اصلاح لینک های داخلی و رده ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح لینک های داخلی و رده ها) |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
==نظام حقوق زن در اسلام== | ==نظام حقوق زن در اسلام== | ||
کلیه معارف اسلامی از آنجا که برای تامین سعادت فرد (زن و مرد)، خانواده و جامعه در راستای حیات مادی و معنوی انسان فروفرستاده شده است در مجموع از یک نظام فراگیر برخوردار است که این نظام کلی در درون خویش مجموعه نظام های کوچک تری را در بر میگیرد. | کلیه معارف اسلامی از آنجا که برای تامین سعادت فرد (زن و مرد)، خانواده و جامعه در راستای حیات مادی و معنوی انسان فروفرستاده شده است در مجموع از یک نظام فراگیر برخوردار است که این نظام کلی در درون خویش مجموعه نظام های کوچک تری را در بر میگیرد. | ||
بنابراین اولا گزارههای مربوط به حقوق زن خود یک نظام است و در چارچوبه نظام حقوق اسلام نظام یافته و مستلزم نگاه سیستمی است. همانگونه که گزارههای ارزشی و حقایق تکوینی هر کدام نظاممند است. ثانیا، نظام حقوق اسلام و به تبع آن [[نظام حقوق زن در اسلام]] در ارتباط با نظام ارزشی و نظام تکوین عمل میکنند. بنابراین نظام | بنابراین اولا گزارههای مربوط به حقوق زن خود یک نظام است و در چارچوبه نظام حقوق اسلام نظام یافته و مستلزم نگاه سیستمی است. همانگونه که گزارههای ارزشی و حقایق تکوینی هر کدام نظاممند است. ثانیا، نظام حقوق اسلام و به تبع آن [[نظام حقوق زن در اسلام]] در ارتباط با نظام ارزشی و نظام تکوین عمل میکنند. بنابراین نظام هویت ، منزلت و [[حقوق زن]] روی همرفته یک بسته نظاممند، مرتبط با کل نظام دین است. به دیگر سخن منظور از نظام، تصویر جامعی است که دین اسلام در ناحیه توصیفها، ارزشها و حقوق از وضعیت مطلوب زن ارائه میدهد. | ||
در مرحله توصیف، | در مرحله توصیف، ویژگیهای طبیعی و تکوینی در ابعاد مختلف جسمانی و روحی معرفی می گردد. در مرحله ارزش گذاری به جایگاه و منزلتی که محصول ویژگیهای تکوینی و تاثیر هر یک از زن و مرد در مجموعه حیات انسانی است ، اشاره میشود و الگوی مطلوب انتظارات اسلامی مورد بحث قرار میگیرد. در بخش [[حقوق]] از برخورداریها - محرومیتها و حقوق - تکالیفی که برای زنان و مردان در نظر گرفتهشده آگاه میشویم، تا امکان داوری در مورد عادلانه یا ناعادلانه بودن، فراتری یا فروتری زن در نگرش اسلام و دیگر مکاتب بشری آگاهی یابیم.<ref>محمد رضا زیبائی نژاد و محمد تقی سبحانی، در آمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام، قم. دفتر مطالعات و تحقیقات زنان. 1388. ص7</ref> | ||
ارتباط به شدت فراگیر، پیچیده، نظام وار و سیستمی این اجزا نقش تعیین کنندهای در عملکرد شایسته این نظام دارد. <ref>المیزان ج 3 ص 97-104</ref> وجود خلل یا نقصان در این نظام، میتواند به ناسازگاریهای گستردهای در سطوح دیگر منجر شده و به صورتی دومینو وار منجر به کژکاردی دیگر زیر سیستمها و نهایتا کل سیستم شود. <ref>نورمن بلیکی، پارادایمهای تحقیق در علوم انسانی، ترجمه دکتر سید حمیدرضا حسنی و همکاران، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391نورمن بلیکی. طراحی پژوهشهای اجتماعی . ترجمه حسن چاوشیان . تهران: نشر نی . چاپ دوم1387. ص301</ref> | ارتباط به شدت فراگیر، پیچیده، نظام وار و سیستمی این اجزا نقش تعیین کنندهای در عملکرد شایسته این نظام دارد. <ref>المیزان ج 3 ص 97-104</ref> وجود خلل یا نقصان در این نظام، میتواند به ناسازگاریهای گستردهای در سطوح دیگر منجر شده و به صورتی دومینو وار منجر به کژکاردی دیگر زیر سیستمها و نهایتا کل سیستم شود. <ref>نورمن بلیکی، پارادایمهای تحقیق در علوم انسانی، ترجمه دکتر سید حمیدرضا حسنی و همکاران، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1391نورمن بلیکی. طراحی پژوهشهای اجتماعی . ترجمه حسن چاوشیان . تهران: نشر نی . چاپ دوم1387. ص301</ref> | ||
==اصول اعتقادى== | ==اصول اعتقادى== | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
بر اساس بينش اسلامى، دنيا گذرگاه آخرت و زندگى حقيقى و سعادت واقعى بشر، در زندگى اُخروى او است: | بر اساس بينش اسلامى، دنيا گذرگاه آخرت و زندگى حقيقى و سعادت واقعى بشر، در زندگى اُخروى او است: | ||
'''«إِنَّ الدّارَ الاْخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ»''' .<ref> . عنكبوت 29، آيه 64.</ref> | '''«إِنَّ الدّارَ الاْخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوانُ»''' .<ref> . عنكبوت 29، آيه 64.</ref> | ||
چه بسيار رخ می دهد كه مبناى اعتراض به تفاوت حقوق زن و مرد، نگاه محدود و يك سويه به حيات انسانى و غفلت از فرجام و هدف حقيقى زندگى است. چشمها و انديشه هاى سطحی گر، ـ كه از حقيقت جز نامى و از هستى جز پوسته اى سراغ ندارند و در بند اوهام و خيالات مادّه پرستى خويش گرفتار آمده اند ـ چگونه می توانند بيانگر شخصيت زن و | چه بسيار رخ می دهد كه مبناى اعتراض به تفاوت حقوق زن و مرد، نگاه محدود و يك سويه به حيات انسانى و غفلت از فرجام و هدف حقيقى زندگى است. چشمها و انديشه هاى سطحی گر، ـ كه از حقيقت جز نامى و از هستى جز پوسته اى سراغ ندارند و در بند اوهام و خيالات مادّه پرستى خويش گرفتار آمده اند ـ چگونه می توانند بيانگر شخصيت زن و مسائل زنان و راهگشاى آنان باشند؟ <ref> . ر.ك: روم 30، آيات 7 و 8.</ref> | ||
به همين دليل اسلام ـ برخلاف نگرشهاى فمينيستى ـ كارهاى ارزشمند زنانه مثل مادرى را، | به همين دليل اسلام ـ برخلاف نگرشهاى فمينيستى ـ كارهاى ارزشمند زنانه مثل مادرى را، كليشه اى و فاقد اهميت نمی داند؛ بلكه چه بسا كار بزرگى مانند مادرى را كه درآمدزا و جاه آفرين نيست، منشأ سعادتمندى يك جامعه تلقى می کند؛ چنانكه رسول خدا صلى الله عليه وآله فرمود: '''«بهشت (سعادت) زيرپاى مادران است»''' .<ref> . كنزالعمال، حديث 45439.</ref> | ||
===3. عدل باورى=== | ===3. عدل باورى=== | ||
'''«عدل»''' اصلى فراگير است كه هم در هستى و هم در احكام و روابط اجتماعى جارى است. '''عدالت''' به عنوان يك قانون عام و اصل حاكم، چارچوبى قطعى براى همه احكام و قوانينى است كه روابط و مناسبات اجتماعى را شكل مى دهد. از اين رو به تناسب مقتضيات زمان و مكان، | '''«عدل»''' اصلى فراگير است كه هم در هستى و هم در احكام و روابط اجتماعى جارى است. '''عدالت''' به عنوان يك قانون عام و اصل حاكم، چارچوبى قطعى براى همه احكام و قوانينى است كه روابط و مناسبات اجتماعى را شكل مى دهد. از اين رو به تناسب مقتضيات زمان و مكان، | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
