آغا بیگم نجم آبادی
آغا بیگم نجم‌آبادی از زنان مشروطه‌خواه و پیشروی جنبش زنان ایران بود. آغا بیگم در تهران زاده شد و پدرش شیخ هادی نجم‌آبادی بود. از آغاز زندگی آغابیگم اطلاعی در دست نیست. او فعالیت خود را از سال ۱۲۸۹ خورشیدی و با بنیان‌گذاری انجمن مخدرات وطن آغاز کرد.
زندگی نامه
آغابیگم نجم آبادی فرزند حاج شیخ هادی نجم آبادی، عالم دوران قاجاراست. زادگاه او نجم آباد(روستایی در شهرستان نظرآباد) استان البرز می‌باشد. پدر آغا بیگم از جمله اعضای نخستین فراموشخانه ایجاد شده در ایران بود[۱]. برخی از تاریخ‌دانان مشهور مانند تورج امینی، تورج اتابکی و نبیره شیخ هادی نجم آبادی خانم افسانه نجم‌آبادی او را بهایی( فرقه ازلی) می‌دانند هر چند برخی نیز مانند اکبر ثبوت این قضیه را رد می‌کنند.[۲] کمتر کسی از رجال مشهور مشروطه را می‌توان نام برد که یا مستقیم شاگرد شیخ هادی نجم آبادی نبوده یا با وی رابطه نداشته است. از معروف‌ترین شاگردان شیخ می‌توان به سیدمحمد طباطبایی، علی اکبر دهخدا، علامه محمد قزوینی، میرزا جهانگیرخان شیرازی، میرزاحسن رشدیه، ملک المتکلمین و ناظم الاسلام کرمانی اشاره کرد [۳].
آغابیگم نجم آبادی در خانواده‌ای رشد نمود که چنین بود. وی از پرچم داران جنبش زنان در دوران مشروطه است که با تاسیس انجمن‌ها و موسسات خیریه و همچنین نامه‌ها و سخنرانی‌های خود، تحولاتی را در تاریخ فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی زنان ایران ثبت نموده است.[۴]
فعالیت‌ها
او فعالیت خود را از سال ۱۲۸۹ خورشیدی و با بنیان‌گذاری انجمن مخدرات وطن آغاز کرد.اعضای سر‌شناس انجمن عبارت بودنداز:
- آغا بیگم‌دخترآقا شیخ هادی نجم‌آبادی به عنوان رئیس
- شاهزاده‌امین به عنوان خزانه دار
- صدیقه‌دولت آبادی به عنوان منشی
دیگر بانوان سر‌شناس عضو انجمن عبارت بودند از: همسر میرزا سلیمان خان می‌کده، مادر دکتر مهدی خان می‌کده، همسر ملک المتکلمین (مادر دکتر ملک‌زاده سناتور)، بانو نزهت جهانگیر، عفت الملوک و نظم الملوک خواجه نوری، همسر آقا سید کاظم رشتی، زینت الدوله، گلشن الملوک قهرمانی، ایران خانم همسر اعتلاءالملک (دخترمشارالسلطنه قدیمی)، همسر میرزا کاظم خوش نویس، همسرصدیق السلطنه، دختر سردار افخم، دختر سپهسالار تنکابنی، همسر افخم الممالک، همسر حاج میرزا حسن، خواهر شیخ الملک اورنگ که او را نطاق النسوان لقب داده بودند، دره المعالی مؤسس مدرسه اُم المدارس، هما محمودی، ماهرخ گوهر‌شناس (خواهر مدیر صنایع) و عده‌ای دیگر که به تدریج به این جمع ملحق شدند.همچنین عده‌ای از اعضای این انجمن با رهبران مشروطه ارتباط نزدیک خانوادگی داشتند. ناهید داویدیان همسر یپرم خان و همسرملک المتکلمین از آن جمله بودند. در بسیاری از موارد نام اصلی اعضای انجمن مخدرات وطن معلوم نیست. زیرا این زنان اغلب به وسیلة نام خانوادگی پدر یا شوهر خود مشخص می‌شدند. به عنوان مثال: آغا بیگم دختر نجم آبادی، یا زوجة ملک المتکلمین. [۵]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ آل احمد: 1389ش، ص 53
- ↑ «شیخ هادی نجم آبادی»، در ویکی پدیا
- ↑ «هادی نجم ابادی»، وب‌سایت آبادیس
- ↑ حشمدار، «بانوان سرزمینم »، وبلاگ البرز پژوهی
- ↑ بامداد، زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا انقلاب سفید، 1348ش، ص 15
منابع
- «هادی نجم ابادی»، در وب‌سایت آبادیس، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1402ش.
- حشمدار، حمید، «بانوان سرزمینم»، وب سایت البرز پژوهی، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1402ش.
- بامداد،بدرالملوک، زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا انقلاب سفید، نشر ابن سینا، تهران، 1348ش.
- «هادی نجم‌آبادی»، در ویکی پدیا، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1402ش.