خط ۴۷: خط ۴۷:
زنان نه‌تنها در شاخص‌های دینداری، بلکه در سلامت اجتماعی و رفاه ذهنی نیز وضعیت بهتری نسبت به مردان دارند. این مزیت‌های روانی-اجتماعی با نقش محوری زنان در خانواده و جامعه پیوند خورده و می‌تواند به بهبود کیفیت و ارتقای سطح زندگی ایشان منجر شده و امکان پرورش نسل غنی‌تر آینده را فراهم آورد.<ref>[[مدیری و آزاد ارمکی، «جنسیت و دینداری»، ۱۳۹۲ش، ص۱۲.|https://ensani.ir/fa/article/323491/%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C]]</ref>
زنان نه‌تنها در شاخص‌های دینداری، بلکه در سلامت اجتماعی و رفاه ذهنی نیز وضعیت بهتری نسبت به مردان دارند. این مزیت‌های روانی-اجتماعی با نقش محوری زنان در خانواده و جامعه پیوند خورده و می‌تواند به بهبود کیفیت و ارتقای سطح زندگی ایشان منجر شده و امکان پرورش نسل غنی‌تر آینده را فراهم آورد.<ref>[[مدیری و آزاد ارمکی، «جنسیت و دینداری»، ۱۳۹۲ش، ص۱۲.|https://ensani.ir/fa/article/323491/%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C]]</ref>


==زنان؛ نگرش به مادری و دینداری==
==دینداری زنان و تقویت نقش مادری==
دینداری ذهنی یا اعتقادی بیشترین تأثیر را بر ابعاد شخصیتی و اجتماعی-فرهنگی مادری دارد، درحالی‌که دینداری عملی یا مناسکی ارتباط قوی‌تری با بُعد زیستی مادری همانند فرزندآوری و فرزندپروری نشان می‌دهد. هر قدر بُعد اعتقادي قوي‌تر باشد، بايد انتظار داشت كه نگرش در بُعد شخصيتي و نيز بُعد اجتماعي سنتي‌تر باشد.<ref>[[رستگار خالد، «زنان، دینداری و مادری»، ۱۳۹۵ش، ص۲۶-۲۵.|https://ensani.ir/fa/article/537993/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C]]</ref>
دینداری زنان دارای دو بُعد مکمل است که هر کدام به شیوه‌ای متفاوت بر نقش مادری تأثیر می‌گذارد. از یک سو، دینداری ذهنی و اعتقادی به عنوان یک سرمایه پایدار شناختی، بیشترین تأثیر را بر شکل‌دهی به ابعاد شخصیتی و اجتماعی-فرهنگی مادری دارد و زمینه‌ساز نگرش‌های عمیق و پایدار نسبت به ارزش‌های خانوادگی می‌شود. از سوی دیگر، دینداری عملی و مناسکی که به عنوان سرمایه رفتاری عمل می‌کند، ارتباط تنگاتنگی با بُعد زیستی مادری شامل فرزندآوری و فرزندپروری مسئولانه دارد.<ref>[[رستگار خالد، «زنان، دینداری و مادری»، ۱۳۹۵ش، ص۲۶-۲۵.|https://jwdp.ut.ac.ir/article_58659.html]]</ref>  
پایداری بیشتر دینداری ذهنی در قیاس با دینداری عملی در شکل‌دهی به نگرش‌های سنتی مادرانه، هم فرصت و هم تهدید محسوب می‌شود. فرصت از آن جهت که چون اين نوع دينداري ديرپاتر است، مي‌توان انتظار داشت كه گرايش به مادري سنتي به همان نسبت پايدارتر و عام‌تر باشد. از طرفی کاهش فعلی در دینداری عملی می‌تواند به عنوان یک تهدید منجر به کاهش تمایل به فرزندآوری و مسئولیت‌پذیری در تربیت فرزندان گردد؛ زیرا این ابعاد عمدتاً متأثر از دینداری عملی هستند که روندی نزولی را تجربه می‌کند.<ref>[[ساروخانی و رفعت‌جاه، «عوامل جامعه‌شناختی مؤثر درباره تعریف هویت اجتماعی زنان»، ۱۳۸۳ش، ص۸۹-۸۷.|https://jwdp.ut.ac.ir/article_13273.html]]</ref>
 
