Wiki-fazel (بحث | مشارکتها) ویرایش و اصلاح متنی |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>خانم جلسه‌ای؛</big>''' روایتگر مذهبیِ مصائب | '''<big>خانم جلسه‌ای؛</big>''' بانوی روایتگر مذهبیِ مصائب اهل‌بیت و آموزش‌دهنده معارف دینی در جمع زنان. | ||
خانمجلسهای به‌عنوان کنشگران مذهبی، نقش محوری در برگزاری مجالس عزا و شادی زنانه شیعی در مناسبت‌ها و به اشکال مختلف دارند. این پدیده از دوره قاجار به‌صورت مستقل آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی در قالب حضور در انواع مجالس سنتی، عامه‌پسند و معرفت‌گرا تکامل یافته است. کارکردهای چندبُعدی خانمجلسهای در انتقال معارف دینی و ترویج ارزش‌های اهل‌بیت، همواره با چالش‌های جدی همانند بدعت‌های اعتقادی و گفتاری و رفتاری در این عرصه تهدید می‌شود. ارتقای کیفی فعالیت‌های خانم‌جلسه‌ای‌ها و پیشگیری از چالش‌های این حوزه، مستلزم طراحی و اجرای راهکارهای علمی و عملی است که همسو با اصول اصیل دینی و نیازهای جامعه معاصر است. | خانمجلسهای به‌عنوان کنشگران مذهبی، نقش محوری در برگزاری مجالس عزا و شادی زنانه شیعی در مناسبت‌ها و به اشکال مختلف دارند. این پدیده از دوره قاجار به‌صورت مستقل آغاز شد و پس از انقلاب اسلامی در قالب حضور در انواع مجالس سنتی، عامه‌پسند و معرفت‌گرا تکامل یافته است. کارکردهای چندبُعدی خانمجلسهای در انتقال معارف دینی و ترویج ارزش‌های اهل‌بیت، همواره با چالش‌های جدی همانند بدعت‌های اعتقادی و گفتاری و رفتاری در این عرصه تهدید می‌شود. ارتقای کیفی فعالیت‌های خانم‌جلسه‌ای‌ها و پیشگیری از چالش‌های این حوزه، مستلزم طراحی و اجرای راهکارهای علمی و عملی است که همسو با اصول اصیل دینی و نیازهای جامعه معاصر است. | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
این تحولات نشان‌دهنده گذار زنان از «مشارکت حاشیه‌ای» به «مشارکت محوری» در مراسم مذهبی بود که تحول در ساختار اجتماعی مردسالار آن دوران را نشان می‌دهد.<ref>[https://ijar.ut.ac.ir/article_85003.html پزشکی و قرسو، فرهنگ موسیقایی مجالس مذهبی زنانه تهران: مطالعه موردی روضه‌خوانی و مداحی، ۱۳۹۸ش، ص34-35.]</ref> | این تحولات نشان‌دهنده گذار زنان از «مشارکت حاشیه‌ای» به «مشارکت محوری» در مراسم مذهبی بود که تحول در ساختار اجتماعی مردسالار آن دوران را نشان می‌دهد.<ref>[https://ijar.ut.ac.ir/article_85003.html پزشکی و قرسو، فرهنگ موسیقایی مجالس مذهبی زنانه تهران: مطالعه موردی روضه‌خوانی و مداحی، ۱۳۹۸ش، ص34-35.]</ref> | ||
=='''انواع | =='''انواع جلسات مذهبی زنانه'''== | ||
==='''جلسات سنتی'''=== | ==='''جلسات سنتی'''=== | ||
| خط ۲۰۵: | خط ۲۰۵: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*آبوت، پامال؛ والاس، کلر، جامعه‌شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران، نی، ۱۳۸۰ش. | *آبوت، پامال؛ والاس، کلر، جامعه‌شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران، نی، ۱۳۸۰ش. | ||
*ابن فهد حلّی، احمد بن محمد، عده الداعی و نجاح الساعی، ترجمه احمد موحدی قمی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | *ابن فهد حلّی، احمد بن محمد، عده الداعی و نجاح الساعی، ترجمه احمد موحدی قمی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | ||
*ابن قولویه، محمد بن علی، کامل الزیارات، ترجمه عبدالحسین امینی، نجف، دارالمرتضویه، ۱۳۵۶ش. | *ابن قولویه، محمد بن علی، کامل الزیارات، ترجمه عبدالحسین امینی، نجف، دارالمرتضویه، ۱۳۵۶ش. | ||
*اردبیلی، سیّد عبدالغنی، تقریرات فلسفه امام خمینی (ره)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۸۱ش. | *اردبیلی، سیّد عبدالغنی، تقریرات فلسفه امام خمینی (ره)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۸۱ش. | ||
*بروگش، هنریش، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران، اطلاعات، ۱۳۶۷ش. | *بروگش، هنریش، سفری به دربار سلطان صاحبقران، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران، اطلاعات، ۱۳۶۷ش. | ||
