بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>خانم جلسه‌ای؛</big>''' روایتگر مذهبیِ مصائب اهل‌بیت، دعا و آموزش معارف دینی در جمع زنان. | '''<big>خانم جلسه‌ای؛</big>''' روایتگر مذهبیِ مصائب اهل‌بیت، دعا و آموزش معارف دینی در جمع زنان. | ||
خانمجلسهای به‌عنوان کنشگران مذهبی، نقش محوری در برگزاری مجالس عزا و شادی زنانه شیعی در مناسبت‌ها و به اشکال مختلف دارند. این پدیده از دوره قاجار به‌صورت مستقل آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی در قالب حضور در انواع مجالس سنتی، عامه‌پسند و معرفت‌گرا تکامل یافته است. کارکردهای چندبُعدی | خانمجلسهای به‌عنوان کنشگران مذهبی، نقش محوری در برگزاری مجالس عزا و شادی زنانه شیعی در مناسبت‌ها و به اشکال مختلف دارند. این پدیده از دوره قاجار به‌صورت مستقل آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی در قالب حضور در انواع مجالس سنتی، عامه‌پسند و معرفت‌گرا تکامل یافته است. کارکردهای چندبُعدی خانمجلسهای در انتقال معارف دینی و ترویج ارزش‌های اهل‌بیت، همواره با چالش‌های جدی همانند بدعت‌های اعتقادی و گفتاری و رفتاری در این عرصه تهدید می‌شود. ارتقای کیفی فعالیت‌های خانمجلسهایها و پیشگیری از چالش‌های این حوزه، مستلزم طراحی و اجرای راهکارهای علمی و عملی است که همسو با اصول اصیل دینی و نیازهای جامعه معاصر است. | ||
=='''مفهوم‌شناسی'''== | =='''مفهوم‌شناسی'''== | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
=='''تاریخچه'''== | =='''تاریخچه'''== | ||
اگرچه در دوره آل‌بویه شواهد موجود به‌تنهایی برای اثبات قطعی برگزاری مجالس مستقل روضه‌خوانی زنان و وجود خانمجلسهای در آن دوره کافی نیستند؛ اما می‌توانند نشانه‌هایی دال بر احتمال وقوع چنین مراسمی ارائه دهند.<ref>رحمانی، آیین و اسطوره در ایران شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۶۰.</ref> شواهد قطعی درباره برگزاری مجالس مستقل روضه‌خوانی توسط زنان و حضور | اگرچه در دوره آل‌بویه شواهد موجود به‌تنهایی برای اثبات قطعی برگزاری مجالس مستقل روضه‌خوانی زنان و وجود خانمجلسهای در آن دوره کافی نیستند؛ اما می‌توانند نشانه‌هایی دال بر احتمال وقوع چنین مراسمی ارائه دهند.<ref>رحمانی، آیین و اسطوره در ایران شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۶۰.</ref> شواهد قطعی درباره برگزاری مجالس مستقل روضه‌خوانی توسط زنان و حضور خانمجلسهای در دوره صفویه نیز قطعی نیست.<ref>فیگوئروا، سفرنامه، 1363ش، ص309-310.</ref> | ||
برخلاف دوره صفویه، در دوره قاجار با اقدامات قمرالسلطنه (دختر فتحعلی‌شاه)، تعزیه و روضه‌خوانی زنانه به‌صورت مستقل و با هویت ویژه‌ای شکل گرفت.<ref>بنجامین، ایران و ایرانیان، عصر ناصرالدین شاه، ۱۳۶۳ش، ص۲۹۱؛ بروگش، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۲۲۱.</ref> این مجالس در دربار و سپس در خانه‌های مردم گسترش یافت و زنان به فراگیری فنون روضه‌خوانی و مداحی روی آوردند. خواجه‌های دربار که این مهارت‌ها را در خارج از دربار آموخته بودند، آنها را به بانوان آموزش می‌دادند. زنانی که در اجرای تعزیه مهارت می‌یافتند، با عنوان «ملا» یا «آخوند» شناخته می‌شدند.