واقعه کشف حجاب

مفهوم کشف حجاب

کشف، در لغت به مفهوم آشکار نمودن و ظاهر نمودن و پرده برداشتن از چیزی و به معنای چادر، روپوش؛ روبند می باشد. امروزه واژه حجاب در زبان عامه مردم و متون فقهی به‌معنای پوشش شرعیِ زنان به‌کار می‌رود . به این ترتیب شـرع مقـدس حجاب را اینگونه بیان می کنـد: پوشانیـدن تمامی اعضاي بدن به جز صورت و دست ها تا مچ به این ترتیب کشف حجاب که در لغت به معنای پوشش آزاد، پوشش دلبخواهی، برداشتن پوشش اسلامی، بدون پوشش اسلامی می باشد ؛ در اصطلاح عبارت است از اینکه : خانمی در اماکن و انظار عمومی حجاب شرعی خود را رعایت نکرده باشد ؛ به این معنا که موهای سر و نیز بدن وی از پوشش مناسب و کاملی برخوردار نباشد .

اشاره ای به پیشینه حجاب

تاریخچه حجاب در جهان در بسیاری از کتاب¬های تاریخی مورد بررسی قرارگرفته¬ است. به گواهی تاریخ، حجاب از دوران باستان و در تمامی نقاط جهان، در میان زنان رایج بوده است. البته مقدار آن در همه جا یکسان و یک شکل نبود و به اشکال مختلف استفاده می¬ شده ¬است. به طور مثال در قرون اول تا ۱۶ میلادی زنان اروپایی از لباس¬های پوشیده استفاده می¬کردند. ویل دورانت (مورخ معروف) در این رابطه می¬نویسد: بلندی لباس¬های بانوان اصیل اروپایی، تا روی پاها می¬رسید. زنان اشراف به ندرت در انظار عمومی ظاهر می¬شدند. در اروپا مرد و زن از پیراهن¬ های بلند با آستین ¬های بلند استفاده می¬کردند که کاملا بدن آن ها را می-پوشاند. لباس¬های مردان کوتاه، ولی لباس¬ های زنان خصوصا بانوان اصیل اروپایی چند لایه و بلند تا روی زمین بود. مردان کلاه و زنان روسری ای می¬پوشیدند که مو، سر و شانه آن ها را می¬پوشاند. در کشورهای شرقی مانند هند نیز زنان لباسی مانند چادر می‌پوشند و آن را روی خود می‌کشند، به گونه ای که صورتشان پیدا نیست.

سیاست پهلوی اول در کشف حجاب

مخالفت با حجاب در ادوار مختلف توسط سیاستمداران و برخی از جریان های روشنفکری دیده می شد. اما کاربرد این واژه و مفهوم شناسی دقیق تر آن به دوران حکومت رضاشاه و سیاستگذاری های وی در این زمینه مرتبط می باشد. رضاشاه در اوایل خرداد 1314ش به کلیه وزرا، مدیران، رؤسا و کارمندان دولت خود دستور داد که هفته‌ای یک شب با خانمهای خویش در کلوپ ایران حضور یابند. او به حکمت وزیر فرهنگ وقت دستور داد که در مدارس زنانه، معلمان و دختران بدون حجاب باشند و اگر زن یا دختری امتناع کرد او را به مدارس راه ندهند. وی همچنین به برخی از فرهنگیان دستور داد که جمعیتی تشکیل داده و با حمایت دولت پیشقدم نهضت آزادی زنان گردند. این جمعیت بعدها کانون بانوان، نام گرفت. به این ترتیب در آبان ماه سال 1314 ش هنگامی که شاه پس از بازگشت از سفر مازندران از میزان موفقیت و پیشرفت بی حجابی بانوان سؤال کرد، وزیر معارف پاسخ داد که اکنون دختران خردسال با روی گشاده به مدرسه می‌روند ولی نسبت به زنان سالخورده، تنها این اقدام کافی نیست، باید در خانواده‌های عالی مملکت یک سیاست جدی اتخاذ شود و اگر شخص اعلیحضرت پیشقدم شوند، مردم هم تأسی خواهند کرد. سرانجام در تاریخ 17 دی ماه سال 1314 در محل دانشسرای عالی تهران با حضور رضاشاه و خانواده‌اش جشنی برپا شد تا دیپلم فارغ‌التحصیلان به آنها داده شود. در این مراسم رؤسای مدارس و همسران صاحب منصبان عالی رتبه و همسر و دختران شاه بدون حجاب ظاهر شدند و این روز به نام روز آزادی زن و کشف حجاب نامگزاری شد. از آن پس جشنهای متعددی برگزار شد و مقامات عالی رتبه مملکتی و نظامی، رؤسای ادارات و کارمندان با زنان بی حجاب خود شرکت می‌کردند. از سوی دیگر در مجموعه ای از اقدامات خشن از سوی نیروی انتظامی در سراسر کشور حجاب زنان شامل چادر و چاقچور و روبنده از سر آنان به زور برداشته‌شد. مأموران رضا شاه، با تمام قوّت و قدرت، شب و روز در کوچه ها و خیابان ها گشت می زدند و هر جا زن با حجابی را می یافتند با خشونت برخورد و چادر و روسریش را بر می داشتند و مردان را مجبور می کردند، تا زنهایشان را سر برهنه به خیابان ها و مجالس ببرند.