صفحه‌ای تازه حاوی «'''سعدیه شیخ'''؛ فمنیست اسلامی و استاد دانشگاه کیپ‌تاون در آفریقای جنوبی. سعدیه شیخ استاد مطالعات دینی است. فصل مشترک تحقیقات وی مطالعات اسلامی و مطالعات جنسیت است. سعدیه شیخ در تبیین رویکرد فمینیستی خویش متأثر از روش هرمنوتیکی فضل‌الرحمن مل...» ایجاد کرد |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
سعدیه شیخ هرمنوتیک بازسازی را پس از آشنایی با ابن‌عربی و به‌کارگیری آرای او در حوزه زنان به‌کار برده است. این مؤلفه هرمنوتیکی خوانش‌های برابری‌طلبانه‌ای به‌جای روایت‌های جنسیتی موجود در متن ارائه می‌دهد که از نگاه وی نیازمند دقت در بررسی متون مردمحور جهت استخراج الگوهای مناسب زنان است.<ref>[https://jsm.journals.iau.ir/article_678706_59e259f438c62e51c5a832563708f868.pdf هدایت‌زاده و پیروز فر، «رهیافتی به فمنیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمنیستی او از آراء ابن‌عربی»، 1399ش، ص20-23.]</ref> | سعدیه شیخ هرمنوتیک بازسازی را پس از آشنایی با ابن‌عربی و به‌کارگیری آرای او در حوزه زنان به‌کار برده است. این مؤلفه هرمنوتیکی خوانش‌های برابری‌طلبانه‌ای به‌جای روایت‌های جنسیتی موجود در متن ارائه می‌دهد که از نگاه وی نیازمند دقت در بررسی متون مردمحور جهت استخراج الگوهای مناسب زنان است.<ref>[https://jsm.journals.iau.ir/article_678706_59e259f438c62e51c5a832563708f868.pdf هدایت‌زاده و پیروز فر، «رهیافتی به فمنیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمنیستی او از آراء ابن‌عربی»، 1399ش، ص20-23.]</ref> | ||
سعدیه شیخ تا قبل از آشنایی با افکار ابن‌عربی مانند سایر فمینیست‌های اسلامی در پارادیم انتقادی به‌دنبال کشف جنبه‌های مردسالارانه متون دینی بود. شیخ تحت تأثیر هرمنوتیک و نظریه دو حرکتی فضل‌الرحمن و همچنین آراء آمنه ودود و اسماء بارلاس بود. شیخ در روش خود به‌عنوان هرمنوتیک فیمینستی که متشکل از دو هرمنوتیک شکاکانه و هرمنوتیک بازسازی است در پی تحقق ایده اصلی خود یعنی فراهم‌کردن مبانی انسان‌شناختی لازم برای بازنگری فقه و کمک به شکل‌گیری فقه نوظهور فمینیستی است. <ref>[https://jsm.journals.iau.ir/article_678706_59e259f438c62e51c5a832563708f868.pdf هدایت‌زاده و پیروز فر، «رهیافتی به فمنیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمنیستی او از آراء ابن‌عربی»، 1399ش، ص20.]</ref> | |||
شیخ معتقد است که تفاسیر ارائه‌شده در دوره‌های مختلف تحت تأثیر نگاه مردسالارانه اجتماع شکل گرفته است. شیخ مفسران را حلقه مفقوده و واسطه شکل‌گیری فهم اجتماعی از دین می‌داند. از دید او فهم از قرآن در خلأ شکل نمی‌گیرد بلکه بافت تاریخی-فرهنگ اجتماعی خاص زمان مفسر بر فهم او از متون أثرگذار است و این فهم خاص مفسر با عنوان تفسیر قرآن به اجتماع وارد می‌شود. به‌عنوان‌مثال زمخشری مفسر معروف اهل سنت در تفسیر آیه 34 سوره نساء «الرجال قوامون علی النساء بما انفقوا» تحت تأثیر فرهنگ زمانه خود دلیل قوامیت مردان بر زنان را در تعقل، قوای جسمانی و معنویت بیشتر و در مقابل زنان را ضعیف، احساساتی، غیرمنطقی و شهوانی می‌داند. <ref>[https://jsm.journals.iau.ir/article_678706_59e259f438c62e51c5a832563708f868.pdf هدایت‌زاده و پیروز فر، «رهیافتی به فمنیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمنیستی او از آراء ابن‌عربی»، 1399ش، ص21-22.]