| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
==مهاجرت روستا-شهری با الگوی جنسیتی مردانه== | ==مهاجرت روستا-شهری با الگوی جنسیتی مردانه== | ||
مهاجرت روستا-شهری که به طور غالب توسط مردان صورت می‌پذیرد، در کوتاه‌مدت می‌تواند منجر به برهم خوردن توازن جنسیتی و کاهش نرخ ازدواج در جوامع روستایی شود. هرچند با اتخاذ راهبردهای توسعه پایدار روستایی می‌توان زمینه کاهش مهاجرت مردان را فراهم نمود. ایجاد مراکز مهارت‌آموزی و کارآفرینی، اعطای وام‌های هدفمند برای مشاغل کوچک و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال می‌تواند فرصت‌های اقتصادی را در خود روستاها ایجاد کند. همزمان، با راه‌اندازی باشگاه‌های فرهنگی، کتابخانه‌ها و تشویق تشکیل گروه‌های اجتماعی خودجوش توسط سازمان‌های مردم‌نهاد، می‌توان خلأهای عاطفی و اجتماعی ناشی از این مهاجرت را برای دختران روستایی پر کرد. این اقدامات نه تنها به توانمندسازی جامعه روستایی می‌انجامد، بلکه با تقویت سرمایه اجتماعی، زمینه‌های توسعه متوازن منطقه‌ای را نیز فراهم می‌آورد.<ref>[ | مهاجرت روستا-شهری که به طور غالب توسط مردان صورت می‌پذیرد، در کوتاه‌مدت می‌تواند منجر به برهم خوردن توازن جنسیتی و کاهش نرخ ازدواج در جوامع روستایی شود. هرچند با اتخاذ راهبردهای توسعه پایدار روستایی می‌توان زمینه کاهش مهاجرت مردان را فراهم نمود. ایجاد مراکز مهارت‌آموزی و کارآفرینی، اعطای وام‌های هدفمند برای مشاغل کوچک و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال می‌تواند فرصت‌های اقتصادی را در خود روستاها ایجاد کند. همزمان، با راه‌اندازی باشگاه‌های فرهنگی، کتابخانه‌ها و تشویق تشکیل گروه‌های اجتماعی خودجوش توسط سازمان‌های مردم‌نهاد، می‌توان خلأهای عاطفی و اجتماعی ناشی از این مهاجرت را برای دختران روستایی پر کرد. این اقدامات نه تنها به توانمندسازی جامعه روستایی می‌انجامد، بلکه با تقویت سرمایه اجتماعی، زمینه‌های توسعه متوازن منطقه‌ای را نیز فراهم می‌آورد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/221988/ نقدی و بلالی، «مساله اجتماعی خاموش و نامرئی: کاهش شانس ازدواج برای دختران روستایی (با تاکید بر یافته هایی از نقاط روستایی همدان)»، ۱۳۸۹ش، ص۹۳-۹۱.]</ref> | ||
==مهاجران افغانستانی== | ==مهاجران افغانستانی== | ||
مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران به عنوان یک پدیده اجتماعی-فرهنگی، زمینه‌ساز تعاملات سازنده و تبادلات ارزشمند بین دو فرهنگ شده است. این همزیستی چنددهه‌ای موجب غنای فرهنگی، تقویت پیوندهای انسانی و ایجاد شبکه‌های اجتماعی فرامرزی گردیده است. حضور مهاجران افغانستانی در عرصه‌های اقتصادی ایران، به ویژه در مشاغل خدماتی و صنعتی، سهم قابل توجهی در رشد و توسعه زیرساخت‌های کشور ایفا نموده است. همچنین این مهاجرت بستری برای انتقال مهارت‌های حرفه‌ای و تجارب کاری ارزشمند فراهم کرده که به ارتقای بهره‌وری در بخش‌های مختلف اقتصادی منجر شده است. همچنین این مهاجرت دسترسی بی‌سابقه‌ای به نظام آموزشی و خدمات بهداشتی برای زنان و دختران افغان فراهم کرده که در بسیاری موارد منجر به ارتقای شاخص‌های سلامت، سواد و مشارکت اجتماعی آنان گردیده است.