| خط ۳: | خط ۳: | ||
شغل یا پیشه، کاری است که در برابر مزد یا حقوق منظمی انجام می‌شود. یعنی فعالیت فرد در یکی از نهادها و سازمان‌های دولتی یا خصوصی از طریق گردش سرمایه در بازار به‌صورت رسمی یا قراردادی یا پیمانی به‌طوری که فرد درآمد ماهیانه دریافت می‌کند. <ref>تقوی و محمدی، بررسی تأثیر اشتغال خارج از خانه زنان بر روابط خانوادگی، 1393ش، ص 2.</ref> | شغل یا پیشه، کاری است که در برابر مزد یا حقوق منظمی انجام می‌شود. یعنی فعالیت فرد در یکی از نهادها و سازمان‌های دولتی یا خصوصی از طریق گردش سرمایه در بازار به‌صورت رسمی یا قراردادی یا پیمانی به‌طوری که فرد درآمد ماهیانه دریافت می‌کند. <ref>تقوی و محمدی، بررسی تأثیر اشتغال خارج از خانه زنان بر روابط خانوادگی، 1393ش، ص 2.</ref> | ||
== | ==دیدگاه‌ها در مورد اشتغال زنان== | ||
اندیشمندان مسلمان را در این مسئله میتوان به سه گروه متفاوت تقسیم نمود: | اندیشمندان مسلمان را در این مسئله میتوان به سه گروه متفاوت تقسیم نمود: | ||
#'''دیدگاه سنّتی:''' این دیدگاه با تأکید بر تفاوت بیولوژیک، | #'''دیدگاه سنّتی:''' این دیدگاه با تأکید بر تفاوت بیولوژیک، زنان را موجوداتی ضعیف میداند، حتی در انسان بودن آنان خدشه وارد میسازد و نه تنها اشتغال، بلکه هر نوع فعالیت عمومی آنان را منع می‌کند. | ||
#'''نهضتهای زنان و روشنفکران رادیکال:''' طرفداران این دیدگاه خواهان حضور بیقید و شرط [[زنان]] در تمام سطوح اجتماعی، سیاسی و حکومتی بوده است، [[مرد]] را عامل بدبختی و [[زن]] را [[جنس]] برتر میدانند. | #'''نهضتهای زنان و روشنفکران رادیکال:''' طرفداران این دیدگاه خواهان حضور بیقید و شرط [[زنان]] در تمام سطوح اجتماعی، سیاسی و حکومتی بوده است، [[مرد]] را عامل بدبختی و [[زن]] را [[جنس]] برتر میدانند. | ||
#'''دیدگاه میانه:''' این دیدگاه بر مشارکت زنان در زمینه های مختلف اجتماعی ـ سیاسی، البته با اعمال برخی محدودیتها (مثل قضاوت) تأکید می‌کند. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/148663/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%BA%D8%A7%D9%84-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%89-%D8%A2%D9%86 خیری، یوسف، «اشتغال زنان و پیامدهاى آن»، 1385ش.]</ref> | #'''دیدگاه میانه:''' این دیدگاه بر مشارکت زنان در زمینه های مختلف اجتماعی ـ سیاسی، البته با اعمال برخی محدودیتها (مثل قضاوت) تأکید می‌کند. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/148663/%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%BA%D8%A7%D9%84-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%89-%D8%A2%D9%86 خیری، یوسف، «اشتغال زنان و پیامدهاى آن»، 1385ش.]</ref> | ||
== | ==اشتغال زنان در آموزه‌های دینی== | ||
اسلام با کار زنان با شرایطی که برای آن مقرر شده، مخالف نیست، اما در تعارض میان کار زنان و ارزش‌های مهم و بنیادی‌تر، نگاه اسلام به کار زنان متفاوت خواهد بود. سعی بر آن است که در کنار کار زنان، ارزش‌های بنیادین و اساسی صیانت و حمایت شود. بر اساس قاعده تزاحم، ارزش‌ها و نهادهایی مثل [[خانواده]]، که در اسلام دارای اهمیت بنیادین‌اند، صیانت می‌شوند و حفظ آن‌ها در درجه اول اهمیت قرار دارد. <ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص 91</ref> | اسلام با کار زنان با شرایطی که برای آن مقرر شده، مخالف نیست، اما در تعارض میان کار زنان و ارزش‌های مهم و بنیادی‌تر، نگاه اسلام به کار زنان متفاوت خواهد بود. سعی بر آن است که در کنار کار زنان، ارزش‌های بنیادین و اساسی صیانت و حمایت شود. بر اساس قاعده تزاحم، ارزش‌ها و نهادهایی مثل [[خانواده]]، که در اسلام دارای اهمیت بنیادین‌اند، صیانت می‌شوند و حفظ آن‌ها در درجه اول اهمیت قرار دارد. <ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص 91</ref> | ||
== | ==قوانین ایران در مورد اشتغال زنان== | ||
