اهمیت خانواده
اهمیت خانواده؛ ارزشمندی کانون خانواده.
امروزه اصلیترین نهاد اجتماعی در بین تمام جوامع بشری و زیربنای جوامع، خاستگاه فرهنگها، تمدنها و تاریخ، خانواده است.
مفهومشناسی
خانواده بهمعنای اهل بیت و اهل خانه است. در اصطلاح، خانواده متشکل از افرادی است که از طریق نسب یا سبب و رضاع در کنار یکدیگر بهعنوان شوهر، زن، فرزندان، مادر، پدر، برادر و خواهر در ارتباط متقابل هستند. این ارتباط باعث پدیدآمدن واحدی خاص و فرهنگ مشترک میشود.
خانواده در اسلام
خانواده از منظر اسلام، گروهی متشکل از افراد دارای شخصیت حقوقی، مدنی و معنوی است که ازدواج مشروع زن و مرد بر اساس عقد نکاح، هسته اولیه آن را تشکیل میدهد و پس از آن طرفین دارای حقوق و وظایف جدید میشوند.
خانواده، اصلیترین نهاد اجتماعی
خانواده، نهاد اصلی و بنیادی جامعه بشری دانسته میشود که ارتقاء جایگاه آن، جامعه بشری را تعالی میبخشد و غفلت از آن، استمرار زندگی انسان را دچار مشکل میکند. فرد در بستر خانواده رشد یافته و از موجودی ناتوان و ضعیف به انسانی با شخصیت تبدیل میشود. این نهاد، نخستین محیط اجتماعی است که فرد در آن قرار میگیرد و نخستین انسانهایی که کودک با آنها ارتباط برقرار میکند، والدین و اعضای خانواده هستند. بسیاری از اعمال، اندیشهها، احساسات و جهتگیریهای فرد در بزرگسالی ریشه در خانواده و دوران کودکی او دارد.
دلایل اهمیت خانواده
- شکلگیری شخصیت فرزندان
شخصیت سالم در فرزندان، با حفظ احترام در روابط خود با دیگران، ارزش قائلشدن برای شخصیت و نظر اطرافیان و استفاده از استعداد و توانایی خود برای تحقق خودباوری نمود پیدا میکند. ایجاد چنین شخصیت سالمی در بستر خانوادهای سالم امکانپذیر است.
- ایجاد حس امنیت
در کنار اعضای خانواده بودن حس امنیت را در فرد ایجاد میکند. این امنیت، با عشق و عاطفه در خانواده نسبت به فرزندان تامین میشود؛ انسانها بهطور طبیعی خواستار محبت هستند و مورد علاقه واقعشدن یک نیاز برای فرد است. تجربه عشق واقعی در خانواده باعث بهرهمندی از شادیهای حقیقی میشود که مانع از گرایش به سوی نیازهای کاذب میشود.
- افزایش اعتماد به نفس
بالا بودن اعتماد به نفس فرد موجب بهبود زندگی و کاهش آن سبب ایجاد سرخوردگی میشود. والدین نقش اساسی در تربیت فرزندان دارند و اعتماد به نفس نیز هدفی تربیتی محسوب شده و انسان با کسب اعتماد به نفس در مسیر صحیح قرار می گیرد.
- تحقق نیازهای اساسی
نقش خانواده در تأمین نیازهای اساسی انسان در زندگی بسیار مهم بوده تا آنجا که یک خانوادۀ متحد ، مراقبت و پشتیبانی لازم برای رشد جسمی، عاطفی و فکری هر یک از اعضا را فراهم میکند.
- پشتیبانی
خانواده، نظام حمایتی است که انسان تا آخر عمر به آن دسترسی خواهد داشت و همیشه و در هر شرایطی مانند بیماری، ناراحتی، بیپولی و دیگر مسائل می توان به حمایت خانواده چشم داشت.
اهمیت خانواده در اسلام
در قرآن از پیوند زن و مرد با عنوان «میثاق غلیظ» یاد شده است؛ پژوهشگران، این تعبیر قرآنی را نشانۀ اهمیت فراوان پیوند زناشویی و تشکیل خانواده دانستهاند. خانواده در آموزههای اسلام، محبوبترین بناها دانسته شده که بنیان آن بر الفت و همدلی استوار است. در آیات قرآن پرداختن به موضوعاتی چون آرامش، پرورش فرزندان، مقابله با انحرافات، حمایت اعضاء خانواده ، مودت و رحمت، پوشش، جلوگیری از تحریکات فردی، سعادت اخروی، کنترل چشم، وجود مجازات، طهارت و آرامش روانی نشان از توجه به خانواده و اعضای آن دارد که در نتیجۀ آن، جامعه رشد خواهد کرد و سلامت روحی و روانی اعضای آن تامین خواهد شد.
پانویس
- منابع
«اهمیت خانواده در روانشناسی و اسلام»، وب سایت دکتر فکر، تاریخ بازدید: 8 فروردین 1402ش. «تعریف خانواده از دیدگاه اسلام»، وبسایت مرکز اسلامی امام علی، تاریخ بازدید: 8 فروردین 1402ش. حسنزاده، صالح، «عوامل تحکیم خانواده در فرهنگ اسلامی»، پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین)، دانشگاه علامه طباطبایی، سال چهارم، ش15، 1392ش. حسینقلیپور، اصغر و دیگران، «خانواده و اهمیت آن در اسلام»، کنفرانس بینالمللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی، 1395ش. حقیقی، ابراهیم، «نقش و اهمیت خانواده»، وبلاگ ابراهیم حقیقی، تاریخ انتشار: 30 بهمن 1399ش. حیدری، میلاد، «10 دلیل اهمیت خانواده و ۹ ویژگی یک خانواده مستحکم»، 1390ش. وبسایت یهترین کودک، تاریخ بازدید: 8 فروردین 1402ش. دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، وبسایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 8 فروردین 1402ش. زیبایینژاد، محمدرضا، «ریشههای تحولات ساختار خانواده در ایران»، ماهنامه تخصصی رویش اندیشه، سال دوم، شماره پنجم، فروردین ۱۴۰۱ش. سعیدی، میلاد، «بررسی مؤلفههای احساس امنیت روانی خانوادههای ایرانی وآسیبشناسی آن درخرده نظامهای خانواده و فرآیند رشدی فرزندان»، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، دانشگاه علامه طباطبائی، سال یازدهم، ش41، بهار1399 ش. مشهدیان، نازنین و ساجدی، فاطمه، «نقش خانواده بر اعتماد به نفس فرزندان»، نخستین کنفرانس ملی مطالعات روانشناسی سلامت روان، 1401ش. مظاهری، روح الله، «خانواده در اسلام»، وبسایت راسخون، تاریخ انتشار: 22 خرداد 1390ش.