بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
دگرباشی جنسی، پدیدهای انحرافی و ضداخلاقی است که غالباً مورد نفرت اجتماعی بوده و ادیان الهی نیز به مبارزه با آن پرداختهاند. این پدیده در چند دهه اخیر در جوامع غربی گسترش یافته و حتی شکل رسمی و قانونی پیدا کرده است. اشاعه برخی نمادها و فرهنگهای همجنسگرایانه از طریق گسترش رسانههای ارتباطی در جهان، جامعه ایران و بهویژه نوجوانان و جوانان را در معرض آسیبهای اخلاقی، اجتماعی و خانوادگی قرار داده است. | دگرباشی جنسی، پدیدهای انحرافی و ضداخلاقی است که غالباً مورد نفرت اجتماعی بوده و ادیان الهی نیز به مبارزه با آن پرداختهاند. این پدیده در چند دهه اخیر در جوامع غربی گسترش یافته و حتی شکل رسمی و قانونی پیدا کرده است. اشاعه برخی نمادها و فرهنگهای همجنسگرایانه از طریق گسترش رسانههای ارتباطی در جهان، جامعه ایران و بهویژه نوجوانان و جوانان را در معرض آسیبهای اخلاقی، اجتماعی و خانوادگی قرار داده است. | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
«دگرباش جنسی» اشاره به زن یا مرد [[همجنس‌گرایی|همجنسگرا]] و یا دوجنسگرا دارد. فرد همجنسگرا از نظر فیزیکی و عاطفی، میل به افراد همجنس خود دارد و با آنها رابطه جنسی برقرار میکند. فرد دوجنسگرا از نظر عاطفی و فیزیکی یا جنسی، هم به مردان و هم به زنان گرایش دارد که این کشش به دو جنس ضرورتاً مساوی نیست.<ref>احمدی، «دگرباشان ایران شهرونداني بيحقوق؛ تحليلي بر قوانين موجود و راهکارهای حقوقي برای دگرباشان در ایران»، 1397ش، ص254-256.</ref> وجود گرایش عاطفی محض به همجنس نیز مصداق دگرباشی است و لزوماً به رابطۀ جنسی نمی‌انجامد.<ref>مولوی وردنجانی و عزیزیان، «جرمانگاری همجنس‌گرایی با رویکرد انتقاد به ماده 237 ق.م.ا»، 1396ش، ص159.</ref> | «دگرباش جنسی» اشاره به زن یا مرد [[همجنس‌گرایی|همجنسگرا]] و یا دوجنسگرا به عنوان نوعی از [[انحراف جنسی]] دارد. فرد همجنسگرا از نظر فیزیکی و عاطفی، میل به افراد همجنس خود دارد و با آنها رابطه جنسی برقرار میکند. فرد دوجنسگرا از نظر عاطفی و فیزیکی یا جنسی، هم به مردان و هم به زنان گرایش دارد که این کشش به دو جنس ضرورتاً مساوی نیست.<ref>احمدی، «دگرباشان ایران شهرونداني بيحقوق؛ تحليلي بر قوانين موجود و راهکارهای حقوقي برای دگرباشان در ایران»، 1397ش، ص254-256.</ref> وجود گرایش عاطفی محض به همجنس نیز مصداق دگرباشی است و لزوماً به رابطۀ جنسی نمی‌انجامد.<ref>مولوی وردنجانی و عزیزیان، «جرمانگاری همجنس‌گرایی با رویکرد انتقاد به ماده 237 ق.م.ا»، 1396ش، ص159.</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
دگرباشی جنسی به لحاظ تاریخی، بهویژه زمانی که منجر به رفتار جنسی می‌شد، همواره یک انحراف اخلاقی و عمل غیرطبیعی تلقی می‌شد. اشاره قرآن به همجنس‌گرایی در قوم لوط<ref>سوره هود، آیه 76-82.</ref> و تخطئه این نوع گرایش توسط کتب مقدس دیگر، حکایت از وجود این پدیده در تاریخ بشر دارد.<ref>واحد، اختلالات و انحرافات جنسی، 1378ش، ص84.</ref> همجنس‌گرایی در قرن شانزدهم، حتی در کشورهای اروپایی چون انگلستان نیز جزو بدترین جرایم محسوب میشده و در سال 1952م، نیز 3787 پروندة قضایی در ارتباط با همجنس‌گرایی در انگلستان تشکیل شده است.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/344593147%20jnsyt%20swm%20thlyl%20jam%20mrdmshnakhty%20zndgy%20dgrbashan%20jnsy%20dr%20ayran احمدی، «جنسیت سوم؛ تحلیل جامع مردمشناختی زندگی دگرباشان جنسی در ایران»، 2020م، ص8.]