مستوره افشار (زاده ۱۲۵۹- درگذشته شهریور ۱۳۲۴ یا ۱۳۲۵) از فعالان جنبش زنان در ایران بود و پس از محترم اسکندری ریاست جمعیت نسوان وطن‌خواه را برعهده داشت.
 | |
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| زاده | 1259؛ |
| درگذشت | شهریور1344 (65) |
| خدمات | |
| حرفه | روزنامه‌نگاری |
زندگی‌نامه
مستوره افشار در سال 1259 به دنیا آمد. پدرش مجدالسلطنه افشار از مردان روشنفکر ارومیه و مادرش دختر امامقلی میرزا ملک قاسمی شخص مقتدر و مهین پرست آذربایجان بود[۱] خانم افشار در کودکی با زبان و ادبیات فارسی و سپس زبان روسی، ترکی و فرانسه آشنا شده و آنها را آموخت. [۲] مرحومه افشار در اواخر عمر سرپرست شیرخوارگاه تهران بود وی در سال ۱۳۴۴ در سن 65 سالگی در گذشت.
فعالیتهای اجتماعی- سیاسی
- عضویت در جمعیت نسوان وطن‌خواه
خانم افشار در بزرگسالی به عضویت «جمعیت نسوان وطن‌خواه» در آمد. [۳] [پانویس ۱]
- سخنران کنگره نسوان شرق
وی از سخنرانان کنگره نسوان شرق بود که در سال 1311 در تهران برگزار شد. کنگره نسوان شرق در پی آشنایی مردم مشرق زمین با فرهنگ و تمدن غرب تشکیل شد. ورودافکار و گرایش‌های تجددطلبانه به کشورهای شرقی موجب گسترش بحث آموزش زنان، ارتقای حقوق مدنی آنان و در نهایت ورود هر چه بیشتر آنان در مناسبات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بود. به همین دلیل زنان متاثر از اندیشه تجددطلبی و برابری خواهی، برای دستیابی به اهداف خود همگام با تاسیس مدارس دخترانه و انتشار روزنامه، انجمن‌ها و مجامعی را بنیان نهادند و به برگزاری کنگره‌هایی مبادرت ورزیدند که کنگره نسوان شرق یکی از ثمرات آن بود. البته اگرچه افراد عضو این کنگره اهداف خود را در ترقی و پیشرفت آموزشی و ورود زنان به اجتماع تعریف کردند اما بدر ملوک بامداد هدف کنگره نسوان شرق را چنین بیان میکند: در سال 1311جمعیت نسوان وطن خواه به ریاست مستوره افشار پذیرای کنگره نسوان شرق شد.موضوع کمیسیونها پیرامون ترقیات روز افزون زنهای اروپایی و محرومیت زنان کشورهای عربی و ایرانی، لزوم جنبش و اقدامات جدی از طرف زنهای روشنفکر موضوعهای مورد بحث کنگره بود.[۴][پانویس ۲] پیشینه‌ای اشرافی خانم افشار باعث شده بود که هر گاه که بین حقیقت و مصلحت ناگزیر به انتخاب می‌شد، جانب احتیاط را از دست نمی‌داد و نمی‌گذاشت رشته اتصالش به قدرت گسسته شود. مثلا در جریان برگزاری کنگره، مستوره از دخالت‌های نابجای شیخ‌الملک اورنگ که نماینده دولت ایران در کنگره بود دفاع کرد و این موضوع حتی اعتراض نور حماده را به‌دنبال داشت. در همین کنگره، برخی از اعضای «جمعیت نسوان وطن‌خواه» برای برکناری او از ریاست این جمعیت تلاش کردند، اما مستوره آنقدر از سیاست سررشته داشت که جلوی این اتفاق را بگیرد.[۵] رويـداد مهمـى كـه در خـلال برگـزارى كنگـرة نسـوان شـرق رخ داد، انشـعاب و جدايـى اعضـاى ايـن جمعيـت بـر اثـر اقدامـات و فعاليتهـاى مسـتوره افشـار بـود. مسـتوره افشـار بهجـاى آنكـه بـه فعاليتهـا و اقدامـات انجمنهـاى زنـان از مشـروطه بـه بعـد بپـردازد، تمامـى تغييـرات رخداده در وضعيـت زنـان را ناشـى از اقدامــات رضاشــاه معرفــى كــرد. بهبيانــى ديگــر مســتوره افشــار فعاليتهــاى زنــان را بــراى احقــاق حقــوق خــود بــه مصــادرة حكومــت رضاشــاه درآورد،بههمينســبب نورالهــدى منگنــه و همفكرانــش در 6 آذر 1311 در اعتــراض بــه ايـن رويـه و عملكـرد، اسـتفعا دادنـد. نورالهـدى منگنـه در اينبـاره نوشـت: «همـةاعضــاى خدمتگــزار كــه نظــر عامالمنفعــه داشــتند از جملــه اينجانــب كــه بــارسـنگين زحمـات جمعيـت را بـر عهـده داشـتم رنجيده خاطـر شـديم و از انجمـن اســتعفا داديــم» [۶]
- تشکیل کلاسهای سواد آموزی مخصوص زنان
- نگارش مقاله در نشریات مختلف با موضوع حقوق زنان
- تشکیل جلسات سخنرانی با موضوع زنان
از مهمترین فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی مستوره افشار به شمار می رود. ==
یادداشت
- ↑ جمعیت نسوان وطن خواه در حالی که دارای ۱۹۵ عضو رسمی بود در سال ۱۳۱۲ ش به فرمان رضا شاه منحل شد و پس از محترم اسکندری به ریاست آن انجمن منصوب شد.
- ↑ عصر روز دوشنبه در منزل خانم فاضله مستوره افشار عده زیادی از خانم‌های فاضله و معدودی از فضلا و ادبا نسبت به تشکیل کنگره و مرام آن حضور یافتند. خانم‌های فاضله میهمانان تازه وارد (نورحماده خانم رییسه کنگره، خانم سعید مراد، حنیفه خانم خوری) هر سه حضور داشتند و خانم افشار هم با جبهه گشاده با کمال مهربانی از واردین پذیرایی می‌کردند. و اظهار داشتند که کلیه مخارج میهمانان به عهده جمعیت نسوان ایران است. اکثر جلسات و سخنرانی‌های جمعیت نسوان به جهت بزرگی خانه مستوره افشار در آنجا برگزار می‌شد.
پانویس
- ↑ بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، ص49-50
- ↑ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهرایران، ص73
- ↑ ساناساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ تا انقلاب ۱۳۵۷). ترجمه نوشین احمدی خراسانی. تهران: اختران، ص73
- ↑ زن ایرانی از مشروطه تا انقلاب سفید، بامداد، بدرالملوک، ص 60
- ↑ روزنامه همشهری، اشراف زاده ای در فکر زنان، 15 مرداد1399
- ↑ منگنــه، 1335 ، ص. 15-16
منابع
- بامداد، بدرالملوک،زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. تهران: ابن سینا،
- دانشنامه الکترونیکی زنان مستوره افشار
- ویکی پدیا صفحه مستوره افشار