کاربر:فهیمه شمسینی

عنوان مقاله

احکام ازدواج دوجنسیتی ها

درجه مقاله

علمی-پژوهشی

چکیده

درميان ما انسانها علاوه بر وجود مرد و زن، افراد ديگري به نام خنثي (دو جنسيتي) نيزوجود دارند كه هم آلت جنسي مردانه دارند وهم آلت جنسي زنانه. سؤالي كه دراين نوشته به دنبال پاسخ دادن به آن هستيم اين است كه اين افراد دو جنسيتي آيا ميتوانند ازدواج كنند يا نميتوانند و در صورتي كه بتوانند ازدواج كنند، حق ازدواج با چه جنسي را دارند يعني با زنان ميتوانند ازدواج كنند يا با مردان ويا اينكه درانتخاب هر يك از اين دومختارند. مطلب ديگر اين است كه چنانچه شخصي با فرد خنثايي ازدواج كرد، آيا به جهت اين عيب، حق فسخ ازدواج را دارد يا اينكه از چنين حقي برخوردار نيست. همچنين در باب محرمات نكاح آمده است كه چنانچه شخصي با ديگري عمل منافي عفت لواط را مرتكب شود، ازدواج با مادر، خواهر و دختر مفعول براي فاعل حرام است، حال اگر يكي از طرفين و يا هر دوي آنها خنثاي مشكل (هرمافروديت واقعي) باشند، حكم و تكليف چه ميباشد؟ مسأله ديگر اينكه چنانچه خنثاي مشكل (هرمافروديت واقعي) طبق شرايط باب رضاع به بچه‌اي شير دهد، آيا موجب محرميت رضاعي ميشود يا خير؟ و مطلب ديگر اينكه حق حضانت خنثاي مشكل از سه سال تا هفت سال با چه كسي است؟ آيا با پدر است يا اينكه با مادر است.

کلیدواژه ها

خنثي، مشكل، غير مشكل

گزارش مقاله

خنثی

این کلمه از (خَنَثَ) به معنای تثنیه و تکسرگرفته شده است. عبارت است از فردی که هم آلت مردانه وهم آلت زنانه داشته باشد. معناي مشهورو صحيحِ خنثي، عبارت است از؛ كسي كه داراي آلت مردانه و زنانه مي‌باشد. واما فردي كه فاقد آلت مردانه و زنانه باشد، به او ممسوح گفته می‌شود.فقها نیزدربحث ارث این دو را از هم جدا کرده‌اند وخنثی را فرددارای آلت مردانه وزنانه دانسته‌اند. درعلم روانشناسی افراد خنثی، انسانهای دو جنسیتی نامیده می شوند که تحت عنوان ((اختلالات دو جنسیتی))( ازآن بحث می‌شود. اختلالات جنسیتی، شامل انواع سندروم است که درآن ها افراد جنبه های تشریحی و فیزیولوژیک بارزی ازجنس مقابل دارند.

باب نکاح

باب نکاح یکی از ابواب مهم فقهی که درآن جای بحث احکام خنثی وجود دارد. چرا که احکام زن و مرد در این باب متفاوت است. و خنثی مشکل (هرمافرودیت واقعی) ازآن جهت که مرد و زن بودن آن مشخص نیست احکام و تکالیف او روشن نیست و جای بحث دارد. احکامی همچون ازدواج کردن، رضاع و... . در بحث ازدواج خنثی دو مسئله مطرح می باشد. یکی اصل ازدواج خنثی که آیا ازدواج او صحیح می باشد و یا باطل؟ و مسئله دیگر این است که اگر شخصی با خنثی ازدواج کرد آیا حق فسخ ازدواج دارد یا خیر؟ الف: یا خنثی مشکل (همافرودیت واقعی) است. آنگونه که از کلمات فقها پیداست ازدواج خنثی مشکل حرام است و چنین شخصی حق ازدواج ندارد. چرا که شرط ازدواج با زن این است که شخص مرد باشد و شرط ازدواج با مرد این است که زن باشد و خنثی مشکل نه شرط ازدواج با زن را دارد ونه شرط ازدواج با مرد را. زیرا علم به حصول هیچ کدام از این دو شرط وجود ندارد. ((یحیی بن سعید حلی)) ( ره) در کتاب ((الجامع الشرایع )) می‌فرماید: ((ویحرم الخنثی المشکل)). همچنین شهید ثانی (ره) درکتاب (مسالک) می فرماید: ((اما لو کان مشکلا تبیّن فساد النکاح)). آن‌گونه که از کلام بزرگان پیداست ازدواج خنثای مشکل حرام و باطل می باشد. به عبارت دیگر این ازدواج هم حرمت تکلیفی دارد و هم دارای اثر وضعی می باشد و آن این که این عقد اصلا واقع نمی شود وازابتدا باطل است. و چون اصل باطل است جایی برای بحث از وجود خیاروحق فسخ نمی باشد. چرا که این بحث ها فرع به صحت ازدواج است . وحال آنکه دراین مورد ازدواج نمی باشد.