===4. باور به حكمت الهى و نظام احسن=== | ===4. باور به حكمت الهى و نظام احسن=== | ||
تفاوت هاى جنسيتى، واقعيتهايى حكيمانه اند كه دست تدبير الهى، آنها را به عنوان بخشى از '''«نظام احسن»''' وجود قرار داده است ؛<ref> . تغابن 64، آيه 3.</ref> چرا كه اين تفاوتها منشأ كمال، موجب احساس نياز متقابل، زمينه ساز بقاى حيات انسانى و تحكيم پيوندها است. ناديده انگاشتن اين تفاوتها به معناى مبارزه با واقعياتى است كه بود و نبود آنها، به خواست و نوع داورى اين و آن بستگى ندارد. بنابراين، كاملاً منطقى است كه در تنظيم روابط و مناسبات اجتماعى و تقسيم كارها و مسئوليتها، بعضى از تفاوتهاى حكيمانه، منشأ برخى اختلافات حقوقى و گوناگونى نقشها شود. | |||
===5. انسان شناسى (وحدت در نوع و تفاوت در صنف)=== | ===5. انسان شناسى (وحدت در نوع و تفاوت در صنف)=== | ||
زن همانند مرد، از يك گوهر وجودى آفريده شده <ref> . نساء 4، آيه 1.</ref> و بنده خدا است و شايستگى نيل به مقام شامخ خلافت الهى را دارد. | زن همانند مرد، از يك گوهر وجودى آفريده شده <ref> . نساء 4، آيه 1.</ref> و بنده خدا است و شايستگى نيل به مقام شامخ خلافت الهى را دارد. | ||
انسانيت «انسان» به روح اوست و «روح» مذكّر و مؤنث ندارد. مردانگى يا زنانگى مربوط به بدن و صنف انسان است، و نشانه ارزش و برترى افراد نمى باشد. كسانى كه در بررسى مسائل زنان و ارزيابى ضوابط اعتبارى و امورى چون | انسانيت «انسان» به روح اوست و «روح» مذكّر و مؤنث ندارد. مردانگى يا زنانگى مربوط به بدن و صنف انسان است، و نشانه ارزش و برترى افراد نمى باشد. كسانى كه در بررسى مسائل زنان و ارزيابى ضوابط اعتبارى و امورى چون احكام ارث، ديه و [[قصاص]]، آنها را ميزانى براى ارزش گذارى جان و حقيقت انسانى زن و مرد قرار مى دهند، به خطا مى روند! | ||
==اصول اخلاقى== | ==اصول اخلاقى== | ||
===1. نيازهاى متقابل=== | ===1. نيازهاى متقابل=== | ||
تفاوتهاى گسترده افراد جامعه، اساسى ترين و گسترده ترين عامل پيوندها، روابط و مناسبات اجتماعى نياز متقابل و به دنبال آن، استخدام و تسخير متقابل، سمت و سو و نحوه اين رابطه را مشخص مى كند و اين رابطه، نه فقط به منظور ايجاد زمينه هاى همزيستى مسالمت آميز؛ بلكه پاسخگويى به ندايى است كه از عمق | تفاوتهاى گسترده افراد جامعه، اساسى ترين و گسترده ترين عامل پيوندها، روابط و مناسبات اجتماعى نياز متقابل و به دنبال آن، استخدام و تسخير متقابل، سمت و سو و نحوه اين رابطه را مشخص مى كند و اين رابطه، نه فقط به منظور ايجاد زمينه هاى همزيستى مسالمت آميز؛ بلكه پاسخگويى به ندايى است كه از عمق فطرت و از نهان عواطف، غرايز و وجود آدمى به گوش مى رسد. خداى متعال اين نحوه آفرينش زن و مرد و رابطه بين آنها را، مايه «آرامش و سكونت نفس»، مى داند: | ||
'''«وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً»''' <ref> . روم 30، آيه 21.</ref>؛ | '''«وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً»''' <ref> . روم 30، آيه 21.</ref>؛ | ||