</ref> | شیخ معتقد است که تفاسیر ارائه‌شده در دوره‌های مختلف تحت تأثیر نگاه مردسالارانه اجتماع شکل گرفته است. شیخ مفسران را حلقه مفقوده و واسطه شکل‌گیری فهم اجتماعی از دین می‌داند. از دید او فهم از قرآن در خلأ شکل نمی‌گیرد بلکه بافت تاریخی-فرهنگ اجتماعی خاص زمان مفسر بر فهم او از متون أثرگذار است و این فهم خاص مفسر با عنوان تفسیر قرآن به اجتماع وارد می‌شود. به‌عنوان‌مثال زمخشری مفسر معروف اهل سنت در تفسیر آیه 34 سوره نساء «الرجال قوامون علی النساء بما انفقوا» تحت تأثیر فرهنگ زمانه خود دلیل قوامیت مردان بر زنان را در تعقل، قوای جسمانی و معنویت بیشتر و در مقابل زنان را ضعیف، احساساتی، غیرمنطقی و شهوانی می‌داند. <ref>[https://jsm.journals.iau.ir/article_678706_59e259f438c62e51c5a832563708f868.pdf هدایت‌زاده و پیروز فر، «رهیافتی به فمنیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمنیستی او از آراء ابن‌عربی»، 1399ش، ص21-22.]</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
شیخ از آراء ابن‌عربی در تطبیق ایده اصلی خود استفاده می‌کند. ابن‌عربی عالم کبیر را جهان و عالم صغیر را انسان فرض می‌کند. عالم کبیر در عالم صغیر تأثیر دارد و عالم صغیر این اثر را می‌پذیرد. شأن پذیرندگی عالم صغیر برای عالم کبیر درجه‌ای را که حاصل شأن پذیرندگی عالم صغیر است به‌همراه دارد. شیخ، عالم کبیر و صغیر را به زن و مرد تشبیه می‌کند. از نظر شیخ زنان چون پذیرنده نطفه مرد هستند این پذیرندگی نوعی درجه برای مردان حاصل می‌کند. به‌عبارت دیگر درجه مردان بر زنان به‌جهت شأن پذیرندگی زن در پذیرش نطفه مردان است. شیخ معتقد است، این تعبیر از درجه آن نگاه مادونی/برتری را به خنثی/پذیرندگی تبدیل می‌کند و بار ارزشی خاصی به زن و مرد انتقال نمی‌دهد. <ref>[https://jsm.journals.iau.ir/article_678706_59e259f438c62e51c5a832563708f868.pdf هدایت‌زاده و پیروز فر، «رهیافتی به فمنیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمنیستی او از آراء ابن‌عربی»، 1399ش، ص26.]</ref> | شیخ از آراء ابن‌عربی در تطبیق ایده اصلی خود استفاده می‌کند. ابن‌عربی عالم کبیر را جهان و عالم صغیر را انسان فرض می‌کند. عالم کبیر در عالم صغیر تأثیر دارد و عالم صغیر این اثر را می‌پذیرد. شأن پذیرندگی عالم صغیر برای عالم کبیر درجه‌ای را که حاصل شأن پذیرندگی عالم صغیر است به‌همراه دارد. شیخ، عالم کبیر و صغیر را به زن و مرد تشبیه می‌کند. از نظر شیخ زنان چون پذیرنده نطفه مرد هستند این پذیرندگی نوعی درجه برای مردان حاصل می‌کند. به‌عبارت دیگر درجه مردان بر زنان به‌جهت شأن پذیرندگی زن در پذیرش نطفه مردان است. شیخ معتقد است، این تعبیر از درجه آن نگاه مادونی/برتری را به خنثی/پذیرندگی تبدیل می‌کند و بار ارزشی خاصی به زن و مرد انتقال نمی‌دهد. <ref>[https://jsm.journals.iau.ir/article_678706_59e259f438c62e51c5a832563708f868.pdf هدایت‌زاده و پیروز فر، «رهیافتی به فمنیسم اسلامی: خوانش دیدگاه سعدیه شیخ و پردازش فمنیستی او از آراء ابن‌عربی»، 1399ش، ص26.]</ref> | ||