قوانین جمهوری اسلامی ایران، اشتغال زنان را با رعایت شرایطی به رسمیت شناخته است. در اصل ۲۸ قانون اساسی، هرکس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست، برگزیند. این اصل با تعبیر«هرکس» حکم عامی را بیان نموده و بین زن و مرد فرقی قائل نشده است. تعبیر«[[حقوق زن]] در تمام جهات» در اصل ۲۱ قانون اساسی نیز عام است و یکی از مصادیق آن، حق اشتغال است. مطابق با قانون اساسی هیچ [[زن]] شاغلی را به دلیل خدمت در دستگاه اداری، از تسهیلات لازم برای ایفای نقش مادری و [[همسر|همسری]] نمی‌توان منع نمود. <ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص95</ref> | قوانین جمهوری اسلامی ایران، اشتغال زنان را با رعایت شرایطی به رسمیت شناخته است. در اصل ۲۸ قانون اساسی، هرکس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست، برگزیند. این اصل با تعبیر«هرکس» حکم عامی را بیان نموده و بین زن و مرد فرقی قائل نشده است. تعبیر«[[حقوق زن]] در تمام جهات» در اصل ۲۱ قانون اساسی نیز عام است و یکی از مصادیق آن، حق اشتغال است. مطابق با قانون اساسی هیچ [[زن]] شاغلی را به دلیل خدمت در دستگاه اداری، از تسهیلات لازم برای ایفای نقش مادری و [[همسر|همسری]] نمی‌توان منع نمود. <ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص95</ref> | ||
== | ==اشتغال زنان از منظر فقه و حقوق== | ||
اشتغال در اسلام بخشی از نظام کلی اجتماعی است که در کنار آن، باید اهداف معنوی، اخلاقی و دینی فرد و جامعه در مسیر تعالی و کمال تأمین گردد. فقه اسلامی ضوابط و معیارهایی کلی را برای اشتغال بیان کرده است. اصل ۲۰، ۲۱ و ۲۸ قانون اساسی نیز به عدم مخالفت شغل با احکام، موازین اسلامی، مصالح عمومی و حقوق دیگران اشاره کرده و ماده ۹۷۵ قانون مدنی و ماده ۶ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی نیز به عدم مغایرت شغل با نظم عمومی و اخلاق حسنه پرداخته و محدودیت‌های عمومی اشتغال زنان را بیان می‌دارد. همچنین قانون برای اشتغال زن به طور خاص محدودیت‌هایی را پیش‌بینی کرده از جمله: | اشتغال در اسلام بخشی از نظام کلی اجتماعی است که در کنار آن، باید اهداف معنوی، اخلاقی و دینی فرد و جامعه در مسیر تعالی و کمال تأمین گردد. فقه اسلامی ضوابط و معیارهایی کلی را برای اشتغال بیان کرده است. اصل ۲۰، ۲۱ و ۲۸ قانون اساسی نیز به عدم مخالفت شغل با احکام، موازین اسلامی، مصالح عمومی و حقوق دیگران اشاره کرده و ماده ۹۷۵ قانون مدنی و ماده ۶ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی نیز به عدم مغایرت شغل با نظم عمومی و اخلاق حسنه پرداخته و محدودیت‌های عمومی اشتغال زنان را بیان می‌دارد. همچنین قانون برای اشتغال زن به طور خاص محدودیت‌هایی را پیش‌بینی کرده از جمله: | ||
*تعارض نداشتن شغل زن با نقش‌های اختصاصی همسری؛ | *تعارض نداشتن شغل زن با نقش‌های اختصاصی همسری؛ | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
*رعایت حجاب، [[عفاف]] و عدم اختلاط. <ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص 99</ref> | *رعایت حجاب، [[عفاف]] و عدم اختلاط. <ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص 99</ref> | ||
== | ==پیامدهای اشتغال زنان== | ||
=== | ===پیامدهای مثبت=== | ||
#حفظ نشاط و شادابی ظاهری و تطبیق خود با شرایط مختلف محیطی و اجتماعی؛ | #حفظ نشاط و شادابی ظاهری و تطبیق خود با شرایط مختلف محیطی و اجتماعی؛ | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
#کمک به اهداف دینی: اشتغال از چند جهت به اهداف دین کمک می‌کند که مقاله به توضیح آن پرداخته است. | #کمک به اهداف دینی: اشتغال از چند جهت به اهداف دین کمک می‌کند که مقاله به توضیح آن پرداخته است. | ||
#شکوفایی استعدادهای زنان در عرصه‌های مختلف وجودی و روحی. <ref>خیری، یوسف، اشتغال زنان و پیامدهاى آن، 1385.</ref> | #شکوفایی استعدادهای زنان در عرصه‌های مختلف وجودی و روحی. <ref>خیری، یوسف، اشتغال زنان و پیامدهاى آن، 1385.</ref> | ||
===پیامدهای منفی | ===پیامدهای منفی=== | ||
