زنان در مقاومت فلسطین
زنان در مقاومت فلسطین، نقش زنان فلسطینی در رویارویی با صهیونیسم.
در بیش از نیم قرن اخیر، زنان فلسطینی در محور مقاومت به‌صورت‌های مختلفی در سیستم سیاسی، نظامی، فرهنگی و اجتماعی، نقش‌آفرین بوده‌اند. زنان فلسطینی در شهرها و روستاها به‌صورت‌های مستقیم و یا پشتیبانی از مردان در مبارزه علیه صهیونیسم و اسرائیل نقش ایفا کرده‌اند.
حضورسیاسی زنان فلسطینی
شرکت در تظاهرات و حرکت‌های اعتراض‌آمیز علیه اسرائیل در انتفاضه توسط زنان به روش‌های گوناگون صورت گرفته است.[۱] در سال 1948م، همزمان با تشکیل دولت اسرائیل در فلسطین گروه محرمانه‌ای به‌نام «زهرة القحوان» علیه استعمارگران تاسیس شد. فعالیت این گروه زنانه با مواضع روشن در قالب امدادرسانی و خدماتی چون تهیه غذا و رساندن اسلحه به مبارزان فلسطینی به‌وجود آمد. عادله فطایری، یسرا طوقان و فاطمه ابوالمهدی، از زنان عضو این گروه بودند.[۲]
نقش نخبگان زن سیاسی در شهرها و روستاها با نوشتن و پخش دست‌نوشته‌های اعتراض‌آمیز، برنامه‌ریزی تظاهرات در شهرها، رسیدگی به شرایط زندانیان و نیازهای خانواده‌های آنان و در روستاها تقویت نقش انقلابیون و رساندن مواد غذایی و اسلحه به مبارزان مرد بوده است. همچنین زنان در دفاع از روستاها و خانواده‌های خود تردید نمی‌کردند.[۳] سهیم بودن زنان در انتفاضه در قالب‌های دیگری مانند ایجاد اتحادیه‌ها و انجمن‌هایی به‌منظور ارئه خدمات اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی و تعلیمی برای خانواده‌ها به‌خصوص خانواده‌های اسیر فلسطینی نمود داشته است. ده‌ها انجمن خیریه در شهرهای مختلف با هدف تنظیم و هماهنگ‌کردن مشارکت سیاسی زنان برپا شد.[۴] همچنین می‌توان به تاسیس خانه کودک توسط هند الحسینی در سال 1948م، برای مراقبت از فرزندان شهدا در دیر یاسین و تاسیس دارالایتام توسط لیندا ناصر و ایجاد انجمن زنان عربی در شهر دیرالزور سوریه در سال 1959م، اشاره کرد. سمیحه خلیل از زنانی است که شاخص‌ترین موسسه سیاسی را در قالب موسسه خیریه و اتحادیه زنان برپا کرد.[۵] تشکیل ائتلاف‌ها و همکاری با سازمان‌های حقوقی بین‌المللی، برای دفاع زنان فلسطینی از حقوق خودشان و تحت فشار گذاشتن رژیم صهیونیستی و ایجاد سازمان آزادی‌بخش فلسطین که بر حفظ هویت مستقل فلسطینیان اصرار و تاکید داشت، از دیگر تلاش‌های زنان فلسطین بوده است.[۶] اولین مجلس شورای ملی در قدس با تصویب دو قطعنامه در رابطه با امور فعالیت زنان و با حضور ده عضو نماینده زن در مه 1948م، میلادی تاسیس شد.[۷]
حضور نظامی زنان فلسطینی
اولین زن شهیده فلسطینی، وفا ادریس عضو شاخه نظامی فتح بود که با کشته و زخمی کردن 91 اسرائیلی وحشت زیادی در نیروهای صهیونیستی ایجاد کرد.[۸] لیلی خالد ملقب به «امیرة الخاطفین» به‌عنوان برجسته‌ترین مبارز نظامی به‌دلیل ربودن هواپیمای بوئینگ 707 شرکت هواپیمایی آمریکا شهرت دارد. او اولین فرمانده زن جنبش آزادی‌بخش فلسطین است که همزمان، عضویت پارلمان فلسطین، مجمع عالی فلسطین و اتحادیه سراسری فلسطین را در کارنامه دارد.[۹] در دوره انتفاضه‌الاقصی، شمار زیادی از زنان مبارز ملی و نظامی از جمله آیات‌الاخرس، دارین ابوعشیه، هنادی جرادات، ریم‌الریاشی و زینب علی عیسی را می‌توان نام برد که در 23 نوامبر 2006م، در عملیات نظامی مقاومت در برابر نظامیان صهیونیستی در طول نوارشمال غزه قیام کردند و به شهادت رسیدند.[۱۰]