<ref>مونس‌الدوله، خاطرات مونس‌الدوله، ندیمه حرمسرای ناصرالدین‌شاه، ۱۳۸۶ش، ص۹6-۹8.</ref> در این دوره، زنان روضه‌خوان یا خانمجلسهای با حجاب کامل در مجالس زنانه حاضر می‌شدند و به اجرای مراسم مذهبی می‌پرداختند.<ref>مستوفی، شرح زندگانی من، تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجار، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۴۲۴؛ ویلس، تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه، ۱۳۶۶ش، ص۲۶۷.</ref> در میان آنان، روضه‌خوانان یزدی و کاشانی به‌دلیل صدای دلنشین و اجرای پراحساس اشعار سوزناک، شهرت ویژه‌ای کسب کرده بودند.<ref>مونس‌الدوله، خاطرات مونس‌الدوله، ندیمه حرمسرای ناصرالدین‌شاه، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۵.</ref> برخی از این ملایان و | برخلاف دوره صفویه، در دوره قاجار با اقدامات قمرالسلطنه (دختر فتحعلی‌شاه)، تعزیه و روضه‌خوانی زنانه به‌صورت مستقل و با هویت ویژه‌ای شکل گرفت.<ref>بنجامین، ایران و ایرانیان، عصر ناصرالدین شاه، ۱۳۶۳ش، ص۲۹۱؛ بروگش، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ۱۳۶۷ش، ج۱، ص۲۲۱.</ref> این مجالس در دربار و سپس در خانه‌های مردم گسترش یافت و زنان به فراگیری فنون روضه‌خوانی و مداحی روی آوردند. خواجه‌های دربار که این مهارت‌ها را در خارج از دربار آموخته بودند، آنها را به بانوان آموزش می‌دادند. زنانی که در اجرای تعزیه مهارت می‌یافتند، با عنوان «ملا» یا «آخوند» شناخته می‌شدند.<ref>مونس‌الدوله، خاطرات مونس‌الدوله، ندیمه حرمسرای ناصرالدین‌شاه، ۱۳۸۶ش، ص۹6-۹8.</ref> در این دوره، زنان روضه‌خوان یا خانمجلسهای با حجاب کامل در مجالس زنانه حاضر می‌شدند و به اجرای مراسم مذهبی می‌پرداختند.<ref>مستوفی، شرح زندگانی من، تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجار، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۴۲۴؛ ویلس، تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه، ۱۳۶۶ش، ص۲۶۷.</ref> در میان آنان، روضه‌خوانان یزدی و کاشانی به‌دلیل صدای دلنشین و اجرای پراحساس اشعار سوزناک، شهرت ویژه‌ای کسب کرده بودند.<ref>مونس‌الدوله، خاطرات مونس‌الدوله، ندیمه حرمسرای ناصرالدین‌شاه، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۵.</ref> برخی از این ملایان و خانم‌جلسه‌ای‌های زبده همچون خدیجه خانم و ملا زینب، علاوه بر تسلط در روضه‌خوانی، از دانش ادبی و ذوق شعری قابل توجهی نیز برخوردار بودند.<ref>معیرالممالک، یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین‌شاه، ۱۳۶۱ش، ص۸۹.</ref> | ||
پس از انقلاب اسلامی، تحولات ناشی از جنگ، دگرگونی‌های سیاسی- اجتماعی و اقتصادی پس از آن و همچنین گسترش نوگرایی موجب تغییر در باورها و نگرش‌های دینی به‌ویژه زنان شد که این امر باعث تحول در فهم آنان از سازه‌های اصلی مناسک دینی و سوگواری شد. این تغییرات در دهه ۱۳۷۰ش، به ظهور اشکال نوینی از جلسات مذهبی زنانه و پیدایش خانمجلسهای در عرصه‌های عمومی انجامید که از نظر ساختار و عناصر تشکیل‌دهنده، تفاوت‌های بنیادینی با انواع سنتی پیشین داشتند،<ref>[https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356.html دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۷۱.]