<ref>[ | مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران به عنوان یک پدیده اجتماعی-فرهنگی، زمینه‌ساز تعاملات سازنده و تبادلات ارزشمند بین دو فرهنگ شده است. این همزیستی چنددهه‌ای موجب غنای فرهنگی، تقویت پیوندهای انسانی و ایجاد شبکه‌های اجتماعی فرامرزی گردیده است. حضور مهاجران افغانستانی در عرصه‌های اقتصادی ایران، به ویژه در مشاغل خدماتی و صنعتی، سهم قابل توجهی در رشد و توسعه زیرساخت‌های کشور ایفا نموده است. همچنین این مهاجرت بستری برای انتقال مهارت‌های حرفه‌ای و تجارب کاری ارزشمند فراهم کرده که به ارتقای بهره‌وری در بخش‌های مختلف اقتصادی منجر شده است. همچنین این مهاجرت دسترسی بی‌سابقه‌ای به نظام آموزشی و خدمات بهداشتی برای زنان و دختران افغان فراهم کرده که در بسیاری موارد منجر به ارتقای شاخص‌های سلامت، سواد و مشارکت اجتماعی آنان گردیده است.<ref>[https://www.magiran.com/article/4617342 حقیقت‌طلب، «ایران و صورت مسئله مهاجران افغانستانی، پایانی بر میزبانی 40 ساله»، وب‌سایت مگ‌ایران.]</ref> | ||
==انواع مهاجرت== | ==انواع مهاجرت== | ||
از دیدگاه علمی، مهاجرت را می‌توان بر اساس معیارهای کلیدی به انواع اصلی تقسیم نمود. از نظر مدت و هدف، «مهاجرت قطعی» با قصد اقامت دائم، در مقابل «مهاجرت موقت با قصد بازگشت» قرار می‌گیرد. بر مبنای علل حرکت، «مهاجرت داوطلبانه» برای بهبود شرایط زندگی، با «مهاجرت اجباری» که ناشی از تهدیدات جانی و فشارهای بیرونی است، متفاوت است. همچنین از نظر مقیاس، «مهاجرت انفرادی» که تصمیمی شخصی است، در تقابل با «مهاجرت توده‌ای» که حرکت گسترده گروه‌های بزرگ جمعیتی تحت تأثیر عوامل کلان است، قرار دارد. این طبقه‌بندی به درک انگیزه‌ها و پیامدهای متمایز هر نوع مهاجرت کمک می‌کند.<ref>محمدی، «پیامدهای مهاجرت افغان‌ها به ایران از سال ۱۳۵۷ به بعد»، ۱۳۸۵ش، ص۲۰-۱۸.</ref> | از دیدگاه علمی، مهاجرت را می‌توان بر اساس معیارهای کلیدی به انواع اصلی تقسیم نمود. از نظر مدت و هدف، «مهاجرت قطعی» با قصد اقامت دائم، در مقابل «مهاجرت موقت با قصد بازگشت» قرار می‌گیرد. بر مبنای علل حرکت، «مهاجرت داوطلبانه» برای بهبود شرایط زندگی، با «مهاجرت اجباری» که ناشی از تهدیدات جانی و فشارهای بیرونی است، متفاوت است. همچنین از نظر مقیاس، «مهاجرت انفرادی» که تصمیمی شخصی است، در تقابل با «مهاجرت توده‌ای» که حرکت گسترده گروه‌های بزرگ جمعیتی تحت تأثیر عوامل کلان است، قرار دارد. این طبقه‌بندی به درک انگیزه‌ها و پیامدهای متمایز هر نوع مهاجرت کمک می‌کند.<ref>محمدی، «پیامدهای مهاجرت افغان‌ها به ایران از سال ۱۳۵۷ به بعد»، ۱۳۸۵ش، ص۲۰-۱۸.</ref> | ||
نرخ مهاجرت از کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه‌یافته در حال افزایش است، به طوری که این رقم از ۲.۳ درصد در سال ۲۰۱۶م به ۳.۶ درصد در سال ۲۰۲۰م رسیده است. این رشد که عمدتاً ناشی از کمبود فرصت‌های شغلی در کشورهای مبدأ است، منجر به سکونت حدود ۲۸۱ میلیون مهاجر در کشورهای توسعه‌یافته شده است.<ref>[ | نرخ مهاجرت از کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه‌یافته در حال افزایش است، به طوری که این رقم از ۲.۳ درصد در سال ۲۰۱۶م به ۳.۶ درصد در سال ۲۰۲۰م رسیده است. این رشد که عمدتاً ناشی از کمبود فرصت‌های شغلی در کشورهای مبدأ است، منجر به سکونت حدود ۲۸۱ میلیون مهاجر در کشورهای توسعه‌یافته شده است.<ref>[https://www.jpaiassoc.ir/article_719873.html علمی و پاسندی‌یساقی، «عوامل مؤثر بر مهاجرت از ایران با تأکید بر تورم و بیکاری»، ۱۴۰۳ش، ص۳۷۵.]</ref> | ||
==='''انواع مهاجرت زنان'''=== | ==='''انواع مهاجرت زنان'''=== | ||