==آثار == | ==آثار == | ||
اولین کتاب سعدیه شیخ «خشونت علیه زنان در جهان معاصر: ریشه‌ها و درمان» با همکاری دنیل‌سی مگوایر در سال 2007م به چاپ رسید. اما مهم‌ترین اثر او «روایت‌های صوفیانه از صمیمیت: ابن‌عربی، جنسیت و گرایش جنسی»<ref> «Sufi narratives of intimacy, Ibn Arabi, gender, sexuality» </ref> است که در سال 2012م به چاپ رسید. شیخ مقالات متعددی در زمینه‌های مختلف دارد به‌عنوان مثال مقاله «کاوش‌هایی در معرفت‌شناسی فمینیستی اسلامی» و «اسلام بین حاشیه: ارزیابی مجدد جنسیت و تمایلات جنسی در اسلام» اشاره کرد. <ref>[http://www.religion.uct.ac.za/religion/staff/academicstaff/sadiyyashaikh «Associte professor sadiyya shikh»، وب‌سایت دانشگاه کیپ تاون آفریقای جنوبی.]</ref> هیچ یک از آثار او به فارسی ترجمه نشده است. <ref>[https://mafaz.ir/%d9%81%d8%b1%d9%82-%d9%88-%d8%a7%d8%af%db%8c%d8%a7%d9%86/%d8%ac%d8%b1%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d9%86%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c/%d8%aa%d8%b5%d9%88%d9%81/%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c-%d8%a8%d9%87-%da%a9%d8%aa%d8%a7% «نگاهی به کتاب روایت‌های صوفیانه از صمیمیت»، وب‌سایت موسسه فرق و ادیان زاهدان.]</ref> | اولین کتاب سعدیه شیخ «خشونت علیه زنان در جهان معاصر: ریشه‌ها و درمان» با همکاری دنیل‌سی مگوایر در سال 2007م به چاپ رسید. اما مهم‌ترین اثر او «روایت‌های صوفیانه از صمیمیت: ابن‌عربی، جنسیت و گرایش جنسی»<ref> «Sufi narratives of intimacy, Ibn Arabi, gender, sexuality» </ref> است که در سال 2012م به چاپ رسید. شیخ مقالات متعددی در زمینه‌های مختلف دارد به‌عنوان مثال مقاله «کاوش‌هایی در معرفت‌شناسی فمینیستی اسلامی» و «اسلام بین حاشیه: ارزیابی مجدد جنسیت و تمایلات جنسی در اسلام» اشاره کرد. <ref>[http://www.religion.uct.ac.za/religion/staff/academicstaff/sadiyyashaikh «Associte professor sadiyya shikh»، وب‌سایت دانشگاه کیپ تاون آفریقای جنوبی.]</ref> هیچ یک از آثار او به فارسی ترجمه نشده است. <ref>[https://mafaz.ir/%d9%81%d8%b1%d9%82-%d9%88-%d8%a7%d8%af%db%8c%d8%a7%d9%86/%d8%ac%d8%b1%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d9%86%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%81%db%8c/%d8%aa%d8%b5%d9%88%d9%81/%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c-%d8%a8%d9%87-%da%a9%d8%aa%d8%a7% «نگاهی به کتاب روایت‌های صوفیانه از صمیمیت»، وب‌سایت موسسه فرق و ادیان زاهدان.]</ref> | ||