</ref> تا نیمه قرن نوزدهم، واژگانی چون «همجنس‌گرایی» اساساً مطرح نبوده و به جای آن از واژه «لواط» استفاده می‌شد که قبح این نوع گرایش را نیز به‌همراه داشت. اولين جرقههاي پيدايش تلقيِ امروزين از دگرباشی و همجنس‌گرایی، در نيمة پاياني قرن نوزدهم رقم خورد و بر وجود جنس سوم و حقوق آن در اروپا تأکید شد.<ref>سوزنچی، «همجنس‌گرایی؛ امری طبیعی یا اختلال»، 1400ش، ص61.</ref> | دگرباشی جنسی به لحاظ تاریخی، بهویژه زمانی که منجر به رفتار جنسی می‌شد، همواره یک انحراف اخلاقی و عمل غیرطبیعی تلقی می‌شد. اشاره قرآن به همجنس‌گرایی در قوم لوط<ref>سوره هود، آیه 76-82.</ref> و تخطئه این نوع گرایش توسط کتب مقدس دیگر، حکایت از وجود این پدیده در تاریخ بشر دارد.<ref>واحد، اختلالات و انحرافات جنسی، 1378ش، ص84.</ref> همجنس‌گرایی در قرن شانزدهم، حتی در کشورهای اروپایی چون انگلستان نیز جزو بدترین جرایم محسوب میشده و در سال 1952م، نیز 3787 پروندة قضایی در ارتباط با همجنس‌گرایی در انگلستان تشکیل شده است.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/344593147%20jnsyt%20swm%20thlyl%20jam%20mrdmshnakhty%20zndgy%20dgrbashan%20jnsy%20dr%20ayran احمدی، «جنسیت سوم؛ تحلیل جامع مردمشناختی زندگی دگرباشان جنسی در ایران»، 2020م، ص8.]</ref> تا نیمه قرن نوزدهم، واژگانی چون «همجنس‌گرایی» اساساً مطرح نبوده و به جای آن از واژه «لواط» استفاده می‌شد که قبح این نوع گرایش را نیز به‌همراه داشت. اولين جرقههاي پيدايش تلقيِ امروزين از دگرباشی و همجنس‌گرایی، در نيمة پاياني قرن نوزدهم رقم خورد و بر وجود جنس سوم و حقوق آن در اروپا تأکید شد.<ref>سوزنچی، «همجنس‌گرایی؛ امری طبیعی یا اختلال»، 1400ش، ص61.</ref> سپس این پدیده در رمانها، فیلمها و دیگر آثار هنری وارد شده و محصولاتی در غرب با این مضمون تولید شد.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/344593147%20jnsyt%20swm%20thlyl%20jam%20mrdmshnakhty%20zndgy%20dgrbashan%20jnsy%20dr%20ayran احمدی، «جنسیت سوم؛ تحلیل جامع مردمشناختی زندگی دگرباشان جنسی در ایران»، 2020م، ص7.]</ref> در دوره اخیر، عدهای تلاش کردند تا وجود افراد نادر و بیمار متمایل به همجنس را بهانهای برای عادی انگاری این امر قرار دهند؛ تا جایی که امروزه در بسياري از جوامع، مخالفت با اين پدیده به بهانۀ «حق همجنسگرايي»، مصداق ظلم و بياخلاقی و خروج از حرمت نهادن به انسانها قلمداد می‌شود.<ref>سوزنچی، «همجنس‌گرایی؛ امری طبیعی یا اختلال»، 1400ش، ص60.</ref> | ||
==دگرباشی در جهان== | ==دگرباشی در جهان== | ||
دگرباشی در کشورهای آفریقایی به‌جز آفریقای‌جنوبی، ممنوع بوده و بهویژه در زیمبابوه و گامبیا به شدت منفور است و در خاورمیانه نیز فاقد حمایت قانونی و پشتوانه اجتماعی است و در آسیا فقط استرالیا و نیوزیلند آن را مجاز دانستهاند.<ref>[https://www.statista.com/topics/1249/homosexuality/ Statista Research Department, »Homosexuality in the United States - Statistics & Facts«, Statistical database؛ Jul 3, 2024.]