زنان مذهبی‌تر، گرایش بیشتری به ارزش‌های سنتی همانند همسری و مادری نمونه دارند، در حالی که زنان غیرمذهبی بیشتر بر هویت تحصیلی و شغلی تأکید می‌کنند.<ref>ساروخانی و رفعت‌جاه، «باز‌اندیشی در تعامل‌های جنسیتی و هویت‌های زنانه»، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۳.</ref> هرچه ميزان اختلاف در دينداري مادران و دختران بيشتر باشد، تفاوت نگرش‌هاي آنها به ارزش‌هاي خانواده نيز بالاتر خواهد بود.<ref>[[جاراللهی و صدیقی، «تفاوت نسلی میان مادران و دختران: برسی عوامل مؤثر بر نگرش به ارزش‌های خانواده»، ۱۳۹۲ش، ص ۱۰۴-۱۰۳.|https://qjsd.atu.ac.ir/article_3301.html]]</ref> همچنین دينداري با دو بُعد نگرشي و عملي جلوگيري از سـقط جنين نیز در ارتباط مستقیم است<ref>[[سرایی و روشان‌شمال، «سنجش عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان باردار نسبت به سقط عمدی»، ۱۳۹۲ش، ص۲۲-۲۱.|https://jwdp.ut.ac.ir/article_28685.html]]</ref> و همراه با تقویت دینداری زنان، ارزش فرزند نیز حفظ و تقویت می‌شود.<ref>[[اوجاقلو و مردای، «تغییرات نسلی ارزش فرزند و رفتار فرزند‌آوری زنان پیش و پس از انقلاب اسلامی در شهر زنجان»، ۱۳۹۳ش، ص۴۲۳-۴۲۲.|https://jwica.ut.ac.ir/article_54519.html]]</ref>
پایداری بالای دینداری ذهنی فرصت ارزشمندی برای حفظ تداوم فرهنگی و انتقال ارزش‌های مادرانه به نسل‌های آینده فراهم می‌آورد. این ویژگی باعث تقویت پیوندهای بین‌نسلی و تحکیم نهاد خانواده می‌شود.<ref>[[ساروخانی و رفعت‌جاه، «عوامل جامعه‌شناختی مؤثر درباره تعریف هویت اجتماعی زنان»، ۱۳۸۳ش، ص۸۹-۸۷.|https://jwdp.ut.ac.ir/article_13273.html]]</ref> هرچند کاهش فعلی در دینداری عملی می‌تواند چالش‌هایی در تمایل به فرزندآوری ایجاد کند، اما با برنامه‌ریزی هوشمندانه می‌توان از پتانسیل بالای دینداری ذهنی برای ترویج مادری آگاهانه و مسئولانه بهره برد.<ref>ساروخانی و رفعت¬جاه، «باز‌اندیشی در تعامل‌های جنسیتی و هویت‌های زنانه»، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۳.</ref>  
 
زنان با سطوح بالاتر دینداری، معمولاً گرایش بیشتری به ارزش‌های خانوادگی و سنتی از جمله همسری و مادری نمونه دارند. این نگرش مثبت نه تنها به حفظ ارزش زندگی و پیشگیری از سقط جنین منجر می‌شود، بلکه با تقویت ارزش فرزند، به ارتقای کیفیت فرزندپروری کمک می‌کند.<ref>[[اوجاقلو و مردای، «تغییرات نسلی ارزش فرزند و رفتار فرزند‌آوری زنان پیش و پس از انقلاب اسلامی در شهر زنجان»، ۱۳۹۳ش، ص۴۲۳-۴۲۲.|https://jwica.ut.ac.ir/article_54519.html]]</ref> تفاوت‌های بین‌نسلی در دینداری نیز می‌تواند به عنوان فرصتی برای گفت‌وگوی سازنده بین مادران و دختران درباره ارزش‌های خانوادگی مورد توجه قرار گیرد. از این‌رو، دینداری زنان را می‌توان به عنوان یک سرمایه غنی شناختی-اجتماعی در نظر گرفت که با تقویت نگرش‌های مثبت به مادری و خانواده، زمینه‌ساز توسعه فردی و اجتماعی خواهد بود.<ref>[[جاراللهی و صدیقی، «تفاوت نسلی میان مادران و دختران: برسی عوامل مؤثر بر نگرش به ارزش‌های خانواده»، ۱۳۹۲ش، ص ۱۰۴-۱۰۳.|https://qjsd.atu.ac.ir/article_3301.html]]</ref>
 
==اثربخشی شبکه‌های اجتماعی مجازی بر دینداری زنان==
==اثربخشی شبکه‌های اجتماعی مجازی بر دینداری زنان==
افزایش استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با کاهش پایبندی به دینداری مناسکی، اعتقادی، رفتاری و رفتار شرعی همچون نماز، روزه، قرائت قرآن، شرکت در مجالس زنانه دعا، روضه و سفره نذری و همچنین رفتارهای شرعی همانند حجاب و مشارکت در آیین‌های مذهبی رابطه معکوس دارد.<ref>[[شاوردی و صحراگرد منفرد، «آسیب‌شناسی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر دینداری دختران و زنان»، ۱۴۰۱ش، ص۵۶.|https://risi.ihss.ac.ir/Article/38481/FullText]]</ref> جو فاسد اجتماعی، جو روحی را فاسد می‌کند و جو فاسد روحی، زمینه رشد اندیشه‌های پست را تقویت می‌کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۵۶۸.</ref>  
افزایش استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با کاهش پایبندی به دینداری مناسکی، اعتقادی، رفتاری و رفتار شرعی همچون نماز، روزه، قرائت قرآن، شرکت در مجالس زنانه دعا، روضه و سفره نذری و همچنین رفتارهای شرعی همانند حجاب و مشارکت در آیین‌های مذهبی رابطه معکوس دارد.<ref>[[شاوردی و صحراگرد منفرد، «آسیب‌شناسی تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی بر دینداری دختران و زنان»، ۱۴۰۱ش، ص۵۶.|https://risi.ihss.ac.ir/Article/38481/FullText]]</ref> جو فاسد اجتماعی، جو روحی را فاسد می‌کند و جو فاسد روحی، زمینه رشد اندیشه‌های پست را تقویت می‌کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۵۶۸.</ref>