خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==='''نقشهای عاطفی- تربیتی'''=== | ==='''نقشهای عاطفی- تربیتی'''=== | ||
خانمجلسهایها با روضهخوانی و مداحی عادی یا آهنگین، سبک زندگی و مصائب اهلبیت را به شیوهای مؤثر تبیین میکنند<ref>فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۱۱ق، ج۲۷، ص۱۴۲.</ref> و روحیه همدردی و شهادتطلبی را در بین مخاطبان القاء میکنند. البته روحیه شهادتطلبی، | خانمجلسهایها با روضهخوانی و مداحی عادی یا آهنگین، سبک زندگی و مصائب اهلبیت را به شیوهای مؤثر تبیین میکنند<ref>فخر رازی، تفسیر کبیر، ۱۴۱۱ق، ج۲۷، ص۱۴۲.</ref> و روحیه همدردی و شهادتطلبی را در بین مخاطبان القاء میکنند. البته روحیه شهادتطلبی، بهصرف شهید شدن نیست؛ بلکه نوعی زمینهسازی برای بهوجود آمدن چنین روحیهای در بین افراد جامعه است.<ref>متقی هندی، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۴۱۹.</ref> خانمجلسهایها همچنین با استفاده از اشعار مذهبی، هم بر احساسات مخاطب تأثیر میگذارند و هم از طریق ایجاد پیوند روحی بین انسانها با خدا و وسائط فیض الهی<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۸۲؛ شیح حر عاملی، وسائلالشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۰۳.</ref> به تربیت دینی مخاطبان میپردازند. برگزاری مراسم زیارتنامهخوانی مانند زیارت عاشورا، حدیث کساء و ختم و مناجاتهای دستهجمعی همانند ختم انعام نیز پیوند روحیه معنوی با معصومین را تقویت میکند.<ref>اردبیلی، تقریرات فلسفه امام خمینی (ره)، ۱۳۸۱ش، ج۳، ص۳۶۷؛ ابن فهد حلّی، عده الداعی و نجاح الساعی، ۱۴۰۷ق، ص۲۹.</ref> | ||
==='''نقشهای آموزشی- تبلیغی'''=== | ==='''نقشهای آموزشی- تبلیغی'''=== | ||
خانمجلسهایها، بنابر نقش هدایتگری پیامبر و ائمه اطهار،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۵۹.</ref> با برگزاری جلسات وعظ و خطابه ساختاریافته و بیان فضائل، مناقب و سیره اهلبیت بهوسیله شعر و قرائت ادعیه و زیارات مأثور، معارف دینی را بهشیوهای منسجم و جذاب به مخاطبان منتقل میکنند و باعث هدایت گفتاری و رفتاری جامعه اسلامی میشوند.<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۹. </ref> | خانمجلسهایها، بنابر نقش هدایتگری پیامبر و ائمه اطهار،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۵۵۹.</ref> با برگزاری جلسات وعظ و خطابه ساختاریافته و بیان فضائل، مناقب و سیره اهلبیت بهوسیله شعر و قرائت ادعیه و زیارات مأثور، معارف دینی را بهشیوهای منسجم و جذاب به مخاطبان منتقل میکنند و باعث هدایت گفتاری و رفتاری جامعه اسلامی میشوند.<ref>شیخ صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۹. </ref> | ||
آنان در جلساتِ روضه، تفسیر قرآن و بیان احکام، به شبهات شرعی پاسخ داده و با استناد به منابع اصیل اسلامی، مروج اخلاق اسلامی هستند که البته یکی از شروط مهم آن، چگونگی عمل کردن خود بانوان مداح به دستورات اخلاقی قید شده در دین اسلام است.<ref>مصطفوی، مصباح الشریعه، ۱۳۶۸ش، ص۳۷۰.</ref> | آنان در جلساتِ روضه، تفسیر قرآن و بیان احکام، به شبهات شرعی پاسخ داده و با استناد به منابع اصیل اسلامی، مروج اخلاق اسلامی هستند که البته یکی از شروط مهم آن، چگونگی عمل کردن خود بانوان مداح به دستورات اخلاقی قید شده در دین اسلام است.<ref>مصطفوی، مصباح الشریعه، ۱۳۶۸ش، ص۳۷۰.</ref> امام علی به اخلاق و رفتار رهبران و افراد مؤمن تأکید دارند؛ بهگونهای که هر دستوری که به مردم میدهند، خودشان ابتدا آن را بهطور کامل اجرا کنند و هر رفتاری را که نهی میکنند یا از انجام گناه بازمیدارند، پیش از دیگران خودشان از آن اجتناب کنند.<ref>شریف الرضی، نهجالبلاغه، ۱۴۱۴ق، خطبه 175.</ref> | ||