</ref> همچنین در چچن سال 2017م، جنبش ضدهمجنسگرایی شکل گرفت. با این وجود در سالهای اخیر، دگرباشی در بسیاری از کشورها رو به افزایش بوده و کشورها مدارای بیشتری با این پدیده در پیش گرفتهاند. قوانین حقوق بشری و بینالمللی نیز در راستای تأیید و به رسمیت شناختن این پدیده درحال تغییر هستند. فرهنگ هندوئیسم یکی از فرهنگهایی است که دگرباشی جنسی را گناه تلقی نکرده و ازدواج با همجنس را ممکن میداند. کشورهای آمریکای‌‌شمالی، اتحادیه اروپا و بیشتر کشورهای آمریکای‌لاتین نیز همجنس‌گرایی را مجاز میدانند؛<ref>[https://www.researchgate.net/publication/344593147%20jnsyt%20swm%20thlyl%20jam%20mrdmshnakhty%20zndgy%20dgrbashan%20jnsy%20dr%20ayran احمدی، «جنسیت سوم؛ تحلیل جامع مردمشناختی زندگی دگرباشان جنسی در ایران»، 2020م، ص8.]</ref> | دگرباشی در کشورهای آفریقایی به‌جز آفریقای‌جنوبی، ممنوع بوده و بهویژه در زیمبابوه و گامبیا به شدت منفور است و در خاورمیانه نیز فاقد حمایت قانونی و پشتوانه اجتماعی است و در آسیا فقط استرالیا و نیوزیلند آن را مجاز دانستهاند.<ref>[https://www.statista.com/topics/1249/homosexuality/ Statista Research Department, »Homosexuality in the United States - Statistics & Facts«, Statistical database؛ Jul 3, 2024.]</ref> همچنین در چچن سال 2017م، جنبش ضدهمجنسگرایی شکل گرفت. با این وجود در سالهای اخیر، دگرباشی در بسیاری از کشورها رو به افزایش بوده و کشورها مدارای بیشتری با این پدیده در پیش گرفتهاند. قوانین حقوق بشری و بینالمللی نیز در راستای تأیید و به رسمیت شناختن این پدیده درحال تغییر هستند. فرهنگ هندوئیسم یکی از فرهنگهایی است که دگرباشی جنسی را گناه تلقی نکرده و ازدواج با همجنس را ممکن میداند. کشورهای آمریکای‌‌شمالی، اتحادیه اروپا و بیشتر کشورهای آمریکای‌لاتین نیز همجنس‌گرایی را مجاز میدانند؛<ref>[https://www.researchgate.net/publication/344593147%20jnsyt%20swm%20thlyl%20jam%20mrdmshnakhty%20zndgy%20dgrbashan%20jnsy%20dr%20ayran احمدی، «جنسیت سوم؛ تحلیل جامع مردمشناختی زندگی دگرباشان جنسی در ایران»، 2020م، ص8.]</ref> در برخی جوامع، همجنسبازی قانونی شده و حتی در تشریح مزایای آن سخن رفته است.<ref>اسدی، «مساحقه؛ جرمی علیه زنان»، 1382ش، ص1.</ref> | ||
در یک مطالعه جهانی در سال 2021م، 3% پاسخ‌گویان از 27 کشور جهان، اظهار داشتهاند که دگرباش جنسی هستند که در این میان، پاسخ‌گویان هندی، بیشترین تعداد (9%) از دوجنسگرایان یا افراد دارای اختلال جنسیتی را داشتهاند. در سال 2020م، 6.4% زنان و 4.9% مردان مورد مطالعه در آمریکا، خود را دگرباش جنسی معرفی کردهاند که این آمار در سال 2012م، 3.5% برای زنان و 3.4% برای مردان بوده است. همچنین در سال 2021م، 7.1% افراد مورد بررسی، خود را به عنوان همجنسگرا (زن یا مرد)، دوجنسگرا یا تراجنسیتی معرفی کردهاند که این رقم در سال 2012م، 3.5% بوده است. | در یک مطالعه جهانی در سال 2021م، 3% پاسخ‌گویان از 27 کشور جهان، اظهار داشتهاند که دگرباش جنسی هستند که در این میان، پاسخ‌گویان هندی، بیشترین تعداد (9%) از دوجنسگرایان یا افراد دارای اختلال جنسیتی را داشتهاند. در سال 2020م، 6.4% زنان و 4.9% مردان مورد مطالعه در آمریکا، خود را دگرباش جنسی معرفی کردهاند که این آمار در سال 2012م، 3.5% برای زنان و 3.4% برای مردان بوده است. همچنین در سال 2021م، 7.1% افراد مورد بررسی، خود را به عنوان همجنسگرا (زن یا مرد)، دوجنسگرا یا تراجنسیتی معرفی کردهاند که این رقم در سال 2012م، 3.5% بوده است. | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==دگرباشی جنسی در ایران و قوانین موضوعه== | ==دگرباشی جنسی در ایران و قوانین موضوعه== | ||