</ref> به‌گونه‌ای که زنان از نقش‌های حاشیه‌ای و انفعالی به کنشگران فعال در طراحی و اجرای این مناسک تبدیل شده‌اند.<ref>[https://www.magiran.com/paper/1071431/ نیکخواه قمصری و دستوری، «بازنمود تحولات فرهنگی در مناسک عزاداری زنانه»، ۱۳۹۱ش، ص۲۳۹.]</ref> | پس از انقلاب اسلامی، تحولات ناشی از جنگ، دگرگونی‌های سیاسی- اجتماعی و اقتصادی پس از آن و همچنین گسترش نوگرایی موجب تغییر در باورها و نگرش‌های دینی به‌ویژه زنان شد که این امر باعث تحول در فهم آنان از سازه‌های اصلی مناسک دینی و سوگواری شد. این تغییرات در دهه ۱۳۷۰ش، به ظهور اشکال نوینی از جلسات مذهبی زنانه و پیدایش خانمجلسهای در عرصه‌های عمومی انجامید که از نظر ساختار و عناصر تشکیل‌دهنده، تفاوت‌های بنیادینی با انواع سنتی پیشین داشتند،<ref>[https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356.html دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۷۱.]</ref> به‌گونه‌ای که زنان از نقش‌های حاشیه‌ای و انفعالی به کنشگران فعال در طراحی و اجرای این مناسک تبدیل شده‌اند.<ref>[https://www.magiran.com/paper/1071431/ نیکخواه قمصری و دستوری، «بازنمود تحولات فرهنگی در مناسک عزاداری زنانه»، ۱۳۹۱ش، ص۲۳۹.]</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
==='''جلسات سنتی'''=== | ==='''جلسات سنتی'''=== | ||
این مجالس با ترکیب ثابت سخنرانی و مداحی توسط خانمجلسهای، بر محور ادعیه‌خوانی، روضه‌خوانی و سخنرانی‌های فقهی- اخلاقی ویژه زنان سازماندهی می‌شوند. در سخنرانی‌ها خانمجلسهای بیشتر به بیان احکام و مسائل فقهی و اخلاقی مربوط به زنان می‌پردازد و مناسکی مانند انواع نمازها، ذکرها، صلوات‌های خاصه و مانند آن بخش‌های دیگر برنامه مجلس را تشکیل می‌دهد. | این مجالس با ترکیب ثابت سخنرانی و مداحی توسط خانمجلسهای، بر محور ادعیه‌خوانی، روضه‌خوانی و سخنرانی‌های فقهی- اخلاقی ویژه زنان سازماندهی می‌شوند. در سخنرانی‌ها خانمجلسهای بیشتر به بیان احکام و مسائل فقهی و اخلاقی مربوط به زنان می‌پردازد و مناسکی مانند انواع نمازها، ذکرها، صلوات‌های خاصه و مانند آن بخش‌های دیگر برنامه مجلس را تشکیل می‌دهد. خانمجلسهای این مجالس که عموماً از تحصیلات حوزوی مقدماتی برخوردارند، با اشعار ساده، تصنیف و اشعار ناشران مذهبی سازمان تبلیغات اسلامی به ذکر مصائب و سوگواری اهل‌بیت می‌پردازند و مداحی برای آنها پیشه و در مواردی علاقه و تبرک‌جویی محسوب می‌شود. نقش خانمجلسهای در این هیئت‌ها، علاوه بر اجرای مناسک مذهبی، شامل آموزش‌های دینی ابتدایی و سازماندهی فعالیت‌های خیریه نیز است.<ref>[https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356.html دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۷۹-۷۸.]</ref> | ||
==='''جلسات عامه‌پسند زنانه نوین'''=== | ==='''جلسات عامه‌پسند زنانه نوین'''=== | ||