«اين از نشانههاى حكمت و تدبير الهى است كه از جنس خودتان همسرانى را براى شما آفريد تا مايه آرامش و سكونت شما باشد و ميان شما دوستى و عطوفت قرار داد». | «اين از نشانههاى حكمت و تدبير الهى است كه از جنس خودتان همسرانى را براى شما آفريد تا مايه آرامش و سكونت شما باشد و ميان شما دوستى و عطوفت قرار داد». | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
===2. هر يك از زن و مرد، نيمه يك پيكراند=== | ===2. هر يك از زن و مرد، نيمه يك پيكراند=== | ||
زن و مرد مكمّل يكديگرند نه رقيب هم؛ و در سايه همكارى مشترك آن دو و تقسيم عادلانه و حكيمانه مسئوليت ها و ايفاى نقش تكميلى نسبت به يكديگر، اين پيكر جان مى گيرد. روح كلّى | زن و مرد مكمّل يكديگرند نه رقيب هم؛ و در سايه همكارى مشترك آن دو و تقسيم عادلانه و حكيمانه مسئوليت ها و ايفاى نقش تكميلى نسبت به يكديگر، اين پيكر جان مى گيرد. روح كلّى جريانات فمينيستى، حمايت از زنان و مبارزه با مردسالارى نيست؛ بلكه مبارزه با مردان و تحت انقياد درآوردن آنان و ممانعت از ايفاى نقش و كاركردهاى مردانگى است! كشاندن زنان از خانه به بيرون ـ به بهانه برابرى حق اشتغال ـ و منزوى ساختن مردان و سپردن كارهاى خانگى و يا كارهاى زنانه به آنان ـ مانند اجتماعى شدن نقش مادر <ref> . بند دوم ماده پنجم كنوانسيون رفع كليه اشكال تبعيض عليه زنان.</ref> ـ و تأكيد بر حذف نقش هاى كليشه اى <ref> 1. Stereotyped Roles.</ref> ـ نفى اختصاصى بودن بعضى از وظاي فو مشاغل، همه و همه بيانگر نزاع جنسيت يا تشديد آن و كشاندن نقش تكميلى زن و مرد، به تنازع براى بقا و يا ستيز براى به چنگ آوردن موقعيت ها و نقشهاى يكديگر است: اين آسيب شديدى به روابط بين زن و مرد وارد كرده و حركتى برخلاف جريان طبيعى حيات بشرى است. | ||
قرآن كريم | قرآن كريم آفرينش زن و مرد از يك گوهر و جنس را به منظور آرامش يافتن آنان با يكديگر دانسته و در طرح نظام آفرينش بين آنان مودّت و رحمت قرار داده است .<ref> . روم 30، آيه 21.</ref> روشن است كه مودّت، رحمت و آرامش در سايه رفاقت و همكارى ميسّر است؛ نه رقابت و ستيز. | ||
===3. محورى بودن نهاد خانواده=== | ===3. محورى بودن نهاد خانواده=== | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
===4. توجّه به كرامت انسانى=== | ===4. توجّه به كرامت انسانى=== | ||
اهميت اخلاق و تزكيه نفس، در سلامت انسان ها و جوامع مختلف و نجات آنها از مفاسد اجتماعى، جنگ ها و... بر كسى پوشيده نيست. هدف مهم بعثت رسول خاتم صلى الله عليه وآله، تعليم و تربيت و تتميم مكارم اخلاقى بوده است. در واقع در صحنه اجتماع، مرز ميان حيوان و انسان، اخلاق و رفتارهاى شايسته است. در | اهميت اخلاق و تزكيه نفس، در سلامت انسان ها و جوامع مختلف و نجات آنها از مفاسد اجتماعى، جنگ ها و... بر كسى پوشيده نيست. هدف مهم بعثت رسول خاتم صلى الله عليه وآله، تعليم و تربيت و تتميم مكارم اخلاقى بوده است. در واقع در صحنه اجتماع، مرز ميان حيوان و انسان، اخلاق و رفتارهاى شايسته است. در مسئله زن و مرد در زندگى معاصر، با دو بينش مواجه هستيم. | ||