پدیده دگرباشی اساساً ناسازگار با فرهنگ اسلامی-ایرانی و مطرود جامعه است. در نگاه حاکمیتی که مبتنی بر نگاه اصیل دینی است نیز دگرباشی، نمادی از سقوط اخلاقی تمدن غرب و یکی از مظاهر اصلی این تمدن محسوب می‌شود<ref>[https://khl.ink/f/29736 خامنهای، «بیانات در دانشگاه تربیت مدرّس»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله خامنهای؛ خامنهای، «بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله خامنهای.]</ref> که باید با آن مقابله کرد؛ بدین لحاظ، دگرباشی به هر شکلی، در قوانین ایران جرم محسوب شده و جرمبودگی آن به قدری روشن است که قانون‌گذار در بحث از ازدواج، اشارهای به نوع ازدواج با همجنس نکرده و منحصربودن ازدواج در شکل غیرهمجنس را کاملاً بدیهی شمرده است. این مسئله بهمثابه یک پدیده کاملاً مجرمانه و نه صرفاً یک آسیب اجتماعی، در فصل دوم و مواد 233-241 قانون مجازات اسلامی، (لواط، تفخیذ، مساحقه) تعیین تکلیف شده و طیفی از مجازاتها از 100 ضربه شلاق برای رابطه جنسی بین دو زن (ماده230) تا اعدام برای دخول جنسی بین دو مرد (ماده234) را در برمیگیرد. این احکام بسته به این‌که مرتکبین، دارای همسر شرعی و قانونی باشند یا خیر، مسلمان باشند یا کافر، عمل به اجبار بوده یا با رضایت و این‌که ماهیت عمل آیا رابطه جنسی بوده یا موارد دیگر، تفاوت مییابد. در ماده 237 چنین آمده است: همجنس‌گرایی انسان مذکر در غیر از لواط و تفخیذ، از قبیل تقبیل و ملامسه از روی شهوت، موجب 31 تا 74 ضربه شلاق تعزیری درجه شش است که این حکم درباره زنان نیز جاری است.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 قانون مجازات اسلامی، وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.]</ref> | پدیده دگرباشی اساساً ناسازگار با فرهنگ اسلامی-ایرانی و مطرود جامعه است. در نگاه حاکمیتی که مبتنی بر نگاه اصیل دینی است نیز دگرباشی، نمادی از سقوط اخلاقی تمدن غرب و یکی از مظاهر اصلی این تمدن محسوب می‌شود<ref>[https://khl.ink/f/29736 خامنهای، «بیانات در دانشگاه تربیت مدرّس»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله خامنهای؛ خامنهای، «بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفراى کشورهاى اسلامى»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله خامنهای.]</ref> که باید با آن مقابله کرد؛ بدین لحاظ، دگرباشی به هر شکلی، در قوانین ایران جرم محسوب شده و جرمبودگی آن به قدری روشن است که قانون‌گذار در بحث از ازدواج، اشارهای به نوع ازدواج با همجنس نکرده و منحصربودن ازدواج در شکل غیرهمجنس را کاملاً بدیهی شمرده است. این مسئله بهمثابه یک پدیده کاملاً مجرمانه و نه صرفاً یک آسیب اجتماعی، در فصل دوم و مواد 233-241 قانون مجازات اسلامی، (لواط، تفخیذ، [[لزبین|مساحقه]]) تعیین تکلیف شده و طیفی از مجازاتها از 100 ضربه شلاق برای رابطه جنسی بین دو زن (ماده230) تا اعدام برای دخول جنسی بین دو مرد (ماده234) را در برمیگیرد. این احکام بسته به این‌که مرتکبین، دارای همسر شرعی و قانونی باشند یا خیر، مسلمان باشند یا کافر، عمل به اجبار بوده یا با رضایت و این‌که ماهیت عمل آیا رابطه جنسی بوده یا موارد دیگر، تفاوت مییابد. در ماده 237 چنین آمده است: همجنس‌گرایی انسان مذکر در غیر از لواط و تفخیذ، از قبیل تقبیل و ملامسه از روی شهوت، موجب 31 تا 74 ضربه شلاق تعزیری درجه شش است که این حکم درباره زنان نیز جاری است.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/845048 قانون مجازات اسلامی، وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.]</ref> | ||