حضور زنان فلسطین در عرصه‌های مختلف به‌خصوص مبارزه و مشارکت در انتفاضه موجب تمایز نقش زن فلسطینی از نقش همتایان عرب او شده است. آمارهای مربوط به سال‌های 97–1987م، نشان می‌دهد که حدود 30 درصد شهدا و مجروحان و حدود نیمی از زندانیان در بند اسرائیلی‌ها را زنان به خود اختصاص داده‌اند.[۱۱]
حضور فرهنگی زنان فلسطینی
باور عمومی این است که مادران فلسطینی به بچه‌های خود شیر شجاعت، آموزش حماسه و زبونی دشمن و درس حل هر بحران را می‌دهند.[۱۲] بر اثر حملات رژیم صهیونیستی بسیاری از دانشگاه‌ها، مدارس، مراکز علمی و بازار در مناطق گوناگون فلسطین تعطیل یا نابود شدند و چاره‌جویی زنان فلسطینی برای هر بحران باعث خنثی کردن فشار رژیم صهیونیستی می‌شد. به‌طور مثال در سال 1963م، اتحادیه زنان فلسطین بنیان گذاشته شد که در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی به فعالیت‌های مهمی روی آورد، از جمله تاسیس پرورشگاه، کودکستان و آموزشگاه برای زنان و دختران در اردوگاه آوارگان و کلاس‌‌های مبارزه با بی‌سوادی و برپایی موسسه صامد (صنعتی، کشاورزی و تجاری) که در زمینه کارآموزی برای پسران و زنان شهدای فلسطینی و فراهم کردن اشتغال آنان تلاش می‌کرد تا آنها برای تامین نیازهای مادی خود دغدغه‌ای نداشته باشند.[۱۳]
نمادهای مقاومت زنان فلسطینی
کلید
زنان فلسطینی در سال‌روز اشغال سرزمین‌شان با حمل کلید، این پیام را به صهیونیست‌ها اعلام می‌کنند که روزی به خانه و سرزمین خود بازمی‌گردند و صاحب‌خانۀ اصلی خود آنها هستند.[۱۴]
قابلمه غذا
سال 2015م، هنادی حلوانی زن فلسطینی ساکن بیت‌المقدس با قابلمه‌ای از غذای فلسطینی معروف به «مقلوبه» به مسجدالاقصی رفت و با برگرداندن محتویات قابلمه بر روی یک سینی، پیام سرنگونی به سربازان اسرائیلی داد؛ اگر چه این زن شجاع دستگیر شد و خبر موثقی از او در دست نیست، اما هدف هنادی مبنی بر رسانه‌ای کردن وضعیت غیرعادی در قدس به یک پویش و نماد جهانی تبدیل شد.[۱۵] زنان «مرابطات» از این نماد استفاده زیادی می‌برند. مرابطات، برگرفته از واژه قرانی رابطوا، [۱۶] به‌معنای هماهنگی و همبستگی، نام گروهی از زنان فلسطینی است که خود را وقف مسجدالاقصی کرده و فعالیت‌های مختلفی از جمله آموزش قرآن دارند. این گروه با قابلمه‌های خود وحشت و خشم دولت‌مردان صهونیستی را بر می‌انگیزند. گیلاد اردان وزیر امنیت عمومی اسرائیل در اکتبر سال 2015م، به روش‌های مختلف از حضور زنان مرابطات در محوطه مسجدالاقصی ممانعت کرد و موشه یعلون، وزیر دفاع اسرائیل در 8 سپتامبر 2015م، مرابطات را یک سازمان غیرقانونی اعلام کرد و بدین ترتیب، حضور آنها در مسجدالاقصی به‌طور کامل ممنوع اعلام شد.[۱۷]
راز ماندگاری مقاومت
امام خمینی بر این باور است که زن انسان‌ساز است و اگر زن‌های انسان‌ساز را از ملت‌ها بگیرند، ملت‌ها دچار انحطاط و شکست می‌شوند. زن‌ها، ملت‌ها را تقویت می‌کنند. امروزه زنان مسلمان همانند صدر اسلام، همدوش مردان بلکه جلوتر از آنها در صف مبارزه ایستاده‌اند و شجاعانه مقاومت می‌کنند.[۱۸] از این منظر، راز مقاومت فلسطین، نقش‌آفرینیِ زن فلسطینی در انسان‌سازی و پرورش انسان‌های مقاوم است که رژیم صهیونیستی را به‌سان خانۀ عنکبوت، سست و لرزان[۱۹] کرده و تاب‌آوری آن را در برابر کوچک‌ترین تکانه‌ها با تردید روبرو کرده است.