*بنجامین، ساموئل گرین ویلز، ایران و ایرانیان، عصر ناصرالدین شاه، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران، جاویدان، ۱۳۶۳ش. | *بنجامین، ساموئل گرین ویلز، ایران و ایرانیان، عصر ناصرالدین شاه، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران، جاویدان، ۱۳۶۳ش. | ||
*پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه: کلمات قصار پیامبر اعظم (ص)، تهران، دنیای دانش، ۱۳۸۲ش. | *پاینده، ابوالقاسم، نهج‌الفصاحه: کلمات قصار پیامبر اعظم (ص)، تهران، دنیای دانش، ۱۳۸۲ش. | ||
*پزشکی، یاسمین و قرسو، مریم، «فرهنگ موسیقایی مجالس مذهبی زنانه تهران: مطالعه موردی روضه‌خوانی و مداحی»، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، دورۀ 11، شماره 21، ۱400ش. | *پزشکی، یاسمین و قرسو، مریم، «فرهنگ موسیقایی مجالس مذهبی زنانه تهران: مطالعه موردی روضه‌خوانی و مداحی»، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، دورۀ 11، شماره 21، ۱400ش. | ||
*حیدرزاده، عباس، نقش مداحان در گسترش معارف صحیح دینی و جلوگیری از شیعه‌هراسی در جهان اسلام، رساله دکتری، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده مذاهب، ۱۳۹۹ش. | *حیدرزاده، عباس، نقش مداحان در گسترش معارف صحیح دینی و جلوگیری از شیعه‌هراسی در جهان اسلام، رساله دکتری، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده مذاهب، ۱۳۹۹ش. | ||
*خمینی، سیّد روح‌الله، صحیفه نور، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۷۵ش. | *خمینی، سیّد روح‌الله، صحیفه نور، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۷۵ش. | ||
*دستوری، مژگان، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال ۸، شماره ۱، ۱۳۸۹ش. | *دستوری، مژگان، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال ۸، شماره ۱، ۱۳۸۹ش. | ||
*رحمانی، جبار، آیین و اسطوره در ایران شیعی، تهران، خیمه، ۱۳۹۵ش. | *رحمانی، جبار، آیین و اسطوره در ایران شیعی، تهران، خیمه، ۱۳۹۵ش. | ||
*شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج‌البلاغه، مصحح صالح صبحی، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق. | *شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج‌البلاغه، مصحح صالح صبحی، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق. | ||
*شیح حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، آل‌البیت، ۱۴۰۹ق. | *شیح حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، آل‌البیت، ۱۴۰۹ق. | ||
*شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ترجمه علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۳ق. | *شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ترجمه علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۳ق. | ||
*شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ترجمه علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش. | *شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ترجمه علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ش. | ||
*شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ترجمه محمدباقر کمره‌ای، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش. | *شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی، ترجمه محمدباقر کمره‌ای، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش. | ||
*شیخ مفید، اعتقاد الامامیه و تصحیح الاعتقاد، ۱۴۱۴ق. | *شیخ مفید، اعتقاد الامامیه و تصحیح الاعتقاد، ۱۴۱۴ق. | ||
*صحتی سردرودی، محمد، تحریف‌شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۵ش. | *صحتی سردرودی، محمد، تحریف‌شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۵ش. | ||
*صفا، داود و نجاتی حسینی، سیّدمحمود، «تحلیل محتوای مداحی‌های مذهبی مردم‌پسند (مقایسه مداحی‌های سنتی و مدرن)»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال ۲، شماره ۴، ۱۳۹۰ش. | *صفا، داود و نجاتی حسینی، سیّدمحمود، «تحلیل محتوای مداحی‌های مذهبی مردم‌پسند (مقایسه مداحی‌های سنتی و مدرن)»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال ۲، شماره ۴، ۱۳۹۰ش. | ||
*طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ترجمه سیّد محمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش. | *طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ترجمه سیّد محمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش. | ||
*فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، قم، الرضی، ۱۳۷۵ش. | *فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، قم، الرضی، ۱۳۷۵ش. | ||
*فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر کبیر، بیروت، دارالکتب العلمی، ۱۴۱۱ق. | *فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر کبیر، بیروت، دارالکتب العلمی، ۱۴۱۱ق. | ||
*فیگوئروا، دن گارسیا، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نو، 1363ش. | *فیگوئروا، دن گارسیا، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نو، 1363ش. | ||
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ترجمه علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | *کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ترجمه علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. | ||
*متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، الرساله، ۱۴۰۵ق. | *متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، الرساله، ۱۴۰۵ق. | ||
*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء التراث، ۱۴۰۳ق. | *مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء التراث، ۱۴۰۳ق. | ||
*مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من، تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجار، تهران، هرمس، ۱۳۸۶ش. | *مستوفی، عبدالله، شرح زندگانی من، تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجار، تهران، هرمس، ۱۳۸۶ش. | ||
*مصطفوی، حسن، مصباح الشریعه، تهران، قلم، ۱۳۶۸ش. | *مصطفوی، حسن، مصباح الشریعه، تهران، قلم، ۱۳۶۸ش. | ||
*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹ش. | *مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹ش. | ||
*مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، تهران، صدرا، ۱۳۹۸ش. | *مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، تهران، صدرا، ۱۳۹۸ش. | ||
*معیر الممالک، دوستعلی‌خان، یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، تهران، تاریخ ایران، ۱۳۶۱ش. | *معیر الممالک، دوستعلی‌خان، یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه، تهران، تاریخ ایران، ۱۳۶۱ش. | ||
*مونس‌الدوله، خاطرات مونس‌الدوله، ندیمه حرمسرای ناصرالدین‌شاه، به کوشش سیروس سعدونیان، تهران، زرین، ۱۳۸۶ش. | *مونس‌الدوله، خاطرات مونس‌الدوله، ندیمه حرمسرای ناصرالدین‌شاه، به کوشش سیروس سعدونیان، تهران، زرین، ۱۳۸۶ش. | ||
*نادری قمی، محمدمهدی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، برگرفته از مباحث استاد محمدتقی مصباح یزدی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۹۶ش. | *نادری قمی، محمدمهدی، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه، برگرفته از مباحث استاد محمدتقی مصباح یزدی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی آثار امام خمینی (ره)، ۱۳۹۶ش. | ||
*نوری‌نیا، حسین، «هیئت‌های مذهبی زنان»، اندیشه جامع، شماره ۵، ۱۳۷۸ش. | *نوری‌نیا، حسین، «هیئت‌های مذهبی زنان»، اندیشه جامع، شماره ۵، ۱۳۷۸ش. | ||
*نیکخواه قمصری، نرگس و دستوری، مژگان، «بازنمود تحولات فرهنگی در مناسک عزاداری زنانه»، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ۱۳۹۱ش. | *نیکخواه قمصری، نرگس و دستوری، مژگان، «بازنمود تحولات فرهنگی در مناسک عزاداری زنانه»، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ۱۳۹۱ش. | ||
*ویلس، چارلز جیمس، تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه، ترجمه سیّد عبدالله، به کوشش جمشید دودانگه و مهرداد نیکنام، تهران، طلوع، ۱۳۶۶ش. | *ویلس، چارلز جیمس، تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه، ترجمه سیّد عبدالله، به کوشش جمشید دودانگه و مهرداد نیکنام، تهران، طلوع، ۱۳۶۶ش. | ||
