جنسیت از دیدگاه مرتضی مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 شهید مطهری عدم تشابه زن و مرد در پاره‏اى از مسائل را لازمه عدالت و حقوق فطرى انسانی و برآمدها از جهان‌ها و طبیعت متفاوت زن و مرد می‌داند.‏<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص139-137.</ref>  زن و مرد متناسب با هدفی که برای آن آفریده شده‌اند، دارای استعدادهای مناسب و نسبتا متفاوتی هستند، هر استعداد طبيعى مبناى يك حق طبيعى است. ريشه تفاوت‌ها را باید در طبيعت جست‌وجو كرد. لازمه استعدادهاى متفاوت زن و مرد، تفاوت‌ آنها در حقوق و تکالیف است.  <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص159-158.</ref>تفاوت در نوع خلقت موجب تفاوت در وظايف، <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص167.</ref> تحرك، جذابیت و پيشرفت مى‏شود.<ref>مطهرى، يادداشت‌ها، 1378ش، ج‏11، ص493.</ref>  قانون خلقت اين تفاوت‌ها را براى اين به وجود آورده است كه‏ پيوند خانوادگى زن و مرد را محكم‏تر كند.  <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص174-173.</ref> از این منظر، نهضت فمینیستی زنان غربی، حرکتی عجولانه است که هرچند زمینه‌ساز دستیابی زنان غربی به حقوق مشابه با مردان می‌شود، اما با توجه به جنسیت زنانه، هرگز حقوق مساوى با مرد پيدا نكرده‌‌اند. از منظر مرتضی مطهری، راه رسیدن زنان به سعادت و حقوق مساوى با مردان، منحصر در اين است كه مشابهت حقوقى را از ميان بردارند و بر مبنای اصل عدالت جنسیتی، حقوقى متناسب با جنسیت خود را مطالبه کنند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص138.</ref>
 ==تفاوت‌های جسمی زن و مرد==
-مرتضی مطهری برخی تفاوت‌های جسمی زن و مرد را بدیهی دانسته و با استناد به مطالعات زیستی محققان، تفاوت‌ها را عمیق‌تر از سطح اندام ظاهری زن و مرد می‌داند؛ دستگاه تناسلی آنها سلول‌هاى نر يا ماده می‌سازد و سلول‌هاى بدنى، دستگاه‌هاى عضوى و مخصوصاً سلسله عصبى نشانة جنس او را بر روى خود دارند.  مرد به‏طور متوسط درشت اندام‏تر و قدبلندتر از زن است. مرد خشن‏تر و زن ظريف‏تر است. صداى مرد كلفت‏ و خشن‏تر است و صداى زن نازك‏ و لطيف‏تر. رشد بدنى زن سريع‌تر از مرد است. حتى گفته مى‏شود جنين دختر از جنين پسر سريع‌تر رشد مى‏كند. رشد عضلانى مرد و نيروى بدنى او از زن بيشتر است. مقاومت زن در بسيارى از بيماري‌ها بیش از مرد است. زن زودتر از مرد به مرحله بلوغ مى‏رسد و توانایی تولید مثل او زودتر از مرد از كار مى‏افتد. دختر زودتر از پسر به سخن مى‏آيد. مغز متوسط مردان از مغز متوسط زنان بزرگ‌تر است ولى با در نظر گرفتن نسبت مغز به مجموع بدن، مغز زن از مغز مرد بزرگتر است. ريه مرد قادر به تنفس هواى بيشترى از ريه زن است. ضربان قلب زن از ضربان قلب مرد سريع‌تر است.
+مرتضی مطهری برخی تفاوت‌های جسمی زن و مرد را بدیهی دانسته و با استناد به مطالعات زیستی محققان، تفاوت‌ها را عمیق‌تر از سطح اندام ظاهری زن و مرد می‌داند؛ دستگاه تناسلی آنها سلول‌هاى نر يا ماده می‌سازد و سلول‌هاى بدنى، دستگاه‌هاى عضوى و مخصوصاً سلسله عصبى نشانة جنس او را بر روى خود دارند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص168. </ref>  مرد به‏طور متوسط درشت اندام‏تر و قدبلندتر از زن است. مرد خشن‏تر و زن ظريف‏تر است. صداى مرد كلفت‏ و خشن‏تر است و صداى زن نازك‏ و لطيف‏تر. رشد بدنى زن سريع‌تر از مرد است. حتى گفته مى‏شود جنين دختر از جنين پسر سريع‌تر رشد مى‏كند. رشد عضلانى مرد و نيروى بدنى او از زن بيشتر است. مقاومت زن در بسيارى از بيماري‌ها بیش از مرد است. زن زودتر از مرد به مرحله بلوغ مى‏رسد و توانایی تولید مثل او زودتر از مرد از كار مى‏افتد. دختر زودتر از پسر به سخن مى‏آيد. مغز متوسط مردان از مغز متوسط زنان بزرگ‌تر است ولى با در نظر گرفتن نسبت مغز به مجموع بدن، مغز زن از مغز مرد بزرگتر است. ريه مرد قادر به تنفس هواى بيشترى از ريه زن است. ضربان قلب زن از ضربان قلب مرد سريع‌تر است. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص178.</ref>