همچنین طبق قانون حمایت از حقوق کودک و نوجوان، تربیت کودک و نوجوان متناسب با ارزشهای اخلاقی و شرعی و مراحل رشد فکری-روانی او و منطبق با هویت جنسیتی آنان و از بین بردن زمینهها و عوامل مؤثر در ایجاد رذائل اخلاقی در خانواده، از حقوق کودک و نوجوان و وظایف والدین یا سرپرست قانونی آنان است.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1675329 سند ملی حقوق کودک و نوجوان، وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.]</ref> | همچنین طبق قانون حمایت از حقوق کودک و نوجوان، تربیت کودک و نوجوان متناسب با ارزشهای اخلاقی و شرعی و مراحل رشد فکری-روانی او و منطبق با [[هویت جنسیتی]] آنان و از بین بردن زمینهها و عوامل مؤثر در ایجاد رذائل اخلاقی در خانواده، از حقوق کودک و نوجوان و وظایف والدین یا سرپرست قانونی آنان است.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1675329 سند ملی حقوق کودک و نوجوان، وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.]</ref> | ||
===تلاش غرب برای ترویج دگرباشی جنسی در ایران=== | ===تلاش غرب برای ترویج دگرباشی جنسی در ایران=== | ||
در دهه اخیر، کشورهای اروپایی و نهادهای بینالمللیِ مورد حمایت غرب با کمک اپوزیسیون خارجنشین، تلاشهای فراوانی در قالب برگزاری نشستها و جلسات متعدد برای طرح مسئله «حقوق دگرباشان ایرانی» کردهاند. پروژۀ طلاعات و پژوهش خاورمیانه (MERIP) تحت عنوان «اقدام آشکار جهانی» در سال 2015م، به بحث درباره مسائل مذهبی، اجتماعی و حقوقی دگرباشان در ایران پرداخته و در سالهای 2012م و 2014م، نیز آلمان میزبان نشستهای مختلف در این خصوص بوده است.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/344593147%20jnsyt%20swm%20thlyl%20jam%20mrdmshnakhty%20zndgy%20dgrbashan%20jnsy%20dr%20ayran احمدی، «جنسیت سوم؛ تحلیل جامع مردمشناختی زندگی دگرباشان جنسی در ایران»، 2020م، ص6.]</ref> در همین راستا، حتی مقالاتی رسمی در حمایت از حقوق دگرباشان در نشریات پژوهشی کشور چاپ شده است که بهدنبال ایجاد تغییرات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در ایران هستند.<ref>«دگرباشی جنسی در پیشگاه فقه، قانون و جامعه ایران»، مجموعه مقالههای کنفرانس دوسلدورف کمیسیون بینالمللی حقوق بشر مردان و زنان همجنسگرا، 2014م.</ref> | در دهه اخیر، کشورهای اروپایی و نهادهای بینالمللیِ مورد حمایت غرب با کمک اپوزیسیون خارجنشین، تلاشهای فراوانی در قالب برگزاری نشستها و جلسات متعدد برای طرح مسئله «حقوق دگرباشان ایرانی» کردهاند. پروژۀ طلاعات و پژوهش خاورمیانه (MERIP) تحت عنوان «اقدام آشکار جهانی» در سال 2015م، به بحث درباره مسائل مذهبی، اجتماعی و حقوقی دگرباشان در ایران پرداخته و در سالهای 2012م و 2014م، نیز آلمان میزبان نشستهای مختلف در این خصوص بوده است.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/344593147%20jnsyt%20swm%20thlyl%20jam%20mrdmshnakhty%20zndgy%20dgrbashan%20jnsy%20dr%20ayran احمدی، «جنسیت سوم؛ تحلیل جامع مردمشناختی زندگی دگرباشان جنسی در ایران»، 2020م، ص6.]</ref> در همین راستا، حتی مقالاتی رسمی در حمایت از حقوق دگرباشان در نشریات پژوهشی کشور چاپ شده است که بهدنبال ایجاد تغییرات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در ایران هستند.<ref>«دگرباشی جنسی در پیشگاه فقه، قانون و جامعه ایران»، مجموعه مقالههای کنفرانس دوسلدورف کمیسیون بینالمللی حقوق بشر مردان و زنان همجنسگرا، 2014م.</ref> | ||
