بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
جریان‌های [[زنان]] در جهان اسلام به سه کلان جریان تقسیم می‌شود؛ جریان اصلاحی، جریان تجددگرا، جریان وسط. در جهان اسلام معاصر( نیمه دوم قرن نوزده)، یک پرسش بنیادینی شکل گرفته است. این پرسش، پرسش از عقب‌ماندگی است که تبدیل به بحران هویت در جهان اسلام شده است. این سه کلان‌جریان در جهان اسلام آمده‌اند که به این پرسش پاسخ بدهند. | جریان‌های [[زنان]] در جهان اسلام به سه کلان جریان تقسیم می‌شود؛ جریان اصلاحی، جریان تجددگرا، جریان وسط. در جهان اسلام معاصر( نیمه دوم قرن نوزده)، یک پرسش بنیادینی شکل گرفته است. این پرسش، پرسش از عقب‌ماندگی است که تبدیل به بحران هویت در جهان اسلام شده است. این سه کلان‌جریان در جهان اسلام آمده‌اند که به این پرسش پاسخ بدهند. | ||
==جریان سلفی و نوسلفی== | ==جریان سلفی و نوسلفی== | ||
جنبش‌های سلفی از آغاز سده هجدهم میلادی در جهان اسلام شکل گرفتند و تا نیمه سده نوزدهم میلادی تداوم پیدا کردند. این جنبش شامل نهضت [[محمدبن‌عبدالوهاب]] در عربستان، نهضت [[محمدبن‌علی سنوسی]] در شمال آفریقا و لیبی و نهضت [[محمد بن احمد عبدالله]] در سودان می‌شود.<ref> | جنبش‌های سلفی از آغاز سده هجدهم میلادی در جهان اسلام شکل گرفتند و تا نیمه سده نوزدهم میلادی تداوم پیدا کردند. این جنبش شامل نهضت [[محمدبن‌عبدالوهاب]] در عربستان، نهضت [[محمدبن‌علی سنوسی]] در شمال آفریقا و لیبی و نهضت [[محمد بن احمد عبدالله]] در سودان می‌شود.<ref>پزشکی، صورت‌بندی مطالعات زنان در جهان اسلام، 1389، ص 38 </ref> نوسلفیان روششان مانند سلفی‌ها، تفسیر تحت‌الفظی متون است. آنان عمل‌گرا هستند و با فن‌آوری، ارتباط نزدیکی دارند و برخلاف جریان سلفی رویکردی آشتی‌آمیز نسبت به [[حقوق زنان]] دارند. <ref>اسماعیلی و غدیری، تأملی در جریان نوسلفی‌ها: محمدالعریفی و تأثیر خطابه در نفوذ آراء، 1399، ص 747</ref> | ||
در حوزه انسان‌شناسی، دیدگاه سلفی(ابن تیمیه، وهابیون ، سلفیه جهادی و برخی شخصیت‌های اخوان‌المسلمین) نگاه منفی به [[زن]] دارند. اما نوسلفی‌ها [[زن]] را در کرامت و انسانیت، همتای مرد می‌دانند. در کارکردشناسی، سلفی‌ها وظیفه [[زن]] را [[خانه‌داری]] می‌دانند و در صورت ضرورت، کارکردی غیر از [[خانه‌داری]] را می‌پذیرند. اما نوسلفی‌ها کارکرد [[زن]] خارج از [[خانه]] را به‌صورت مطلق، جایز می‌دانند. سلفی‌ها دیدگاه سخت‌گیرانه‌ای نسبت به [[زنان]] در حوزه حقوق و وظایف دینی دارند. <ref>فرمانیان، زن از منظر سلفیه، 1399، ص 49</ref> | در حوزه انسان‌شناسی، دیدگاه سلفی(ابن تیمیه، وهابیون ، سلفیه جهادی و برخی شخصیت‌های اخوان‌المسلمین) نگاه منفی به [[زن]] دارند. اما نوسلفی‌ها [[زن]] را در کرامت و انسانیت، همتای مرد می‌دانند. در کارکردشناسی، سلفی‌ها وظیفه [[زن]] را [[خانه‌داری]] می‌دانند و در صورت ضرورت، کارکردی غیر از [[خانه‌داری]] را می‌پذیرند. اما نوسلفی‌ها کارکرد [[زن]] خارج از [[خانه]] را به‌صورت مطلق، جایز می‌دانند. سلفی‌ها دیدگاه سخت‌گیرانه‌ای نسبت به [[زنان]] در حوزه حقوق و وظایف دینی دارند. <ref>فرمانیان، زن از منظر سلفیه، 1399، ص 49</ref> | ||
==جریان تجددگرا== | ==جریان تجددگرا== | ||