پانویس
- ↑ . خلیلی، «المراه الفلسطینیه و الثوره»، 1967م، ص135.
- ↑ . الزبیر، الخدمه الاعلامیه للمراه العربیه، 1981م، ص198.
- ↑ . جاد، المراه الفلسطینیه و السیاسیه، 2004م، ص89.
- ↑ . جاد، المراه الفلسطینیه و السیاسیه، 2004م، ص24.
- ↑ . خلیلی، «المراه الفلسطینیه و الثوره»، 1967م، ص141.
- ↑ . شریعت، قدس و قطعنامه‌های بین‌الملل، 1379ش، ص23.
- ↑ . علیان، الجانب الجتماعی فی الشعرالفلسطینه الحدیث، 1987م، ص158.
- ↑ . خطاب، الدور الجهادی للمراه الفلسطینیه، 2003م، ص111.
- ↑ . حجاب، المراه العربیه و دعوه التغییر، 1990م، ص255.
- ↑ . حویحی، دورالمراه الفلسطینیه فی المقاومه، 2007م، ص16.
- ↑ . «تقریرالمراه و الرجل فی فلسطین»، 1999م، ص40.
- ↑ . «مادرانی که به فرزندانشان شیر فلسطینی می‌دهند»، خبرگزاری فارس.
- ↑ . «مادرانی که به فرزندانشان شیر فلسطینی می‌دهند»، خبرگزاری فارس.
- ↑ . «مادرانی که به فرزندانشان شیر فلسطینی می‌دهند»، خبرگزاری فارس.
- ↑ . «وحشت صهیونیست‌ها از یک غذای ساده/ زنان ایرانی در حمایت از زنان فلسطینی به پویش مقلوبه پیوستند»، وب‌سایت خبربان.
- ↑ . سوره آل‌عمران، آیه 200.
- ↑ . «غذایی که صهیونیست‌ها از آن می‌ترسند»، خبرگزاری مهر.
- ↑ . خمینی، صحیفه نور، ج6، ص300، وب‌سایت روح‌الله.
- ↑ . سوره عنکبوت، آیه 41
منابع
- قرآن.
- الزبیر، سیف‌الاسلام، الخدمه الاعلامیه للمراه العربیه، مجموعه اعمال ندوه الصحیفات العربیه، 1981م.
- «تقریر المراه و الرجل فی فلسطین»، مرکز صوت النسا، المجلد للصحافه، العدد90، 1999م.
- جاد، اصلاح، المراه الفلسطینیه و السیاسیه، بحث غیرمنشور، فلسطین، غزه، الهئیه العامه للاستعلامات، 2004م.
- حجاب، نادیه، المراه العربیه و دعوه التغییر، لندن، دارالریاض الرئیس للکتب و النشر، 1990م.
- حویحی، عبدالله، دور المراه الفلسطینیه فی‌المقاومه، القاهره، معهد البحوث و الدراسات العربیه، قسم الدراسات السیاسیه، 2007م.
- خطاب، نضیره‌محمود، الدور الجهادی للمراه الفلسطینیه، ندوه یوم القدس، نضال المراه علی طریق، 2003م.
- خلیلی، غازی، «المراه الفلسطینیه و الثوره»، بیرووت، مجله شئون الفلسطینیه، العدد60، 1976م.
- خمینی، روح‌الله، صحیفه نور، وب‌سایت روح‌الله، تاریخ بازدید: 30 خرداد 1403ش.
- شریعت، محمدصادق، قدس و قطعنامه‌های بین‌الملل، سفیر، 1379ش.
- علیان، محمدشحاده، الجانب الجتماعی فی الشعر الفلسطینه الحدیث، الاردن، دارالفکر و النشر التوزیع، الطبعه الولی، 1987م.
- «غذایی که صهیونیست‌ها از آن می‌ترسند»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 31 فروردین 1401ش.
- «وحشت صهیونیست‌ها از یک غذای ساده/ زنان ایرانی در حمایت از زنان فلسطینی به پویش مقلوبه پیوستند»؛ وب‌سایت خبربان، تاریخ درج مطلب: 28 فروردین 1402ش.