ورزش بانوان: تفاوت میان نسخه‌ها

ورزش بانوان؛ فعالیت بدنی سازگار با جنسیت و جسم زنان با هدف توانمندسازی و افزایش سلامت و شادابی.  

==مفهوم‌شناسی==

ورزش در لغت به‌معنای تمرین و کار پیاپی یا انجام حرکات خاص برای تقویت عضلات است. <ref>[https://vajehyab.com/moein/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 معین، فرهنگ فارسی، ذیل واژه ورزش.]</ref> در اصطلاح تعریف ورزش منوط به هدفی است که دنبال می‌شود؛ برخی ورزش را انجام فعالیتی بر پایه قوانین خاص و مورد توافق همگانی با اهداف تفریحی، مسابقه‌ای و دست‌یابی به نشاط یا مهارت دانسته‌اند <ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وب‌سایت ویستا.]</ref> و برخی دیگر ورزش را مجموعه فعالیت‌های فیزیکی و غیر فیزیکی می‌دانند که با هدف خاص انجام می‌شود.<ref>[https://www.mosahab.com/web/articles/view/144/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%8C-%D8%B6%D8%A7%D9%85%D9%86-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D9%85%D8%A7.html «ورزش چیست»، وب‌سایت مصاحب.]</ref> از مجموع تعاریف ارائه‌شده می‌توان ورزش را انجام کار فکری و جسمی به‌همراه اجرای مرتب تمرین‌های بدنی با هدف تکمیل قوای جسمانی و روحی تعریف کرد.<ref>[https://farhangifilemhtb.pdf-doc.ir/file/45056/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%A8%D8%AF%D9%86%D9%8A-%D9%88-%D9%88%D8 «مفهوم تربیت بدنی و ورزش»، وب‌سایت پی‌دی‌اف داک.]</ref>  

در دوران قاجار و پهلوی روزنامه‌ها مهم‌ترین رسانه‌های تأثیرگذار در جامعه بودند. روزنامه اطلاعات وابسته به مرکز اطلاعات ایران، آمیخته با تعریف، تمجید و معرفی سازمان‌ها، اقدامات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دولت پهلوی اول بود. روزنامه اطلاعات همسو با جریان تجددخواهی دولت پهلوی اول، تلاشی مضاعف در جهت تبیین افکار عمومی در مسائل زنان انجام داد. مطالب این روزنامه با هدف پشتیبانی از ورود زنان به فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی به‌ویژه حوزه ورزش، نگاشته می‌شد. هرچند تا اواخر دوره‌ پهلوی اول زنان حضور جدی در میادین ورزشی نداشتند.<ref>[https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_5071_a8352aa6748093dcfa8e8374f6930057.pdf رحمتی و خنجری، «روزنامه اطلاعات و ورزش در عصر پهلوی اول(1320-1304)، 1398ش، ص238-240.]</ref>  

در کنار روزنامه اطلاعات روزنامه عالم نسوان، در واکنش به بحث‌های عمومی مانند عدم لزوم ورزش برای زنان یا یکی دانستن کارِ خانه با ورزش مطالبی را منتشر می‌کرد. روزنامۀ عالم نسوان در واکنش به این مطالب کارهای خانه از قبیل گردگیری و آشپزی را در مقایسه با فعالیت‌های ورزشی، فعالیتی ملایم عنوان می‌کرد که برخلاف حرکات ورزشی منجر به عرق کردن و برافروختگی نمی‌شود و بدین ترتیب زنان را برای انجام فعالیت‌های ورزشی اقناع می‌کرد.<ref>[https://irhj.sbu.ac.ir/article_102027_95cd72fab477854ce11bbfbca8852f51.pdf عزیزی و خسروزاده، « واکاوی شکل‌گیری و رشد ورزش زنان در عصر رضا شاه»، 1400ش، ص248.]</ref>  

