اشتغال زنان
بحث اشتغال زنان یک بحث حقوقی و فقهی نیست بلکه یک رویکرد اجتماعی است و این رویکرد یک ارزش دینی محسوب می‌شود یا نه؟ پدیده تمایل زنان به اشتغال به دو دلیل درآمدزایی و استقلال مالی از شوهر وجود دارد. اولا آیا این استقلال‌ها خوب است یا نه؟ ثانیاً وقتی به منابع اسلامی رجوع می‌کنیم. مواردی جهت تایید اشتغال به دست می‌آوریم و تاثیراتی که بر مناسبات خانوادگی می‌گذارد را می‌توان تایید کرد و برآیند تأثیر نیز چگونه است؟
سه الگوی ساختار خانواده
سه نوع الگوی ساختار خانواده وجود دارد:
- الگو گذشته یک الگوی اقتدارگرا با محوریت مرد و تصمیمات توسط مرد گرفته می‌شد. آیا این مرد توجه به نیاز زن ِخانواده داشته و در فرآیند تصمیات شرکت می‌کرده یا نه؟ که به این الگوی ساختار خانواده عمودی می‌گویند و در جامعه مدرن این الگو به چالش کشیده شده است.
- الگوی دیگری پیشنهاد شده است که الگوی پله‌ای است که مرد و زن با هم تصمیم می‌گیرند که الگوی مشارکتی می‌گویند و فرزندان هم تابع اشتراک پدر و مادر هستند.
- الگوی سوم در فضای پست مدرن است که هیچ چیز واقعی وجود ندارد هر چه در ذهن خود ساخته ارزش به آن می‌دهد و محصول ذهن ما ارزش پیدا می‌کند و هر چه انسان می‌پسندد به آن ارزش می‌دهد و هیچ اقتداری والدین برای فرزندان ندارد و در یک خط افقی والدین و فرزندان قرار دارند. در این الگو اوج فردگرایی است.
برای جامعه امروز دین چه الگویی را انتخاب می‌کند و چون آیات قرآن مربوط به همه زمان‌ها است طبق آیه 34 سوره مبارکه نساء «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ» الگوی عمودی مورد تأیید دین است و سرپرستی و مدیریت خانواده تقسیم نمی‌شود ولی بقیه اعضای خانواده در آن مشارکت دارند.[۱]
آسیب‌های اشتغال زنان
تأثیر بر ازدواج
تأخیر در سن ازدواج، بالا رفتن نرخ تجرد قطعی، کاهش تعداد فرزندان از مهمترین آسیب‌های اشتغال زنان خارج از منزل است. اشتغال دختران سبب می‌شود شرایط پیچیده‌تری برای ازدواج آنها به‌وجود آید. یک زن شاغل خواهان ازدواج با مردی با موقعیت شغلی بالاتر است و تمایل چندانی به ازدواج با فرد جویای کار یا با موقعیت شغلی پایین تر ندارند . خود دغدغۀ حمایت اقتصادی ، یکی از انگیزه‌های تمایل به ازدواج است که در زنان دارای شغل ثابت کمتر است . [۲] اثرات و پیامدهای منفی اشتغال زنان
تأثیر بر بارداری
شرایط روحی روانی زن در ایام بارداری تأثیر قابل توجهی بر رشد جنین دارد. مادر تندرست، شاداب، با تحرک و نیرومند، بی شک فرزندی با همین ویژگیها به‌دنیا می‌آورد. اضطراب، ناراحتی، ترس، نگرانی وهیجانات شدید تأثیرگذار بر روان و جسم کودک است . زنان شاغل در محیطهای مختلف شغلی خود با عوامل بیولوژیکی، روانی و اجتماعی مختلفی مواجه هستند که تأثیرات نامطلوب بر سلامت مادر و جنین می‌گذارد. حداقل تنش و اضطراب در بارداری با اشتغال زنان منافات دارد. زنان شاغل در بیمارستانها، آزمایشگاهها، رادیولوژیها و ... با انواع مواد شیمیایی، بیهوشی رادیولوژی و پرتوها و اشعه‌های خطرناک مواجه هستند. همچنین یک زن باردار در دوران حاملگی معمولا کمر درد دارند که در صورت شاغل بودن برای او مشکل ایجاد می‌شود.[۳]
کم‌توجهی به رابطه همسری
ما در جامعه‌ای قرار داریم که روز به روز خانه در حال تنگ‌تر شدن است، چه از نظر کاربردی، چه از نظر فضای خانه، تعداد فرزندان در حال کم شدن و با پیشرفت تکنولوژی ساعت فراغت زنان زیاد شده است. در صورتی که در گذشته با کارهای منزل وقتشان پر می‌شد ولی در حال حاضر با تکنولوژی چند ساعت اضافه می‌آورد و در عرصه اشتغال وارد می شود. در حالی که اسلام اولویت اول را به روابط همسری داده و دوم به روابط مادرانه و سوم روابط اجتماعی و چهارم روابط اقتصادی ولی حالا بر عکس شده و اولویت آخر روابط همسری است.[۴]دبیرخانه کرسی های نظریه پردازی و آزاد اندیشی حوزه علمیه اصفهان
محرومیت فرزندان از نظارت و حمایت مادر
رابطه تعاملی کودک و مادر، رفتار و فیزیولوژی کودک را از آغاز تولد شکل می دهد و تنظیم می‌کند . تنظیم این رابطه به‌وسیله توجه مستقیم و صمیمانۀ مادر و رفتار مراقبتی او از کودک شکل می‌گیرد. هنگام نبود مادر در کنار فرزند، نارسایی‌های جسمی و روانی برای فرزند به‌وجود می‌آید.[۵]
پانویس
منبع
- گاردنر، ویلیام، جنگ علیه خانواده، ترجمه معصومه محمدی، قم، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1396
- زیبایی نژاد، محمدرضا ، تأثیر اشتغال زنان بر روابط خانواده، نشست آزاد اندیشی، برگزار کننده: مدرسه علمیه فاطمیه اندان و الزهرا(س) خمینی شهر، 1397.
- فرهادیان، فاطمه، اثرات و پیامدهای منفی اشتغال زنان، پیام زن ، اردیبهشت 1389، شماره 218.