#سست شدن کانون خانواده: زنان شاغل، بیشتر توانمندی و خلاقیت خود را در محیط شغلی به کار می‌گیرند و نمی‌توانند به شکل مطلوبی در مورد همسر و فرزندان به کار ببرند و انگیزه کافی برای برقراری رابطه کلامی با اعضای خانواده ندارند.<ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص 101</ref> | #سست شدن کانون خانواده: زنان شاغل، بیشتر توانمندی و خلاقیت خود را در محیط شغلی به کار می‌گیرند و نمی‌توانند به شکل مطلوبی در مورد همسر و فرزندان به کار ببرند و انگیزه کافی برای برقراری رابطه کلامی با اعضای خانواده ندارند.<ref>دیواندری و پور عبدالله، پیشرفت فرهنگی و آسیب‌شناسی اشتغال زنان، 1395، ص 101</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
#محرومیت فرزندان از نظارت و حمایت مادر <ref>گاردنر، جنگ علیه خانواده، 1396، ص 224</ref> | #محرومیت فرزندان از نظارت و حمایت مادر <ref>گاردنر، جنگ علیه خانواده، 1396، ص 224</ref> | ||
== | ==اشتغال و جنسیت== | ||
#'''تفاوتهای تکوینی:''' [[جنسیت از دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی|تفاوتهای تکوینی]] بین زن و مرد چند دستهاند: | #'''تفاوتهای تکوینی:''' [[جنسیت از دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی|تفاوتهای تکوینی]] بین زن و مرد چند دستهاند: | ||
##تفاوتهای زیستی: تفاوتهای زیستی ـ بیولوژیک (ساختار بدن) و فیزیولوژیک بین [[زن]] و [[مرد]] باعث شده که بعضی از کارهای این‌ها با هم فرق کند. | ##تفاوتهای زیستی: تفاوتهای زیستی ـ بیولوژیک (ساختار بدن) و فیزیولوژیک بین [[زن]] و [[مرد]] باعث شده که بعضی از کارهای این‌ها با هم فرق کند. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
زنان از زمان‌های دور تا به امروز غیر از خانه داری در امور مختلف کشاورزی، گله‌داری، صنایع‌دستی و حتی امور نظامی در کنار مردان حضور داشتند. از آنجا که خانه در گذشته خواستگاه تمام امور اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی بود و اساسا تفکیکی بین نهاد خانواده و نهاد اقتصاد وجود نداشت، اشتغال و کسب درآمد موضوعیتی نداشت. با وقوع انقلاب صنعتی در اروپا و تبدیل کارگاه‌های خانگی به کارخانه، جایگزینی نیروی انسانی با ماشن، جداشدن سپهر عمومی و خصوصی، از بین رفتن کارکردهای اقتصادی خانواده و افزایش اوقات فراغت زنان و همچنین تغییرات فکری-فلسفی و سیاسی در جهان مدرن بحث حقوق شهروندی، کسب مالکیت و انجام فعالیت اقتصادی اهمیت زیادی کسب کرد. از طرفی حضور گسترده زنان در سطوح تحصیلی بالاتر، حضور زنان در فعالیت‌های تولیدی و ظهور شعارهای برابری جنسیتی و عدالت جنسیتی زمینه را هر چه بیشتر برای اشتغال زنان فراهم کرد.<ref>[https://qjss.atu.ac.ir/article_5143_e9d888415e835c4c66a477e3314c821a.pdf جارالهی، «عذرا،تاریخچه اشتغال زن در ایران»، 1372ش، ص250] </ref> | زنان از زمان‌های دور تا به امروز غیر از خانه داری در امور مختلف کشاورزی، گله‌داری، صنایع‌دستی و حتی امور نظامی در کنار مردان حضور داشتند. از آنجا که خانه در گذشته خواستگاه تمام امور اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی بود و اساسا تفکیکی بین نهاد خانواده و نهاد اقتصاد وجود نداشت، اشتغال و کسب درآمد موضوعیتی نداشت. با وقوع انقلاب صنعتی در اروپا و تبدیل کارگاه‌های خانگی به کارخانه، جایگزینی نیروی انسانی با ماشن، جداشدن سپهر عمومی و خصوصی، از بین رفتن کارکردهای اقتصادی خانواده و افزایش اوقات فراغت زنان و همچنین تغییرات فکری-فلسفی و سیاسی در جهان مدرن بحث حقوق شهروندی، کسب مالکیت و انجام فعالیت اقتصادی اهمیت زیادی کسب کرد. از طرفی حضور گسترده زنان در سطوح تحصیلی بالاتر، حضور زنان در فعالیت‌های تولیدی و ظهور شعارهای برابری جنسیتی و عدالت جنسیتی زمینه را هر چه بیشتر برای اشتغال زنان فراهم کرد.<ref>[https://qjss.atu.ac.ir/article_5143_e9d888415e835c4c66a477e3314c821a.pdf جارالهی، «عذرا،تاریخچه اشتغال زن در ایران»، 1372ش، ص250] </ref> | ||
==دلایل | ==دلایل تمایل زنان به اشتغال== | ||
*منفی بودن درصد رشد جمعیت در اکثر کشورها؛ | *منفی بودن درصد رشد جمعیت در اکثر کشورها؛ | ||
*ابتلا به فرهنگ مصرفگرایی؛ | *ابتلا به فرهنگ مصرفگرایی؛ | ||
