صنعت بدن: تفاوت میان نسخه‌ها

امروزه صنایع عظیمی از جراحی‌های بدنی، تجارت کاهش وزن و حفظ تناسب اندام در جهان ایجاد شده است و اتفاقا به شکل عجیبی رونق یافته است.<ref>.Shiling, Chris. The Body and Social Theory. 1993, introduction</ref> این صنعت به اندازه‌ای گسترش یافته است که بر بخش‌های مختلف جامه نظیر صنعت دخانیات، صنعت پوشاک، خودرو و بسیاری از بخش‌های دیگر جامعه تأثیر داشته است و حتی جوامع را وادار به تولید جنس‌های بنجل با ظاهر زیبا کرده است.<ref>نصیری، «صنعت بدن: بصری‌سازی هویت و نظام مطلوبیت ذهنی زنان»، 1402ش، ص86.</ref>  

اوقات فراغت تأثیر زیادی بر صنعت بدن دارد. یک مورد نسبتا عجیب آنرا بوردیو ذکر می‌کند که در آن صنعت اوقات فراغت و صنعت بدن در تعامل با همدیگر قرار می‌گیرند. از نظر او در دنیای معاصر در برخی مواقع محیط‌های ورزشی و اجتماعی به عنوان بازار ازدواج عمل می‌کند. در چنین شرایطی عمل به اقتضائات صنعت بدن پشتوانه اصلی افراد جویای ازدواج است؛ یعنی، صنعت اوقات فراغت فراهم کننده مکان و صنعت بدن عامل مؤثر بر موضع کنشگران یک عمل واحد است.<ref>.Shiling, Chris. The Body and Social Theory, 1993, p184</ref>  

در دوران مدرن مدهای بدنی ارزشمند شده است، هرچند نحوه تطبیق مدهای بدنی در طبقات اجتماعی متفاوت است اما ذات ارزشمندی آن به یک اصل مبدل شده است.<ref>Shiling, Chris. The Body and Social Theory, 1993, p148</ref>

 

بازار مد باعث گسترش صنعت بدن است. دلیل آن تغییرات نظام اجتماعی است. در نظام‌های اجتماعی معاصر نشانه‌های نظیر نشان خانوادگی و امثال آن از بین رفته است و به جای آن تعامل اجتماعی و مصرف‌گرایی قرار گرفته است، صنعت بدن در محور مصرف‌گرایی مدواره معاصر قرار دارد.<ref>.Turner, The Body and Society, 1984, p109</ref>  

 

صنعت بدن دارای برخی بخش‌های مجرمانه نیز است، با توجه به ضعف معنویات و تقویت گرایش‌های مادی چنین تجارتی قابل پیشبینی بوده است. اما در عین‌حال، حجم و وقایع هولناک مرتبط با این بخش از صنعت بدن توجه بسیاری از محققان را برانگیخته است و تحقیقات جداگانه‌ای را شکل داده است که در نتیجه حوزه‌ مستقلی از جرم‌شناسی را شکل داده است. در این بخش از صنعت بدن برخی گروه‌های تبهکار و بزه‌کار از تجارت با بدن اشخاص یا از تجارت با اعضای بدن انسان‌ها نفع می‌برند. یکی از عوامل رونق یافتن تجارت اعضای بدن گروه‌های تبهکار قاچاق انسان و همچنین نقش استعمار در رونق یافتن آن بوده است.<ref>شاه اسماعیلی و سوری، «قوانین و مقررات، فرصت‌ها و تهدیدها»، 1389ش، ص8.</ref> هرچند عوامل رشد صنعت بدن به عوامل فوق منحصر نیست و خلاء قانونی و نابرابری اجتماعی نیز در شمار عوامل شکل دهنده این پدیده نامیمون است.<ref>دوکوسا، «فروش کلیه برای تأمین هزینه زمستان»، 1387ش، ص50.</ref>

صنعت رژیم غذایی با صنعت بدن ارتباط نزدیکی دارد. بسیاری از غذاها به مدد صنعت بدن با قیمت‌های بیشتری به فروش می‌رسند. صنایع رژیم غذایی تبلیغات عظیمی از تصاویر محدود راجع به بدن زنان ارائه می‌کند، این انتظارات بر زنان جامعه‌ فشار عظیمی وارد می‌کند؛ طبق این تبلیغات تنها انواع محدودی از بدن در جامعه پذیرفته خواهند شد. بدن زنان باید لاغر و عاری از چربی باشد. زنان نیز با این تبلیغات فریب می‌خورند و در چرخه‌ای از رژیم‌های غذایی ناسالم و مخرب می‌افتند که گمان می‌کنند‌، مصرف آنها برای حفط تناسب بدن ضروری هستند. بدین شکل صنعت بدن توسط زنان به شکل فزاینده رونق می‌گیرد.<ref>.Orbach, Susie, , Fat is a Feminist Issue, 1988, p31</ref> ''هرچند واکنش‌های نیز نسبت به رواج صنعت بدن در میان زنان وجود داشته است و  برخی از زنان در واکنش به این فشار تبلیغاتی بدن چاق را انتخاب می‌کنند تا با تحریفات صنایع غذایی راجع به بدن مقابله کنند''.<ref>.Orbach, Fat is a Feminist Issue, 1988, p44</ref>

