دوستی دختر و پسر: تفاوت میان نسخه‌ها

در این زمینه تحقیقاتی محدود و بیشتر معطوف به مرکز صورت گرفته است. در برخی از این تحقیقات ادعا می‌شود که حدود ۵۵٪ از جوانان مورد مطالعه، با جنس مخالف خود رابطه داشته‌، بیش از ۶۱٪ آنها به پایان بخشیدن به روابط خود تمایلی نداشته‌، دوستی ۲۴٪ آنها به آمیزش جنسی منجر شده و ۱۶٪ از افراد این گروه به حاملگی بعد از آمیزش اشاره کرده‌اند. چنین آماری هرچند قابل تعمیم به کل جامعه نیست اما به طور کلی حاکی از نزدیک شدن الگوی روابط دختر و پسر در برخی از مناطق شهری به الگوی دوستی‌های میان دو جنس در کشور‌های غربی است. در پژوهشی که در آن از ۱۲۰۰ پدر و مادر تهرانی نمونه‌گیری شده است، چنین به دست می‌آید که ۸۸٪ از والدین معتقدند روابط دختر و پسر نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است. پدران و مادران جوان بیشتر به شیوع این پدیده اعتقاد داشتند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6432/6666/78768/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D9%88-%D9%BE%D8%B3%D8%B1 «نگاه ویژه؛ بازخوانی روابط دختر و پسر»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.]</ref>  

در ارتباط به روابط دختران و پسران سه دیدگاه کلی؛ افراطی، تفریطی و اعتدالی مطرح است؛ در رويكرد ليبراليستي؛ بر آزادی مطلق تأکید شده و تمام مشکلات بشر ناشی از محدودیت‌ها و محرومیت‌های جنسی دانسته می‌شود؛ در رویکرد ریاضت جنسی که بیشتر در آموزه‌های کلیسا مطرح است؛ هرگونه ارتباط جنسی تقبیح شده و حتی ازدواج پدیده‌ی پست معرفی می‌شود. در رویکرد اعتدالی که عمدتا در آموزه‌های اسلامی مطرح است؛ بر ارتباط حداقلي تأکید می‌شود که در آن، نفس رابطه موضوعیت نداشته و نگاه دو جنس به همدیگر، عاری از شهوت جنسی است<ref>[https://jafarhashemlou.blogfa.com/post/2585 هاشملو، «روانشناسی دینی روابط دختر و پسر»، وب‌سایت روانشناسی هاشملو.]</ref> و ارتباط جنسی منحصرا در قالب ازدواج و زناشویی مجاز دانسته می‌شود.<ref>سوره مؤمنون، آیه 6-5.</ref>  

به‌دلیل تفاوت در ساختار روانی؛ انگیزه‌های دختران و پسران از دوستی با همدیگر نیز تفاوت نسبی دارد؛ از منظر شهید مطهری؛ مرد مظهر تقاضا و زن مظهر محبوبيت است. احساسات مرد نيازآميز و احساسات زن نازخيز است. احساسات مرد طالبانه و احساسات زن مطلوبانه است،<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص184.</ref> پسر شکارچی و بنده شهوت و دختر اسیر محبت است. مرد در صدد کامروایی جنسی و زن در آرزوی زناشویی است.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص78.</ref>  

همان‌گونه که در امر ازدواج پسر به خواستگاری می‌رود در امر دوستی نیز در ابتدا پسر اقدام به رابطه دوستانه با دختر می‌کند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6432/6666/78774/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88_;_%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_;_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D9%88_%D9%BE%D8%B3%D8%B1 ایمانی، «روابط دختر و پسر در ایران؛ نقش خانواده در کاهش روابط دختر و پسر»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.]</ref> بر مبنای پژوهش‌های‌انجام شده؛ انگیزه دختران عمدتا ازدواج، تأمین نیازهای عاطفي، جنسي، مالي و سرگرمي بوده و انگیزه پسران غالبا تأمین نیازهای جنسي، عاطفي و به تاخیر انداختن ازدواج است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1987551/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D8%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%AC%D9%88%DB%8C% جوانمرد و دیگران، «واکاوی پیامدهای روابط دوستانه دانشجویان دختر و پسر به روش تحلیل کیفی و داده بنیاد ( مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه آیت‌اله بروجردی ره)»، 1401ش، ص8.] </ref>  

چنین تمایلاتی متفاوت، موجب می‌شود که دختران و پسران اهداف متفاوتی را از دوستی با جنس مخالف تعقیب کنند و در ختم این رابطه، این دختران هستند که عمدتا خود را بازنده یافته و پسران غالبا به هدفی که داشته‌اند نایل می‌شوند؛ زیرا بر مبنای پژوهش‌های تجربی؛ حدود ۴۴٪ دختران، هدف اصلی خود از دوستی را ازدواج بیان کرده‌اند؛ در حالي‌که تنها ۲۵٪ پسران چنين ادعای داشته‌اند.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص58-57.</ref>  