در این مجالس، | در این مجالس، خانمجلسهایها با استفاده از لباس‌های نمایشی، اجرای پرتحرک و ترکیب سازهای متنوع مانند دف، تنبک، گیتار و یا حتی نی، فضایی پرهیجان خلق می‌کنند. محوریت اصلی این مراسم با مداحی است که هدف آن ایجاد شور و هیجان از طریق ذکرهای مقدس و موسیقی‌های ریتمیک است، در حالی‌که بخش سخنرانی در صورت وجود به موضوعات غیرفقهی محدود می‌شود. ادبیات این مجالس شامل اشعار ضربی، ترانه‌های عامه‌پسند و حتی آیات قرآن مانند سوره ناس در قالب آهنگ‌های شاد است که مخاطبان را به مشارکتی هیجانی ترغیب می‌کند. گفتمان دینی خانمجلسهای در این مجالس، بیشتر بر عشق و ارادت فردی به ائمه متمرکز است و مسائل شرعی یا فقهی جایگاهی ندارد. این رویکرد خانمجلسهای که با ذائقه قشر جوان و متوسط جامعه همخوانی دارد، نشان‌دهنده تحولی در دینداری زنانه معاصر است که در آن خانمجلسهایها نه‌تنها به‌عنوان مجریان مراسم، بلکه به‌عنوان الگوهای سبک زندگی مذهبی- اجتماعی عمل می‌کنند.<ref>[https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356.html دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۸۱-۷۹.]</ref> | ||
==='''جلسات معرفت‌گرا'''=== | ==='''جلسات معرفت‌گرا'''=== | ||
در این مجالس، | در این مجالس، خانمجلسهایها نقش محوری ایفا می‌کنند. این مجالس با تأکید بر سخنرانی‌های مستند، عرفانی و استفاده از منابع اصیل دینی، فضایی میان‌رو بین هیئت‌های سنتی و نوین ایجاد کرده‌اند. ساختار اجرایی آنها در سوگواری‌ها به‌صورت ترکیب سخنران و مداح و در جشن‌ها به‌شکل سه‌گانه سخنران، مداح و دف‌زن است. استقبال چشمگیر مخاطبان اغلب زنان طبقه متوسط و بالا از بخش‌های معرفتی نسبت به مداحی صرف خانمجلسهای است که گرایش به دانش‌افزایی دینی را نشان می‌دهد. خانمجلسهایها که در این نوع از مجالس عموماً از پایگاه فرهنگی- اجتماعی بالاتری برخوردارند، به ترویج معارف ناب شیعی در قالبی جذاب و عمیق همت گمارده‌اند.<ref>[https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356.html دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۸۲.]</ref> | ||
=='''نقش‌های خانمجلسهای'''== | =='''نقش‌های خانمجلسهای'''== | ||
خانمجلسهایها به‌عنوان کنشگران محوری در سازماندهی مجالس مذهبی زنان در فرهنگ شیعی که شکل غالب آن شامل جلسه‌های روضه‌خوانی و مداحی، جلسه‌های وعظ و خطابه، سفره‌های نذری، زیارت‌نامه‌خوانی و دعا، گفتن احکام و تفسیر قرآن و بزرگداشت مناسبت‌ها است، نقش‌های چندوجهی ایفا می‌کنند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/274297/ نوری‌نیا، «هیئت‌های مذهبی زنان»، ۱۳۷۸ش، ص18-۲۰.]</ref> | |||
==='''نقش‌های عاطفی- تربیتی'''=== | ==='''نقش‌های عاطفی- تربیتی'''=== | ||
خانمجلسهایها با روضه‌خوانی و مداحی عادی یا آهنگین، سبک زندگی و مصائب اهل‌بیت را به شیوه‌ای مؤثر تبیین می‌کنند<ref>فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۱۱ق، ج۲۷، ص۱۴۲.</ref> و روحیه همدردی و شهادت‌طلبی را در بین مخاطبان القاء می‌کنند. البته روحیه شهادت‌طلبی، به صرف شهید شدن نیست؛ بلکه نوعی زمینه‌سازی برای به وجود آمدن چنین روحیه‌ای در بین افراد جامعه است.<ref>متقی هندی، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۴۱۹.