بر اساس | بر اساس بينش اومانيستى و ليبراليستى، انسان در آزادى جسمى اش، هيچ قيد و بندى ندارد؛ هرچه مى خواهد، مى خورد؛ هرچه مى خواهد، مى نوشد؛ هرچه مايل است، مى پوشد و با غريزه هايش هر طور كه مى خواهد، رفتار مى كند!! بر اساس اين بينش، ديگر جايى براى صحبت از حجاب، عفّت و... نمى ماند. در اين نگره، اصل بر برهنگى و آزادى جنسى است و حجاب حالتى است كه انسان در پذيرش يا ردّ آن، آزاد است. با اين مبنا، بنياد اخلاق يا نهاد خانواده، ارزش و قداستى نخواهد داشت؛ بلكه بنيان آنها سست مى گردد؛ در حالى كه وجود ضوابط، نه تنها براى نسب شناسى و انتساب فرزندان به والدين ضرورى است؛ بلكه بدون آنها، ازدواج تنها به منظور تأمين خواسته هاى جسمى و جنسى تبديل خواهد شد. | ||
بر اساس بينش دوم، غرايز موجود در بشر، به منظور تأمين نياز و مايه تداوم زندگى تلقّى مى شود تا راه رسيدن به اهداف والاتر هموار شود. از اين رو نياز غريزى، بايد به نحو معقول و معتدل ارضا شود. با اين نگرش براى حفظ انسانيت انسان، وجود انضباط و قيد و بند ـ به عنوان عامل مصونيت ـ مطرح است، نه محدوديت. | بر اساس بينش دوم، غرايز موجود در بشر، به منظور تأمين نياز و مايه تداوم زندگى تلقّى مى شود تا راه رسيدن به اهداف والاتر هموار شود. از اين رو نياز غريزى، بايد به نحو معقول و معتدل ارضا شود. با اين نگرش براى حفظ انسانيت انسان، وجود انضباط و قيد و بند ـ به عنوان عامل مصونيت ـ مطرح است، نه محدوديت. | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
علاوه بر آنكه رعايت حقوق زن و مرد، بايستى با توجه به '''كرامت انسانى''' و رعايت ارزش هاى اخلاقى پى ريزى گردد، در نظر گرفتن ارتباط تنگاتنگ بين حقوق و اخلاق در زندگى اجتماعى ـ به ويژه در روابط خانوادگى ـ بسيار ضرورى است. هم قانون گذاران بايد اين ارتباط را در نظر بگيرند و هم زن و شوهر بايد توجه داشته باشند كه تنها با قانون و مقرّرات نمى توان زندگى خوشى را داشت. در پيوند حقوق و اخلاق دو نكته شايان تأمل است: | علاوه بر آنكه رعايت حقوق زن و مرد، بايستى با توجه به '''كرامت انسانى''' و رعايت ارزش هاى اخلاقى پى ريزى گردد، در نظر گرفتن ارتباط تنگاتنگ بين حقوق و اخلاق در زندگى اجتماعى ـ به ويژه در روابط خانوادگى ـ بسيار ضرورى است. هم قانون گذاران بايد اين ارتباط را در نظر بگيرند و هم زن و شوهر بايد توجه داشته باشند كه تنها با قانون و مقرّرات نمى توان زندگى خوشى را داشت. در پيوند حقوق و اخلاق دو نكته شايان تأمل است: | ||
5-1. حقوق براى تنظيم روابط انسانها، مقرّراتى را در نظر مى گيرد؛ البته اين مقررات بايد ارزشهاى اخلاقى را نيز حفظ كند و طورى نباشد كه شنيع ترين كارها مانند | 5-1. حقوق براى تنظيم روابط انسانها، مقرّراتى را در نظر مى گيرد؛ البته اين مقررات بايد ارزشهاى اخلاقى را نيز حفظ كند و طورى نباشد كه شنيع ترين كارها مانند همجنس بازى و يا ارتباط نامشروع، مصداقى از حقوق بشر به شمار آيد .<ref> 1. See: Altman; Op. cit; p.146.</ref> | ||
