بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
زیارت عقلانیت‌گرا-بازاندیش: این گروه از زائران، زیارت را با نگاهی انتقادی و مبتنی بر بازاندیشی عقلانی تجربه می‌کنند و با واکاوی برخی از اعتقادات سنتی یا احکام شرعی در مورد آداب زیارت یا به‌جا آوردن نسبی اعمال و مناسک زیارت در چارچوب معیار عقل و منطبق با معیارهای انسانی، به بازتعریف معنای زیارت می‌پردازد. تجربه زیارت برای این گروه از زائران تجربه‌ای توأم با بازاندیشی مداوم است.<ref>[[پویافر، «سنخ‌شناسی زیارت؛ مطالعه‌ای در میان زایران حرم رضوی»، ۱۳۹۷ش، ص۱۰۳-۱۰۲.|https://ensani.ir/fa/article/419173/%D8%B3%D9%86%D8%AE-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D9%88%DB%8C]]</ref> | زیارت عقلانیت‌گرا-بازاندیش: این گروه از زائران، زیارت را با نگاهی انتقادی و مبتنی بر بازاندیشی عقلانی تجربه می‌کنند و با واکاوی برخی از اعتقادات سنتی یا احکام شرعی در مورد آداب زیارت یا به‌جا آوردن نسبی اعمال و مناسک زیارت در چارچوب معیار عقل و منطبق با معیارهای انسانی، به بازتعریف معنای زیارت می‌پردازد. تجربه زیارت برای این گروه از زائران تجربه‌ای توأم با بازاندیشی مداوم است.<ref>[[پویافر، «سنخ‌شناسی زیارت؛ مطالعه‌ای در میان زایران حرم رضوی»، ۱۳۹۷ش، ص۱۰۳-۱۰۲.|https://ensani.ir/fa/article/419173/%D8%B3%D9%86%D8%AE-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%B1%D8%B6%D9%88%DB%8C]]</ref> | ||
==آمار زائران == | ==آمار زائران== | ||
حج به عنوان یک فریضه دینی و شناخته شده‌ترین زیارت در جهان اسلام است که هر سال بیش از ۳ میلیون زائر از سراسر جهان به شهر مکه سفر می‌کنند. در اربعین (ماه صفر سال ۱۴۰۳) بیش از ۲۱ میلیون و ۴۸۰ هزار و ۵۲۵ زائر به صورت پیاده از سراسر جهان در عراق و عتبات مقدس حضور یافتند. در اربعین سال مذکور ۳ میلیون و ۲۸۰ هزار و ۱۶۹ نفر از ایران به زیارت بارگاه امام حسین(ع) رفتند.<ref>https://www.irna.ir/news/85578453/1403</ref> همچنین هر ساله بیش از ۳۰ میلیون زائر به حرم امام رضا(ع) در مشهد مقدس سفر می‌کنند. شمار زیادی از مردم به دیگر زیارتگاه‌ها می‌روند؛ به‌طوری‌که مجموع زائران در سطح کشور حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون نفر تخمین زده می‌شوند.<ref>https://fa.shafaqna.com/news/2017861/</ref> | حج به عنوان یک فریضه دینی و شناخته شده‌ترین زیارت در جهان اسلام است که هر سال بیش از ۳ میلیون زائر از سراسر جهان به شهر مکه سفر می‌کنند. در اربعین (ماه صفر سال ۱۴۰۳) بیش از ۲۱ میلیون و ۴۸۰ هزار و ۵۲۵ زائر به صورت پیاده از سراسر جهان در عراق و عتبات مقدس حضور یافتند. در اربعین سال مذکور ۳ میلیون و ۲۸۰ هزار و ۱۶۹ نفر از ایران به زیارت بارگاه امام حسین(ع) رفتند.<ref>https://www.irna.ir/news/85578453/1403</ref> همچنین هر ساله بیش از ۳۰ میلیون زائر به حرم امام رضا(ع) در مشهد مقدس سفر می‌کنند. شمار زیادی از مردم به دیگر زیارتگاه‌ها می‌روند؛ به‌طوری‌که مجموع زائران در سطح کشور حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون نفر تخمین زده می‌شوند.<ref>https://fa.shafaqna.com/news/2017861/</ref> | ||
==دیدگاه‌ها== | ==دیدگاه‌ها== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
هیچ روایتی از پیامبر(ص) مبنی بر عدم جواز زیارت قبور به طور عام و حضور زنان زائر در اماکن مقدس و زیارتگاه‌ها به طور خاص وجود ندارد و با توجه به صراحت در روایات، تفاوتی میان مردان و زنان نیست.<ref>زارعی سبزواری، زیارت در نگاه شریعت، ۱۳۸۶ش، ص۲۰.</ref> | هیچ روایتی از پیامبر(ص) مبنی بر عدم جواز زیارت قبور به طور عام و حضور زنان زائر در اماکن مقدس و زیارتگاه‌ها به طور خاص وجود ندارد و با توجه به صراحت در روایات، تفاوتی میان مردان و زنان نیست.<ref>زارعی سبزواری، زیارت در نگاه شریعت، ۱۳۸۶ش، ص۲۰.</ref> | ||