</ref> خانمجلسهایها همچنین با استفاده از اشعار مذهبی، هم بر احساسات مخاطب تأثیر می‌گذارند و هم از طریق ایجاد پیوند روحی بین انسان‌‌ها با خدا و وسائط فیض الهی<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۸۲؛ شیح حر عاملی، وسائل‌الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۰۳.</ref> به تربیت دینی مخاطبان می‌پردازند. برگزاری مراسم زیارت‌نامه‌خوانی مانند زیارت عاشورا، حدیث کساء و ختم و مناجات‌های دسته‌جمعی همانند ختم انعام نیز پیوند روحیه معنوی با معصومین را تقویت می‌کند.<ref>اردبیلی، تقریرات فلسفه امام خمینی (ره)، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۳۶۷؛ ابن فهد حلّی، عده الداعی و نجاح الساعی، ۱۴۰۷ق، ص۲۹.</ref> | |||
==='''نقش‌های آموزشی- تبلیغی'''=== | ==='''نقش‌های آموزشی- تبلیغی'''=== | ||
خانمجلسهایها، بنابر نقش هدایتگری پیامبر و ائمه اطهار،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۵۹.</ref> با برگزاری جلسات وعظ و خطابه ساختاریافته و بیان فضائل، مناقب و سیره اهل‌بیت به‌وسیله شعر و قرائت ادعیه و زیارات مأثور، معارف دینی را به‌شیوه‌ای منسجم و جذاب به مخاطبان منتقل می‌کنند و باعث هدایت گفتاری و رفتاری جامعه اسلامی می‌شوند.<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۹. </ref> | |||
آنان در جلساتِ روضه، تفسیر قرآن و بیان احکام، به شبهات شرعی پاسخ داده و با استناد به منابع اصیل اسلامی، مروج اخلاق اسلامی هستند که البته یکی از شروط مهم آن، چگونگی عمل کردن خود بانوان مداح به دستورات اخلاقی قید شده در دین اسلام است.<ref>مصطفوی، مصباح الشریعه، ۱۳۶۸ش، ص۳۷۰.</ref> همان‌طور که امام علی در حدیثی اشاره کرده‌اند که هر دستوری را که به مردم می‌دهند، اول خود آن را انجام می‌دهند و هر نهی از گناهی که می‌کنند، پیش از دیگران خودداری می‌ورزند.<ref>شریف الرضی، نهج‌البلاغه، ۱۴۱۴ق، خطبه 175.</ref> | آنان در جلساتِ روضه، تفسیر قرآن و بیان احکام، به شبهات شرعی پاسخ داده و با استناد به منابع اصیل اسلامی، مروج اخلاق اسلامی هستند که البته یکی از شروط مهم آن، چگونگی عمل کردن خود بانوان مداح به دستورات اخلاقی قید شده در دین اسلام است.<ref>مصطفوی، مصباح الشریعه، ۱۳۶۸ش، ص۳۷۰.</ref> همان‌طور که امام علی در حدیثی اشاره کرده‌اند که هر دستوری را که به مردم می‌دهند، اول خود آن را انجام می‌دهند و هر نهی از گناهی که می‌کنند، پیش از دیگران خودداری می‌ورزند.<ref>شریف الرضی، نهج‌البلاغه، ۱۴۱۴ق، خطبه 175.</ref> | ||
همچنین، با بهره‌گیری از مناسبت‌های مذهبی مانند میلادها و شهادت‌های ائمه اطهار، به آموزش سبک زندگی اسلامی و مدیریت شادی و عزای زنان مخاطب می‌پردازند و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی را در قالب روایات و سیره معصومین ترویج می‌کنند.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۳۵.</ref> | همچنین، با بهره‌گیری از مناسبت‌های مذهبی مانند میلادها و شهادت‌های ائمه اطهار، به آموزش سبک زندگی اسلامی و مدیریت شادی و عزای زنان مخاطب می‌پردازند و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی را در قالب روایات و سیره معصومین ترویج می‌کنند.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۳۵.</ref> خانمجلسهایها با تبیین احکام و ارزش‌های اسلامی در جلسات مذهبی با لحنی لیّن و نرم، نقش فعالی در ترویج امر‌به‌معروف و نهی‌ازمنکر به‌عنوان یکی از ارکان مهم تعالیم دینی ایفا می‌کنند. این رویکرد ترکیبی، موجب تعمیق باورهای دینی و تقویت هویت مذهبی در میان زنان شرکت‌کننده می‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۲۸.</ref> | ||