زنان با انگیزه‌های مختلفی به ورزش روی می‌آورند. برخی زنان با هدف کاهش وزن و تناسب‌اندام ورزش می‌کنند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3992/7971/104351/%D8%AF%D9%87-%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87-%DB%8C-%D8%B4%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D8%A2%D9%88%D8%B1-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86 فشار، «ده فایده‌ شگفت‌آور ورزش در زنان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> تحقیقات نشان می‌دهد ورزش فواید دیگری از جمله موفقیت، رهایی انرژی، دوست‌یابی، تعامل اجتماعی، رشد و توسعه مهارت، کسب نشاط، احساس لذت، پیشگیری از بیماری، شادابی، رفع نیازهای عاطفی، لذت، گذراندن اوقات فراغت، افزایش قدرت بدنی، رقابت‌طلبی، کسب پیروزی، رفع نیاز زیباشناختی، <ref>[https://journals.iau.ir/article_518924.html پیری و همکاران، «مقایسه تفاوت‌های جنسیتی در انگیزش مشارکت ورزشی دانش‌آموزان ورزشکار»، 1394ش، ص110-111.]</ref> سلامت استخوان‌ها، کاهش خطر ابتلا به زوال عقل، کاهش ابتلا به پوکی استخوان، بهبود سلامت جنسی، کاهش استرس، افسردگی و اضطراب، سلامت پوست و بهبود وضعیت خواب دارد. <ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3992/7971/104351/%D8%AF%D9%87-%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87-%DB%8C-%D8%B4%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D8%A2%D9%88%D8%B1-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86 افشار، «ده فایده‌ شگفت‌آور ورزش در زنان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref>  

==رشته‌های ورزشی مورد توجه زنان==

*اسپینینگ: ورزشی است که روی دوچرخه ثابت انجام می‌شود و به چربی‌سوزی، کاهش کالری و تقویت ماهیچه‌ها و عضلات کمک می‌کند.

*پیلاتس: این ورزش بین ذهن و بدن ارتباط ایجاد می‌کند و توسط دستگاه‌های ورزشی و تجهیزات ورزشی انجام می‌شود. این ورزش بر ماهیچه‌ها و مفاصل تأثیر دارد و وضعیت فیزیکی و جسمی بدن را بهبود می‌بخشد.<ref>[https://www.sarpoosh.com/sports-news/sports-articles/womens-sports-32.html «انواع رشته‌های ورزشی بانوان»، وب‌سایت سرپوش ورزشی.]</ref>

*فیتنس: فیتنس ترکیبی از ورزش با دمبل، دستگاه و وزنه است. این ورزش بین دختران محبوب‌تر است. ورزش فیتنس موجب تقویت و حجیم‌سازی عضلات می‌شود. <ref>[https://www.beytoote.com/sport/sport-history/best-girls02-sports.html .«آشنایی با محبوب‌ترین و بهترین ورزش‌های دخترانه»، وب‌سایت بیتوته. ]</ref>

==ورزش زنان در قانون اساسی ایران==

==مدال‌آوران زن==

با گذشت 40 سال از انقلاب اسلامی ایران اگرچه حضور زنان در عرصه‌های بین‌المللی ورزش با چالش‌های فراوانی مواجه بوده است؛ اما ورزشکاران زن ایرانی موفق شدند مقبولیت حجاب نزد فدراسیون‌های جهانی را جا انداخته و در عرصه‌های مختلف با پوشش اسلامی مدال کسب کنند. بیشترین میزان شکوفایی زنان در کسب مدال در ورزش‌های قهرمانی مربوط به ده سال اخیر است. کسب اولین مدال بین‌المللی ورزشی برای زنان در سال 2002م در رشته تیراندازی بود. در بازی‌های گوانجو زنان حاضر در کاروان ورزشی ایران یک مدال طلا توسط خدیجه آزادپور در رشته ورزشی ووشو کسب کردند؛ همچنین در این بازی‌ها پنج مدال نقره و نه مدال برنز توسط بانوان کسب شد. در المپیک 2012م زهرا نعمتی در رشتۀ تیراندازی با کمان، در بازی‌های آسیایی 2014م کیمیا علیزاده در تکواندو، در رقابت‌های آسیایی حمیده عباسعلی در رشته کاراته و در مسابقات آسیا لیلا ابراهیمی در رشته دوومیدانی موفق به کسب مدال طلا شدند. سارا خادم‌الشریعه نیز در رشته شطرنج علاوه بر کسب درجه استاد بزرگ زنان، در هجده‌سالگی عنوان استاد بین‌الملل را کسب کرد.  <ref>[https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-7/75121-%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7 «پرافتخارترین ورزشکاران زن ایرانی»، خبرگزاری فرادید.]</ref>

