوق تکالیف مناسب برخوردار باشد. <ref>روشن، حقوق خانواده، 1396ش، ص 484.</ref>

    

== آثار تغییرجنسیت==

ولایت بر فرزند: اگر زن  تغییرجنسیت دهد ولایت نخواهد داشت. زیرا پدری ناشی از وجود فرزندان از نطفه مرد است. اما اگر مرد تغییرجنسیت دهد، ولایت او از فرزندان ساقط می‌گردد. <ref>روشن، حقوق خانواده، 1396ش، ص 485.</ref>                           

نکاح: به محض تغییرجنسیت نکاح باطل می‌شود. <ref>روشن، حقوق خانواده، 1396ش، ص 486.</ref>  

    

==منابع==

*«تغییر جنسیت»، ویکی شیعه، تاریخ بازدید: 16 بهمن 1401ش.

*جمعى از مؤلفان‌، مجله فقه اهل بيت عليهم السلام‌، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السلام‌، بی‌تا.

* دیانی، عبدالرسول، «حقوق اخلاق پزشکی (بیواتیک) و اصلاح جنسیت»، ماهنامه دادرسی، شماره 29، آذر و دی 1380ش.