==='''کارکرد سیاسی- اجتماعی- اقتصادی'''=== | ==='''کارکرد سیاسی- اجتماعی- اقتصادی'''=== | ||
خانمجلسهایها با سازماندهی جلسات و برپایی سفره‌های نذری، نماد زنده همبستگی اجتماعی و گسترش روحیه ظلم‌ستیزی را در جامعه ترویج می‌کنند. آنان با ترویج فرهنگ انفاق و اطعام، الگوی عملی از اقتصاد مقاومتی در سطح خُرد ارائه می‌دهند و از ارزش‌های دینی دفاع می‌کنند. خانمجلسهایها به‌عنوان مروجان معارف اسلامی، مسئولیت خطیری در تبیین و ترویج سیاست‌های دینی برآمده از آیات و روایات دارند. این بانوان می‌بایست با بهره‌گیری از ابزارهای ادبی نظیر شعر و نثر، مواضع سیاسی و اجتماعی اسلام را در قالب بیانی شیوا و اثرگذار به مخاطبان منتقل کنند.<ref>نادری قمی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، برگرفته از مباحث استاد محمدتقی مصباح یزدی، ۱۳۹۶ش، ص۳۳.</ref> | |||
الگوی رفتاری آنان می‌بایست منطبق بر آموزه‌های اهل‌بیت باشد،<ref>فتال نیشابوری، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> چنان‌که امام علی در وصیت به فرزندان خویش توصیه به دشمنی با ستمگر و کمک و یاری فرد ستمدیده می‌کنند.<ref>شریف الرضی، نهج‌البلاغه، ۱۴۱۴ق، نامه۴۷.</ref> این سیاست کلان اسلامی در عصر حاضر به وضوح در مظلومیت مردم فلسطین و جنایات رژیم غاصب اسرائیل متجلی است. اسلام هرگونه سازش با ظالم را نفی کرده و بر یاری مظلومان تأکید دارد. خانمجلسهایها نیز به‌عنوان راویان مکتب اهل‌بیت موظف هستند این موضع‌گیری روشن اسلامی را در کلام و عمل خویش نهادینه کنند. این رویکرد نه‌تنها یک تکلیف دینی، بلکه تجلی عینی پیروی از سیره سیاسی و اجتماعی ائمه اطهار محسوب می‌شود.<ref>خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۵ش، ص۲۱-۲۰.</ref> | الگوی رفتاری آنان می‌بایست منطبق بر آموزه‌های اهل‌بیت باشد،<ref>فتال نیشابوری، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> چنان‌که امام علی در وصیت به فرزندان خویش توصیه به دشمنی با ستمگر و کمک و یاری فرد ستمدیده می‌کنند.<ref>شریف الرضی، نهج‌البلاغه، ۱۴۱۴ق، نامه۴۷.</ref> این سیاست کلان اسلامی در عصر حاضر به وضوح در مظلومیت مردم فلسطین و جنایات رژیم غاصب اسرائیل متجلی است. اسلام هرگونه سازش با ظالم را نفی کرده و بر یاری مظلومان تأکید دارد. خانمجلسهایها نیز به‌عنوان راویان مکتب اهل‌بیت موظف هستند این موضع‌گیری روشن اسلامی را در کلام و عمل خویش نهادینه کنند. این رویکرد نه‌تنها یک تکلیف دینی، بلکه تجلی عینی پیروی از سیره سیاسی و اجتماعی ائمه اطهار محسوب می‌شود.<ref>خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۵ش، ص۲۱-۲۰.</ref> | ||
'''نقش‌های چندبُعدی | '''نقش‌های چندبُعدی خانمجلسهایها در فرهنگ شیعی''' | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|+ | |+ | ||