 ==تفاوت‌های روانشناختی زن و مرد==
-از منظر استاد مطهری؛ مرد مظهر تقاضا و زن مظهر محبوبيت است. احساسات مرد نيازآميز و احساسات زن نازخيز است. احساسات مرد طالبانه و احساسات زن مطلوبانه است.  ميل مرد به كارهاى پر تحرك بيش از زن است. احساسات مرد، جنگى و احساسات زن بزمى است. مرد متجاوزتر است و زن آرام‏تر. زن از مرد سريع الهيجان‏تر و مرد سردمزاج‏تر از زن است. زن به زينت، آرايش و مدهاى مختلف علاقة زياد دارد. احساسات زن بى‏ثبات‏تر از مرد است. زن از مرد محتاط‌تر، مذهبى‏تر، پرحرف‏تر، ترسوتر و تشريفاتى‏تر است. احساسات زن مادرانه است، توجه ناآگاهانه او به اهميت كانون خانوادگى‏ بيش از مرد است. مرد از زن بيشتر قدرت كتمان راز را دارد و اسرار ناراحت كننده را در درون خود حفظ مى‏كند، لذا؛ ابتلاى مردان به بيمارى ناشى از كتمان راز بيش از زنان است. زن از مرد رقيق‏القلب‏تر است و فوراً به گريه متوسل مى‏شود. مرد، بندۀ شهوت خويشتن است و زن در بند محبت مرد است. مرد مى‏خواهد شخص زن را تصاحب كند و زن مى‏خواهد دل مرد را مسخر كند، مرد مى‏خواهد زن را بگيرد، زن مى‏خواهد او را بگيرند. زن از مرد شجاعت و دليرى مى‏خواهد و مرد از زن زيبايى و دلبرى. زن حمايت مرد را گرانبهاترين چيزها براى خود مى‏شمارد. زن بيش از مرد قادر است بر شهوت خود مسلط شود. شهوت مرد ابتدايى و تهاجمى است و شهوت زن انفعالى و تحريكى.
+از منظر استاد مطهری؛ مرد مظهر تقاضا و زن مظهر محبوبيت است. احساسات مرد نيازآميز و احساسات زن نازخيز است. احساسات مرد طالبانه و احساسات زن مطلوبانه است.  <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص184.</ref>ميل مرد به كارهاى پر تحرك بيش از زن است. احساسات مرد، جنگى و احساسات زن بزمى است. مرد متجاوزتر است و زن آرام‏تر. زن از مرد سريع الهيجان‏تر و مرد سردمزاج‏تر از زن است. زن به زينت، آرايش و مدهاى مختلف علاقة زياد دارد. احساسات زن بى‏ثبات‏تر از مرد است. زن از مرد محتاط‌تر، مذهبى‏تر، پرحرف‏تر، ترسوتر و تشريفاتى‏تر است. احساسات زن مادرانه است، توجه ناآگاهانه او به اهميت كانون خانوادگى‏ بيش از مرد است. مرد از زن بيشتر قدرت كتمان راز را دارد و اسرار ناراحت كننده را در درون خود حفظ مى‏كند، لذا؛ ابتلاى مردان به بيمارى ناشى از كتمان راز بيش از زنان است. زن از مرد رقيق‏القلب‏تر است و فوراً به گريه متوسل مى‏شود. مرد، بندۀ شهوت خويشتن است و زن در بند محبت مرد است. مرد مى‏خواهد شخص زن را تصاحب كند و زن مى‏خواهد دل مرد را مسخر كند، مرد مى‏خواهد زن را بگيرد، زن مى‏خواهد او را بگيرند. زن از مرد شجاعت و دليرى مى‏خواهد و مرد از زن زيبايى و دلبرى. زن حمايت مرد را گرانبهاترين چيزها براى خود مى‏شمارد. زن بيش از مرد قادر است بر شهوت خود مسلط شود. شهوت مرد ابتدايى و تهاجمى است و شهوت زن انفعالى و تحريكى.
 ==تفاوت‌های فرهنگی زن و مرد==
 از منظر استاد مطهری؛ دستگاه خلقت از طریق آفرینش زن و مرد، توليد نسل را تعقیب می‌کند، برای تقویت همکاری آنها طرح اتحاد را ريخته است؛ كارى كرده است كه منفعت‌طلبى، تبديل به خدمت و ايثار شود، تفاوت‌های طبیعی زن و مرد موجب جذابیت آنها برای همدیگر می‌شوند، علاقه زن و شوهر به همدیگر از جنس اخلاقی بوده و ایثارگرایانه است.  زن متکی و مرد تکیه‌گاه است.  ممکن است زن در علوم استدلالى به پاى مرد نرسد ولى در ادبيات و نقاشى دست كمى از مرد ندارد.  تعلیم و تربیت دختران و پسران باید متناسب با تفاوت‌های جسمی و روانى آنها باشند.  سبک‌های زندگی زنانه و مردانه متفاوت است. چون زن با مرد از نظر صلاحيت ذاتى براى قبول مسئوليت‌های اجتماعی متساوى نيستند.  زنان بايد به بسط مواهب طبيعى خود در جهت سرشت خاص خويش بدون تقليد از مردان بكوشند. وظيفه زنان در راه تكامل بشريت خيلى بزرگ‌تر از مردها است و نبايستى آن را اندک تلقی کنند  شهید مطهری، نگرش استثماری زن و شوهر به همدیگر را نفی کرده، پیوند آنها را بر مبنای اصل مودت و رحمت  تفسیر می‌کند  و معتقد است؛ شالوده اجتماع انسانى و بنيان تربيت نسل آينده بر اين اساس نهاده شده است.