همچنین، با بهرهگیری از مناسبتهای مذهبی مانند میلادها و شهادتهای ائمه اطهار، به آموزش سبک زندگی اسلامی و مدیریت شادی و عزای زنان مخاطب میپردازند و ارزشهای اخلاقی و اجتماعی را در قالب روایات و سیره معصومین ترویج میکنند.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۳۵.</ref> خانمجلسهایها با تبیین احکام و ارزشهای اسلامی در جلسات مذهبی با لحنی لیّن و نرم، نقش فعالی در ترویج امربهمعروف و نهیازمنکر بهعنوان یکی از ارکان مهم تعالیم دینی ایفا میکنند. این رویکرد ترکیبی، موجب تعمیق باورهای دینی و تقویت هویت مذهبی در میان زنان شرکتکننده میشود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۲۸.</ref> | همچنین، با بهرهگیری از مناسبتهای مذهبی مانند میلادها و شهادتهای ائمه اطهار، به آموزش سبک زندگی اسلامی و مدیریت شادی و عزای زنان مخاطب میپردازند و ارزشهای اخلاقی و اجتماعی را در قالب روایات و سیره معصومین ترویج میکنند.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۳۵.</ref> خانمجلسهایها با تبیین احکام و ارزشهای اسلامی در جلسات مذهبی با لحنی لیّن و نرم، نقش فعالی در ترویج امربهمعروف و نهیازمنکر بهعنوان یکی از ارکان مهم تعالیم دینی ایفا میکنند. این رویکرد ترکیبی، موجب تعمیق باورهای دینی و تقویت هویت مذهبی در میان زنان شرکتکننده میشود.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۲۸.</ref> | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
خانمجلسهایها با سازماندهی جلسات و برپایی سفرههای نذری، نماد زنده همبستگی اجتماعی و گسترش روحیه ظلمستیزی را در جامعه ترویج میکنند. آنان با ترویج فرهنگ انفاق و اطعام، الگوی عملی از اقتصاد مقاومتی در سطح خُرد ارائه میدهند و از ارزشهای دینی دفاع میکنند. خانمجلسهایها بهعنوان مروجان معارف اسلامی، مسئولیت خطیری در تبیین و ترویج سیاستهای دینی برآمده از آیات و روایات دارند. این بانوان میبایست با بهرهگیری از ابزارهای ادبی نظیر شعر و نثر، مواضع سیاسی و اجتماعی اسلام را در قالب بیانی شیوا و اثرگذار به مخاطبان منتقل کنند.<ref>نادری قمی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، برگرفته از مباحث استاد محمدتقی مصباح یزدی، ۱۳۹۶ش، ص۳۳.</ref> | خانمجلسهایها با سازماندهی جلسات و برپایی سفرههای نذری، نماد زنده همبستگی اجتماعی و گسترش روحیه ظلمستیزی را در جامعه ترویج میکنند. آنان با ترویج فرهنگ انفاق و اطعام، الگوی عملی از اقتصاد مقاومتی در سطح خُرد ارائه میدهند و از ارزشهای دینی دفاع میکنند. خانمجلسهایها بهعنوان مروجان معارف اسلامی، مسئولیت خطیری در تبیین و ترویج سیاستهای دینی برآمده از آیات و روایات دارند. این بانوان میبایست با بهرهگیری از ابزارهای ادبی نظیر شعر و نثر، مواضع سیاسی و اجتماعی اسلام را در قالب بیانی شیوا و اثرگذار به مخاطبان منتقل کنند.<ref>نادری قمی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، برگرفته از مباحث استاد محمدتقی مصباح یزدی، ۱۳۹۶ش، ص۳۳.</ref> | ||
الگوی رفتاری آنان میبایست منطبق بر آموزههای اهلبیت | الگوی رفتاری آنان میبایست منطبق بر آموزههای اهلبیت باشد؛<ref>فتال نیشابوری، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> چنانکه امام علی در وصیت به فرزندان خویش توصیه به دشمنی با ستمگر و کمک و یاری فرد ستمدیده میکنند.<ref>شریف الرضی، نهجالبلاغه، ۱۴۱۴ق، نامه۴۷.</ref> این سیاست کلان اسلامی در عصر حاضر بهوضوح در مظلومیت مردم فلسطین و جنایات رژیم غاصب اسرائیل متجلی است. اسلام هرگونه سازش با ظالم را نفی کرده و بر یاری مظلومان تأکید دارد. خانمجلسهایها نیز بهعنوان راویان مکتب اهلبیت موظف هستند این موضعگیری روشن اسلامی را در کلام و عمل خویش نهادینه کنند. این رویکرد نهتنها یک تکلیف دینی، بلکه تجلی عینی پیروی از سیره سیاسی و اجتماعی ائمه اطهار محسوب میشود.<ref>خمینی، صحیفه نور، ۱۳۷۵ش، ص۲۱-۲۰.</ref> | ||
'''نقشهای چندبُعدی خانمجلسهایها در فرهنگ شیعی''' | '''نقشهای چندبُعدی خانمجلسهایها در فرهنگ شیعی''' |