ب: یا خنثی غیرمشکل است. ((مرحوم شیخ)) (ره ) درکتاب (خلاف ) می فرماید: اگر فردی خنثی که حکم به مرد بودن او شده است با زنی ازدواج کرده باشد؛ آن زن حق فسخ ازدواج را به جهت این عیب ندارد. همچنین اگرمردی با خنثایی که حکم برزن بودن او شده است ازدواج کند؛ آن مردحق فسخ این ازدواج را به جهت عیب ندارد. 
دلیل شیخ براین مطلب این است که صحت وقوع چنین عقدی مورد اجماع فقها است و اثبات خیاربرهرکدام اززوج و زوجه که با خنثی ازدواج کرده نیاز به دلیل دارد ودلیل هم براین مطلب نیست.

با توجه به مطالب درج شده دراین مقاله روشن می شود که درصورت علم زوج یا زوجه به خنثی بودن همسرش قبل ازدواج، بدون شک خیار فسخ وجود ندارد، به دلیل اینکه شخص با علم به وجود این نقیصه، اقدام به ازدواج کرده است و لذا با این اقدام، حق فسخ را ازخود سلب کرده است. اما اگر قبل از ازدواج علم به این نقیصه نداشته باشد، دراین صورت برخی گفته‌اند این عیب است و موجب تنفرونفرت می شود وازاین رو حق فسخ وجود دارد. اما برخی دیگر می‌گویند این عیب چنان نیست که موجب حق فسخ شود وبرفرض شک نیز اصل عقد نکاح است.

محرمات نکاح

یکی از مسائلی که درباب نکاح مطرح می‌شود این است که چنانچه شخصی با جوانی عمل منافی عفت لواط را مرتکب شود، طبق نظر فقها مادروخواهرودخترمفعول برفاعل حرام می شود، واین شخص حق ازدواج با آنها را ندارد. آنچه در این مسئله مربوط به بحث ما می شود این است که اگر فاعل یا مفعول خنثی مشکل باشد که جنسیت او برما پوشیده است؛ حکم چیست؟

زیرا آنچه موجب حرمت مادرودختروخواهرمفعول برفاعل میشود؛ انجام عمل منافی عفت لواط است. ووقوع لواط مترتب براین است که طرفین مرد باشند، وخنثای مشکل معلوم نیست که مرد است یا زن؟ ((علامه)) (ره) درکتاب (( قواعد)) پیرامون این مسئله می فرماید: اگرشخصی با جوانی یا مردی زنده (بلکه مرده با وجود اشکال در این مورد) لواط کند، ازدواج با مادر خواهرودخترنسبی آن جوان یا مرد به طوردائم براوحرام میشود. اما درمورد حرمت ازدواج فاعل با مادروخواهرودختررضاعی مفعول، اشکال وجود دارد. همچنین اگر فاعل صغیر باشد حکم حرمت ازدواج دارای اشکال است. ایشان پس از بیان برخی جزئیات دراین رابطه می فرمایند: چنانچه فاعل یا مفعول، خنثایی مشکل باشد، اقرب و قول نزدیکتر به صواب این است که چنین لواطی موجب حرمت ازدواج فاعل با مادر، خواهرودخترمفعول نمی‌شود.