امروزه در پرتو گرايش هايى فمينيستى، بى توجّهى به اخلاق چنان رشد كرده است كه «جهانگردى سكس»، به عنوان استراتژى توسعه، به وسيله آژانس هاى بين المللى پيشنهاد شده و براى نخستين بار با حمايت و برنامه ريزى بانك جهانى پول و آژانس توسعه بين المللى آمريكا روبه رو شده است. <ref> . مارلين فرنج، جنگ عليه زنان، ص 65.</ref> | امروزه در پرتو گرايش هايى فمينيستى، بى توجّهى به اخلاق چنان رشد كرده است كه «جهانگردى سكس»، به عنوان استراتژى توسعه، به وسيله آژانس هاى بين المللى پيشنهاد شده و براى نخستين بار با حمايت و برنامه ريزى بانك جهانى پول و آژانس توسعه بين المللى آمريكا روبه رو شده است. <ref> . مارلين فرنج، جنگ عليه زنان، ص 65.</ref> | ||
خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
==نظام قانونگذارى و احكام شريعت== | ==نظام قانونگذارى و احكام شريعت== | ||
===1. واقعگرايى نظام حقوقى اسلام=== | ===1. واقعگرايى نظام حقوقى اسلام=== | ||
نظام حقوقى مطلوب، بايد با توجه به واقعيات زيست شناختى، روان شناختى و جامعه شناختى، اوضاع و شرايط را در نظر بگيرد. بنابراين قانونگذارى، بايد با رعايت واقعيات، بين تكوين و تشريع ارتباط برقرار ساخته، پشتوانه اى منطقى براى اجراى قوانين و مقررات پيش بينى كند. | |||
===2. نگرش سيستمى=== | ===2. نگرش سيستمى=== | ||
آموزه هاى اسلامى، مبتنى بر عقايد و اخلاق اسلامى با هدف گيرى كمال نهايى انسان و نيل او به حيات طيّبه در يك نظام به هم مرتبط است. از اين رو، فهم صحيح و عميق آن آموزه ها، چه بسا جز در پرتو يك نگرش سيستمى و ملاحظه مجموعه آنها با هم ميسّر نخواهد شد. رعايت حريم اخلاقى بين زن و مرد، منع از اختلاط و اجتناب از حضور غيرلازم يا غيرسالم زنان در جامعه، رعايت حجاب اعتبار [[اذن خروج از منزل |اذن شوهر در خروج همسر از منزل]]، [[نفقه]] به عنوان حقّى براى زنان و تعهّدى و تكليفى بر گردن مردان، مديريت مردان در خانواده، [[تفاوت دیه زن و مرد| تفاوت در ديه]] و [[قصاص]] و | آموزه هاى اسلامى، مبتنى بر عقايد و اخلاق اسلامى با هدف گيرى كمال نهايى انسان و نيل او به حيات طيّبه در يك نظام به هم مرتبط است. از اين رو، فهم صحيح و عميق آن آموزه ها، چه بسا جز در پرتو يك نگرش سيستمى و ملاحظه مجموعه آنها با هم ميسّر نخواهد شد. رعايت حريم اخلاقى بين زن و مرد، منع از اختلاط و اجتناب از حضور غيرلازم يا غيرسالم زنان در جامعه، رعايت حجاب اعتبار [[اذن خروج از منزل |اذن شوهر در خروج همسر از منزل]]، [[نفقه]] به عنوان حقّى براى زنان و تعهّدى و تكليفى بر گردن مردان، مديريت مردان در خانواده، [[تفاوت دیه زن و مرد| تفاوت در ديه]] و [[قصاص]] و ارث زنان، موظف نبودن زنان براى انجام شيردهى فرزندان | ||
و | و كارهاى خانگى و امكان درخواست و دريافت اجرت و... نمونه هايى از اين سيستم است. | ||
===3. تزاحم مصالح و انتخاب برتر=== | ===3. تزاحم مصالح و انتخاب برتر=== | ||
حضور اجتماعى زنان، اشتغال، تربيت فرزند، مديريت خانواده، شوهردارى، تحصيل، ايفاى نقش در موقعيتهاى مختلف سياسى، اقتصادى و فرهنگى و... هر يك منافع و مصالحى دارد امّا آنچه مهم است، شناخت صحيح و سپس اولويت بندى هر كدام با توجّه به شرايط خاص است. | |||
== جستارهای وابسته== | == جستارهای وابسته== | ||
* [[اسلام و مسائل زنان]] | * [[اسلام و مسائل زنان]] | ||
خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
[[رده:متشابهات دینی]] | [[رده:متشابهات دینی]] | ||
[[رده: زن در نظام فقه و حقوق]] | [[رده: زن در نظام فقه و حقوق]] |