==زیارت زنان از نگاه | ==زیارت زنان از نگاه فقه== | ||
در میان فقهای امامی، در خصوص مسئله زیارت قبور توسط زنان، سه دیدگاه اصلی جواز<ref>اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، ج۲، ص۴۸۹.</ref>، استحباب و کراهت وجود دارد.<ref>بحرانی، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۶۹.</ref> | فقه شیعه | ||
در میان فقهای امامی، در خصوص مسئله زیارت قبور توسط زنان، سه دیدگاه اصلی جواز<ref>اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، ج۲، ص۴۸۹.</ref>، استحباب و کراهت وجود دارد.<ref>بحرانی، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۶۹.</ref> اکثریت فقهای شیعه قائل به استحباب زیارت قبور زنان هستند.<ref>بحرانی، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۶۹.</ref> برخی از فقها همانند مرحوم نراقی استحباب زیارت را با شرط صبر، عدم جزع و تا زمانی که متضمن مفسده‌ای نباشد، بیان کرده‌اند.<ref>نراقی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۳۲۰؛ طباطبایی یزدی، العروه الوثقی مع تعالیق الامام الخمینی، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۴۳.</ref> هرچند برخی مانند محقق حلی و فقهای بعد از وی، و با استناد به اولویت حفظ حجاب و پرهیز از معرض دید نامحرمان، گرایش به کراهت دارند.<ref>بحرانی، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۱۶۹.</ref> | |||
نکته مهم در زمینه علت فتوای کراهت، در خصوصِ ذات عمل زیارت زنان نیست؛ بلکه کراهت ناظر به شرایط اجتماعی و محفوظ ماندن زنان است.<ref>محقق حلّی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> «ﻓﺎﻟﻈﺎﻫﺮ ﻋﺪم اﻟﮑﺮاﻫه ﻟﻠﻨﺴﺎء أﯾﻀﺎ زﯾﺎرة ﻗﺒﻮر أﻗﺎرﺑﻬﻢ (ﻫﻦ خ ل)، ﻓﺎﻻﺋﻤﺔ ﻋﻠﯿﻬﻢاﻟﺴﻼم باﻟﻄﺮﯾﻖ اﻻوﻟﯽ و ﯾﻨﺒﻐﻲ ﮐﻮن ذﻟﻚ ﺑﺤﯿﺚ ﻻ ﯾﺮاﻫﻦ اﻟﺮﺟﺎل»؛ در حکم جواز، شایسته است هیچ مردی، در هنگام زیارت زن را نبیند.<ref>اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، ج۲، ص۴۸۹.</ref> محقق حلی در شرائع الاسلام با استدلال به سیره عملی حضرت فاطمه‌زهرا(س) در زیارت قبر حمزه سیدالشهداء و نیز رفتار عایشه در زیارت قبر برادرش، ابتدا جواز را اثبات می‌کند، اما سپس با تبیین اصل اولویت ستر و صیانت زنان، گرایش به کراهت را ترجیح می‌دهد.<ref>محقق حلّی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۴۰-۳۳۹.</ref> | نکته مهم در زمینه علت فتوای کراهت، در خصوصِ ذات عمل زیارت زنان نیست؛ بلکه کراهت ناظر به شرایط اجتماعی و محفوظ ماندن زنان است.<ref>محقق حلّی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۴۰.</ref> «ﻓﺎﻟﻈﺎﻫﺮ ﻋﺪم اﻟﮑﺮاﻫه ﻟﻠﻨﺴﺎء أﯾﻀﺎ زﯾﺎرة ﻗﺒﻮر أﻗﺎرﺑﻬﻢ (ﻫﻦ خ ل)، ﻓﺎﻻﺋﻤﺔ ﻋﻠﯿﻬﻢاﻟﺴﻼم باﻟﻄﺮﯾﻖ اﻻوﻟﯽ و ﯾﻨﺒﻐﻲ ﮐﻮن ذﻟﻚ ﺑﺤﯿﺚ ﻻ ﯾﺮاﻫﻦ اﻟﺮﺟﺎل»؛ در حکم جواز، شایسته است هیچ مردی، در هنگام زیارت زن را نبیند.<ref>اردبیلی، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، ج۲، ص۴۸۹.</ref> محقق حلی در شرائع الاسلام با استدلال به سیره عملی حضرت فاطمه‌زهرا(س) در زیارت قبر حمزه سیدالشهداء و نیز رفتار عایشه در زیارت قبر برادرش، ابتدا جواز را اثبات می‌کند، اما سپس با تبیین اصل اولویت ستر و صیانت زنان، گرایش به کراهت را ترجیح می‌دهد.<ref>محقق حلّی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۴۰-۳۳۹.</ref> | ||
== | ==فقه اهل سنت== | ||
در میان فقهای شافعی اقوال حرمت زیارت قبور توسط زنان متفاوت است. برخی قائل به عدم جواز هستند.<ref>عربی، احکام الزیاره فی الفقه الاسلامی، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۰.</ref> | در میان فقهای شافعی اقوال حرمت زیارت قبور توسط زنان متفاوت است. برخی قائل به عدم جواز هستند.<ref>عربی، احکام الزیاره فی الفقه الاسلامی، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۰.</ref> | ||