محرمیت رضاعی

آیا با شیردادن خنثی به طفل محرمیت رضاعی ایجاد می‌شود یا نه؟

((علامه)) (ره) در کتاب ((تحریر)) می‌فرمایند: آنچه باعث حرمت رضاعی می‌شود شیرحاصل ازتولد بچه است واین شرط در صورتی محقق است که شیر دهنده زن باشد واگرشیردهنده خنثی باشد، نیزموجب حرمت رضاعی می‌شود زیرا همین که بچه از او متولد شود حکم زن بودن او می‌شود. مگر بنابر قول شاذی که می‌گوید: خنثی هم حامله می‌شود وهم حامله می‌کند که دراین صورت شیراودرصورتی تحقق حرمت رضاعی می‌شود که زن بودن او ثابت شود در‌غیر این‌صورت باعث حرمت رضاعی نمی‌شود.

حق حضانت فرزند

مسئله دیگراین است که در صورت افتراق و جدایی پدرومادرچنان‌چه دارای فرزند خنثی مشکلی باشند، حق حضانت فرزند با کدام یک از پدرومادراست؟ به عبارت دیگرآیا خنثی مشکل درمورد حق حضانت ملحق به پسر می‌شود یا ملحق به دختر؟ ((علامه حلی)) (ره) در کتاب ((قواعد)) می فرمایند: درمورد‌‌ حق حضانت حکم دختروخنثی مشکل یکی است. و به عبارت دیگر ایشان خنثی مشکل را در این مسئله دخترمی‌داند، از ین رو درهر دو، حضانت تا هفت سالگی (بنابر قولی تا ۹ سالگی) با مادراست.

نتیجه گیری

ازدواج خنثی مشکل از نظر فقهای امامیه باطل وحرام است. زیرا عقد ازدواج با یک زن و یک مرد صورت می‌پذیرد، که خنثی مشکل نه مرد بودن و نه زن بودن آن قطعی نشده است .اماخنثی غیر مشکل حکم جنسیتی را دارد که به آن ملحق شده است. اگر به زنان ملحق شده حق ازدواج با مردان را دارد واگر به مردان ملحق شده حق ازدواج با زنان را دارد. دررابطه با حق فسخ نیز درصورت علم زوج و زوجه به خنثی بودن همسرش قبل از ازدواج بدون شک خیار فسخ وجود ندارد. زیرا شخص با علم به وجود این نقیصه اقدام به ازدواج کرده است. در بحث حرمت ازدواج ناشی ازلواط درمورد خنثی مشکل دو حالت وجود دارد: الف) یا خنثی مشکل فاعل است. در این صورت این لواط باعث تحقق حکم جدیدی در مورد ازدواج خنثی مشکل نمی‌شود. زیرا خنثی مشکل ازهمان ابتدای ازدواجش با تمام زنان حرام بوده است. ب) یا اینکه خنثی مشکل مفعول است. دراین‌صورت این لواط باعث حرمت مادر، خواهرودختر خنثی مشکل برفاعل نمی‌شود، زیراحرمت ازدواج متوقف بردوشرط است: اول) دخول و نزدیکی. دوم) مرد بودن مفعول.

در این مورد، ما یقین به مرد بودن خنثی مشکل نداریم بلکه احتیاط در مساله  اقتضای حرمت ازدواج را دارد.
در محرمیت ناشی ازرضاع برخی از فقها می‌گویند: شیردادن در صورتی موجب محرمیت می‌شود که آن شیر به سبب تولد فرزند حاصل شود و با تولد فرزند حتماً خنثی مشکل زن خواهد بود، لذا شیر دادن اوموجب حصول محرمیت رضاعی می‌شود. اما چنان‌چه شیردهنده خنثی واضحی باشد که حکم به زن بودن او شده باشد، بدون هیچ تردیدی شیردادن اوبا وجود سایرشرایط موجب محرمیت رضاعی خواهد شد.
اما در بحث حضانت فرزند چنانچه خنثی مشکل باشد اکثر فقها آن را به استناد استصحاب ،ملحق به دختر دانسته‌اند.
اما صاحب جواهر( ره ) آن را ملحق به پسر دانسته است.

منبع

نشریه فقه پزشکی. شماره: تابستان و پاییز ۱۳۹۰ _دوره ۲ شماره ۷ و ۸ _صفحه ۱۳۳تا۱۵۸

لینک مقالهhttp://doi.org/10.22037/mfj.v3i7_8.4768 نوع مقاله علمی _پژوهشی

خنثی

این کلمه از خنث به معنای