مسئله پوشش زن در حوزه ورزش زمانی مطرح است که مردان در ورزش بانوان با هر سمت و عنوانی حضور داشته‌ باشند؛ بنابراین عنصر پوشش را باید در ضمن ارتباط زن و مرد بررسی کرد. از منظر فقه اسلامی، پوشش برای زنان الزامی است و این حکم قابل اسقاط و تغییر نیست. نداشتن پوشش یک امر ذاتی ورزش تلقی نمی‌شود تا موجب شود میان حکم اباحه و آزادی ورزش و حکم الزامی پوشش تزاحمی حاصل شود؛ بلکه برای ورزش بانوان باید لباس مناسب طراحی کرد. افزون بر پوشش، تهییج نیز از عناصری است که باید به آن توجه کرد. حرکات ورزشی زنان نباید باعث تهییج شهوانی مردان شود. مسئلۀ پوشش و عفاف در ورزش بانوان از دید فقها در اماکن و معابر عمومی دارای حدودی است و چنانچه برجستگی‌های بدن نمایان باشد یا حرکات آنها در ورزشِ مورد نظر تحریک‌آمیز و مخالف هنجارهای اخلاقی باشد، جایز نیست. <ref>[https://hawzah.net/fa/Seminar/View/90736/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-(-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-% زنداقطاعی، «الگوی اسلامی ورزش بانوان بررسی ورزش زنان از دیدگاه فقه شیعه»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref>

#فعالیت بدنی؛ فعالیت بدنی دارای دو مفهوم گسترده و محدود است. مفهوم گسترده آن، یک تعبیر عام است و درباره هرگونه فعالیت بدنی است که انسان در آن، جسم خود را به کار می‌گیرد. در برابر این مفهوم، برخی فعالیت بدنی را فرآیند تمرین، فعال‌سازی و ورزیدگی در مقابل تنبلی، سستی و رخوت می‌دانند. در دستیابی به حکم حقوقی این گونه فعالیت، به موارد کاربرد که در واقع عناوین عرفی است توجه می‌شود.

#بازی؛ بازی شکل پیشرفته‌ای از فعالیت است. این فعالیت ممکن است بدنی و یا ذهنی باشد؛ اما درباره مفهوم و عناصر سازنده آن وحدت نظر وجود ندارد. برخی عنصر اساسی بازی را سرگرم‌کنندگی دانسته و در تعریفی دیگر، به قاعده‌مندی و رقابت اشاره ‌کرده‌اند. با وجود این، نکته حائز اهمیت در تعریف بازی این است که دارای وجهه فرهنگی است؛ بنابراین برای یافتن احکام مترتب بر آن نمی‌توان به‌سادگی و بدون در نظر گرفتن جهت فرهنگی اظهارنظر کرد. این وضعیت به‌خصوص درمورد بازی زنان وجود دارد؛ همچنین وسایل و ابزارهای بازی نیز متضمن این جهت فرهنگی است و چه‌بسا شخصیت و هویت فرهنگی زن در طراحی چنین وسایلی رعایت نشود و در نتیجه حکم فقهی و حقوقی آن متفاوت با صورت‌های دیگر باشد.

در رابطۀ میان ورزش و تفریح، گاه ورزش برای شخص به‌عنوان یک حرفه مطرح‌ است و هیچ‌گونه خرسندی و احساس رضایتمندی به وی دست نمی‌دهد. برخی از موارد ورزش و تفریح در مصداق واحد جمع می‌شوند و در مواردی تفریح به حساب می‌آیند؛ ولی ورزش محسوب نمی‌شوند.