طبق تحقیق علمی هویت‌بصری و زیبا جلوه کردن لباس در بدن مهمترین عامل تعیین جایگاه برندهای تولید لباس در دوران معاصر است.<ref>خانی و طهماسبی آقبلاغی، « الگوی برندسازی و رتبه بندی عوامل موثر برندسازی در صنعت لباس»، 1402ش، ص19.</ref> جان فیک بر اساس نظریه آلتوسر، ارتباط صنعت پوشاک و صنعت بدن را در قالب یک مثال بیشتر توضیح می‌دهد. پوشیدن کفش پاشنه بلند باعث رونق یافتن صنعت بدن توسط بخش خاصی از اعضای بدن زنان است، این عمل با مشارکت زنان برای زیبا جلوه کردن تحقق می‌یابد. چنین کفش‌هایی فعالیت‌های روزمره زنان را محدود خواهد ساخت و باعث اختلال در راه رفتن سریع آنان خواهد شد. در عین‌حال این گونه رفتارها از سوی زنان صورت می‌گیرد، دلیل آن تجاری شدن نمادهای زیبایی در جامعه است. انسان‌ها وادار به عمل کردن بر طبق اقتضائات چنین‌نمادهایی هستند.<ref>.Fiske, Introduction to communication studies, 1990, p175</ref>  آمار ذیل نیز ارتباط نزدیک صنعت پوشاک و صنعت بدن در جهان معاصر را نشان می‌دهد. صنعت پوشاک بیشتر از 23 میلیون کارگر در جهان دارد که حدود 75 درصد آن زن هستند. اما مانکن‌ها و مدل‌ها درآمد عظیمی در این حوزه دارند. به گونه‌ای که در امریکا در دهه 1940 روزی 25 دلار می‌گرفتند، در دهه 1970 به حدود 5 هزار دلار و در دهه 1990 به 15 تا 25‌هزار دلار افزایش یافته است. البته درآمد مدل‌های موفق بسیار بیشتر از این ارقام است.<ref>Craik, The face of fashion: cultural studies in fashion, 1994, p85</ref>  

قرائن و شواهد نشان دهنده رشد چشمگیر صنعت بدن در جهان است؛ به عنوان مثال 20 هزار نوع محصول زیبایی در امریکا وجود دارد که توسط 1000 شرکت تولید شده و همگی در خدمت صنعت بدن است. مردم ونزئلا که در توجه به زیبایی مقام اول را در جهان دارند، 20 درصد درآمد خود را صرف مراقبت‌های بدنی می‌کنند. در چین چهارمین بازار مصرف بزرگ به لوازم آرایشی و صنایع زیبایی اختصاص دارد. گردش مالی لوازم و صنایع بدنی در کشور کوچک پورتوریکو 200 میلیون دلار است.<ref>شهابی، صنعت‌-فرهنگ ظاهر‌آرایی و زیباسازی بدن در ایران، 1389ش، ص116.</ref> امارات سالانه چندین نمایشگاه محصولات مرتبط با صنعت بدن برگزار می‌کند و چهاردهمین وارد کننده این نوع محصولات است. عربستان در واردات وسایل مرتبط با صنعت بدن از امارات نیز مقام بالاتری دارد. مقامات امارات معتقدند این کشور به منزله دروازه ورود این محصولات به ایران و هند است و هرساله نیز 20‌درصد بازار آن رشد می‌کند.<ref>شهابی، صنعت‌-فرهنگ ظاهر‌آرایی و زیباسازی بدن در ایران، 1389ش، ص117.</ref>

افزایش اعمال مرتبط با صنعت بدن در ایران نشانه توجه شدید مردم به صنعت بدن در دوران معاصر است. در سال‌های اخیر بازارها و اقلام و اعمال مرتبط با صنعت بدن دائما در حال رشد بوده است، رشد این صنعت برای ایران سالانه میلیون‌ها دلار هزینه داشته است، چرا که بسیاری از اقلام مصرفی مرتبط با این صنعت در حال وارد شدن از خارج به ایران است.<ref>شهابی، صنعت‌-فرهنگ ظاهر‌آرایی و زیباسازی بدن در ایران، 1389ش، ص120.</ref>