اندیشه تجددگرا از دهه 1920 میلادی شروع به رشد کرد. این اندیشه در فرآیند رشد خود سه مرحله عمومی را طی کرده است. مرحله اول، مرحله لیبرالی است که مربوط به دوران استعمار کشورهای مسلمان است از 1920 تا 1950 را دربر میگیرد. مرحله بعد، دوران ملی‌گرایی است که مربوط به دوره استقلال این کشورها از سال 1950 تا 1970 است . مرحله سوم، دوران تسلط رهیافت مارکسیستی است که از سالهای 1970 تا 1980 را دربرمی‌گیرد. <ref> | اندیشه تجددگرا از دهه 1920 میلادی شروع به رشد کرد. این اندیشه در فرآیند رشد خود سه مرحله عمومی را طی کرده است. مرحله اول، مرحله لیبرالی است که مربوط به دوران استعمار کشورهای مسلمان است از 1920 تا 1950 را دربر میگیرد. مرحله بعد، دوران ملی‌گرایی است که مربوط به دوره استقلال این کشورها از سال 1950 تا 1970 است . مرحله سوم، دوران تسلط رهیافت مارکسیستی است که از سالهای 1970 تا 1980 را دربرمی‌گیرد. <ref>پزشکی، صورت‌بندی مطالعات زنان درز جهان اسلام، 1389، ص 167</ref> | ||
اندیشه تجددگرا به تجددگرای عرفی و اسلامی تقسیم می شود. رهیافت عرفی از منظر لیبرالی و ملی گرایانه به [[حقوق زنان]] نگاه می کند. رهیافت دینی دگر اندیش در مدرسه اسلامی تجدد به تصویر درآمد. [[احمد فارس شدیاق]]، [[فرح انطوان]] و [[بطرس بستانی]] از نویسندگان گرایش لیبرالی و [[رفاعه طهطاوی]]، [[سید جمال الدین اسد آبادی]]، [[عبدالرحمن کواکبی]] و [[محمد عبده]] از نویسندگان گرایش دینی هستند. [[قاسم امین]]، [[نظیره زین‌الدین]]، [[طاهر حداد]]، [[علی شریعتی]]، [[محمد شحرور]] از مهم‌ترین متفکران تأثیرگذار اندیشه تجددگرا هستند. از دهه 1980 به بعد با تکوین نظریات جدید در فلسفه و علوم انسانی، گروه دیگری از نویسندگان اسلام گرا به وجود آمدند که می توان آنها را دگراندیش معرفت شناس نامید. کسانی مانند [[نصر حامد ابوزید]]، [[محمد عابد جابری]]، [[عبدالمجید شرفی]] در جهان عرب و [[محمد مجتهد شبستری]] در ایران را می توان در این دسته جای داد.<ref> | اندیشه تجددگرا به تجددگرای عرفی و اسلامی تقسیم می شود. رهیافت عرفی از منظر لیبرالی و ملی گرایانه به [[حقوق زنان]] نگاه می کند. رهیافت دینی دگر اندیش در مدرسه اسلامی تجدد به تصویر درآمد. [[احمد فارس شدیاق]]، [[فرح انطوان]] و [[بطرس بستانی]] از نویسندگان گرایش لیبرالی و [[رفاعه طهطاوی]]، [[سید جمال الدین اسد آبادی]]، [[عبدالرحمن کواکبی]] و [[محمد عبده]] از نویسندگان گرایش دینی هستند. [[قاسم امین]]، [[نظیره زین‌الدین]]، [[طاهر حداد]]، [[علی شریعتی]]، [[محمد شحرور]] از مهم‌ترین متفکران تأثیرگذار اندیشه تجددگرا هستند. از دهه 1980 به بعد با تکوین نظریات جدید در فلسفه و علوم انسانی، گروه دیگری از نویسندگان اسلام گرا به وجود آمدند که می توان آنها را دگراندیش معرفت شناس نامید. کسانی مانند [[نصر حامد ابوزید]]، [[محمد عابد جابری]]، [[عبدالمجید شرفی]] در جهان عرب و [[محمد مجتهد شبستری]] در ایران را می توان در این دسته جای داد.<ref>پزشکی، صورت‌بندی مطالعات زنان در جهان اسلام، 1389، ص 168- 173</ref> [[فاطمه مرنیسی]] و [[نوال سعداوی]] در خط تجددگرایی جا می‌گیرند. [[فمینیست‌های]] مشهور جهان اسلام ذیل این جریان قرار می‌گیرند.<ref>شیخ‌حسینی، رونمایی از اندیشه تمدنی منی ابوالفضل، 1399</ref> | ||
==جریان وسط== | ==جریان وسط== | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==منابع مرتبط== | ==منابع مرتبط== | ||
* | *پزشکی، محمد، صورت بندی مطالعات زنان در جهان اسلام، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، 1389 | ||
*دومین نشست علمی رونمایی از اندیشه تمدنی منی ابوالفضل، پژوهشکده مطالعات تمدنی و مرکز همکاری های علمی و بین الملل ، یکشنبه 1399/4/15 ، ارائه دهنده مختار شیخ حسینی، دبیر علمی حجت السلام والمسلمین دکتر حبیب اله بابایی | *دومین نشست علمی رونمایی از اندیشه تمدنی منی ابوالفضل، پژوهشکده مطالعات تمدنی و مرکز همکاری های علمی و بین الملل ، یکشنبه 1399/4/15 ، ارائه دهنده مختار شیخ حسینی، دبیر علمی حجت السلام والمسلمین دکتر حبیب اله بابایی | ||