فرهنگ غربی، بربنیاد «فردگرایی» استوار بوده و بر همين مبنا؛ حيات فردي و جمعي جوامع غربی ساخت یافته است. پیام صریح فردگرایی این است که هیچ قدرت بیرونی نباید بر خواسته‌های فردی فرمان براند و یگانه معیار حقیقت همانا فرد است.<ref>زیبایی‌نژاد و سبحانی، درآمدی برنظام شخصیت زن در اسلام،1388ش، ص29.</ref> از چنین خاستگاهی است که اباحه‌گری و آزادی جنسی در غرب رواج یافته و نه‌تنها دوستی دختر و پسر تبدیل به هنجار اجتماعی می‌شود که آساسا داشتن رابطه جنسی برای نوجوانان ضروری تلقی شده و صرفا به آنها آموزش داده می‌شود که چگونه می‌توانند رابطه جنسی امن داشته باشند تا باعث حاملگی، سقط جنین و بیماری‌های مقاربتی نشود. برخی اندیشمندان غربی معتقدند؛ آموزش دادن رابطه امن، تنها بخشی از پیامدهای آزادی جنسی را کنترل‌پذیر می‌سازد؛ اما مشکل اساسی غرب بی‌عفتی و سرکوب کردن مدافعان عفت است و اگر دختران غربی بتوانند تا زمان ازدواج، پاکدامنی خود را حفظ کنند، مشکلاتی ناشی از روابط آزاد جنسی در این جوامع نیز به‌شکل بهتری حل خواهند شد.<ref>گل‌پرور، توصیف انتقادی اخلاق جنسی در جوامع غربی و نقد آن از دیدگاه اندیشمندان غربی، 1403ش، ص117.</ref>   

اسلام برای زنان و مردان حریم قایل است و بر اساس اصل محرمیت روابط آنها را تعریف کرده و بر حفظ حریم تأکید دارد. حريم نگه داشتن ميان زن و مرد نامحرم از احکام الزامی اسلام بوده و حفظ حریم را برای تمام نامحرمان به‌ویژه جوانان ضروری می‌داند؛ زیرا تمایلات جنسی در آنها شدیدتر است و اگر حریم‌ها رعایت نشود ممکن است منجر به ارتکاب حرام شود؛ چون دختر و پسر نامحرم به‌بهانه‌های مختلف با هم آشنا می‌شوند اگر مراقب نباشند به‌تدریج تحت تأثیر تمایلات جنسی، وابستگی عاطفی به‌همدیگر پیدا کرده، عفت و طهارت‌شان به مخاطره می‌افتد.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/387280/%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 «حریم روابط با نامحرم از نگاه اسلام»، وب‌سایت خبرگزاری حوزه.] </ref>   

در اسلام اموری از قبیل نگاه شهوانی،<ref> سوره نور، آیه 31-30.</ref> لمس کردن<ref>طبرسى، مكارم‌ الأخلاق، 1370ش، ص430. </ref> و خلوت کردن با نامحرم،<ref>ابن‌بابويه، من لايحضره الفقيه، 1413ق، ج‏3، ص252.</ref> شکستن حریم و حرام دانسته می‌شود. از آنجایی که دوستی دختر و پسر مستلزم مجموع یا برخی از این محرمات بوده و تمهید کننده مفسده اخلاقی است نیز حرام به‌شمار می‌آید. بنابراین؛ اسلام با ارتباط کاری دختر و پسر با حفظ حریم مخالف نیست؛ منتها برای حفظ پاكي و سلامت دختر و پسر بر حفظ حریم تأكيد کرده و اجازه نمی‌دهد که حريم قدسي دختر، خدشه‌دار يا پسر از دايره عفت خارج شود.<ref>[https://jafarhashemlou.blogfa.com/post/2585 هاشملو، «روانشناسی دینی روابط دختر و پسر»، وب‌سایت روانشناسی هاشملو.]</ref>

از آنجایی كه دوستي‌ دختر و پسر در جوامع اسلامی ناهنجاری تلقی می‌شود، اين ارتباط‌ از عرصه عمومي به خلوت و تماس‌هاي پنهاني كشيده شده و نوجوانان را دچار آسيب‌هاي رواني و اجتماعي مي‌كند. مهم‌ترين نگراني دختران از داشتن رابطه با جنس مخالف، ايجاد مشكل براي ازدواج، آبروريزي‌، آگاه شدن پدر و مادر، درگيري خانوادگي، احساس گناه‌، اضطراب و افت تحصيلي است. نگراني‌هاي دختران سبب مي‌شود كه پسران در روابط دوستي خود با دختران از موضع قدرت وارد شده خواسته‌هاي خود را بر آنان تحميل كنند. برخی پژوهش‌ها، اعتياد و بزهكاري‌، مهاجرت و فرار از منزل را نیز از دیگر پیامدهای آن می‌دانند.<ref>[https://jafarhashemlou.blogfa.com/post/2585 هاشملو، «روانشناسی دینی روابط دختر و پسر»، وب‌سایت روانشناسی هاشملو.]</ref>  

برخی دیگر؛ برای انسجام فکر و تقویت فرهنگ عفاف در جامعه بر استفاده درست از جلسات مذهبی اشاره کرده و آن را بهترین بستر برای این امر می‌دانند.<ref> [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6432/6666/78774/%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88_;_%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_;_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7_%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D9%88_%D9%BE%D8%B3%D8%B1 ایمانی، «روابط دختر و پسر در ایران؛ نقش خانواده در کاهش روابط دختر و پسر»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.]          </ref> بر مبنای برخی پژوهش‌ها، برای کنترل دوستی دختر و پسر باید نهادهای متولی جامعه‌پذیری جنسیتی به وظایف خود به‌درستی عمل کنند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c207_51270/%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85/%D8%AC%D9%84%D8%AF_15/%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D9%81%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_-_%D8%AC%D9%84%D8%AF_15 خميني، صحيفه امام، 1378ش، ج‏15، ص245.] </ref>

*ابن‌بابويه، محمّد، من لايحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامى، ۱۴۱۳ق.

*طبرسی، حسن بن فضل، مكارم الأخلاق‏، قم، رضى‏، ۱۳۷۰ش.

*مطهرى، مرتضى، ‏مجموعه آثار شهيد مطهرى‏(نظام حقوق زن در اسلام)، ج۱۹، تهران- قم‏، صدرا، ۱۳۷۷ش‏.

*«نگاه ویژه؛ بازخوانی روابط دختر و پسر»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۸‌ آبان ۱۴۸۹ش.