| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
===پیدایش دین از دیدگاه تاریخی=== | ===پیدایش دین از دیدگاه تاریخی=== | ||
ادیان ابتدایی به شکل فتیشیسم یا توتمیسم به عنوان پاسخ به نیازهای جسمانی، زیستی و کنترل ناشناختهها پدید آمدند.<ref>بایرناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | ادیان ابتدایی به شکل فتیشیسم یا توتمیسم به عنوان پاسخ به نیازهای جسمانی، زیستی و کنترل ناشناختهها پدید آمدند.<ref>بایرناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | ||
با تحولات اقتصادی-اجتماعی بشر در قالب جوامع شهرنشینی و تقسیم کار، ادیان قبیله¬ای به اشکال سازمانیافتهتر با نام مذاهب ملی همچون پرستش زئوس در یونان یا رع در مصر تکامل یافتند، که با تغییرات حکومتی، سیاسی و حتی خلوص اندیشه زندگی پس از مرگ شکل گرفتند.<ref>بایرناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | |||
در مرحله بعد، ظهور مفاهیم زیست اخلاقی و فلسفی مثل نیروانا در بودیسم یا هندویسم، ادیان را به سمت نجات فردی سوق داد.<ref>بایرناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | در مرحله بعد، ظهور مفاهیم زیست اخلاقی و فلسفی مثل نیروانا در بودیسم یا هندویسم، ادیان را به سمت نجات فردی سوق داد.<ref>بایرناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۸۱ش، ص۷۰.</ref> | ||
تحول تدریجی خردورزی و ساختارهای اجتماعی انسان همراه با پیشرفت فرهنگ و تمدنها، زمینهساز تثبیت باور به خدای یگانه در نظامهای دینی شد. این سیر تکاملی در متون مقدسی مانند عهد عتیق یهود بازتاب یافته است. با ظهور مسیحیت، مفهوم «تجسّد الهی» به عنوان نقطه عطفی در الهیات مطرح گردید. گسترش جهانی آیین مسیحیت مرهون رویکرد تساهل و تسامح¬آمیز آن بود. اسلام با تأکید بنیادین بر دو عنصر «ایمان» و «عمل صالح» و نیز به پشتوانه آموزههای روشنگرانه و شریعت سادهاش، با شتابی چشمگیر در گستره وسیعی از جهان نشر یافت.<ref>بایرناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۸۱ش، ص۷۵.</ref> | تحول تدریجی خردورزی و ساختارهای اجتماعی انسان همراه با پیشرفت فرهنگ و تمدنها، زمینهساز تثبیت باور به خدای یگانه در نظامهای دینی شد. این سیر تکاملی در متون مقدسی مانند عهد عتیق یهود بازتاب یافته است. با ظهور مسیحیت، مفهوم «تجسّد الهی» به عنوان نقطه عطفی در الهیات مطرح گردید. گسترش جهانی آیین مسیحیت مرهون رویکرد تساهل و تسامح¬آمیز آن بود. اسلام با تأکید بنیادین بر دو عنصر «ایمان» و «عمل صالح» و نیز به پشتوانه آموزههای روشنگرانه و شریعت سادهاش، با شتابی چشمگیر در گستره وسیعی از جهان نشر یافت.<ref>بایرناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۸۱ش، ص۷۵.</ref> | ||
===پیدایش دین از دیدگاه جامعهشناسی=== | ===پیدایش دین از دیدگاه جامعهشناسی=== | ||
این دیدگاه، دین را پدیدهای اجتماعی میداند که ریشه در نیازهای جمعی دارد که نوعی پوزیتیویسم اجتماعی است. بر اساس نظریه امیل دورکهایم، منشأ تمام ادیان به توتمپرستی بازمیگردد که در آن توتم به عنوان نماد «روح جمعی» جامعه، امر مقدس را از نامقدس تفکیک میکند.<ref>مککویری، تفکر دینی در قرن بیستم مرزهای فلسفه و دین 1900 - 1980، ۱۳۷۵ش، ص۳۳۱.</ref> این باور ابتدایی در قالب مراسم مذهبی متعالی شده، به تدریج به اعتقاد به عالمی برتر و در نهایت به یکتاپرستی تکامل یافته است.<ref>صاحبی، دینپژوهی در جهان معاصر، ۱۳۹۰ش، ص۵۲-۴۱.</ref> | این دیدگاه، دین را پدیدهای اجتماعی میداند که ریشه در نیازهای جمعی دارد که نوعی پوزیتیویسم اجتماعی است. بر اساس نظریه امیل دورکهایم، منشأ تمام ادیان به توتمپرستی بازمیگردد که در آن توتم به عنوان نماد «روح جمعی» جامعه، امر مقدس را از نامقدس تفکیک میکند.<ref>مککویری، تفکر دینی در قرن بیستم مرزهای فلسفه و دین 1900 - 1980، ۱۳۷۵ش، ص۳۳۱.</ref> این باور ابتدایی در قالب مراسم مذهبی متعالی شده، به تدریج به اعتقاد به عالمی برتر و در نهایت به یکتاپرستی تکامل یافته است.<ref>صاحبی، دینپژوهی در جهان معاصر، ۱۳۹۰ش، ص۵۲-۴۱.</ref> | ||
