فمینیسم مارکسیست: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) |
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
از نظر فمینیستهای مارکسیست، زنان نه بهدلیل اختلاف منافع اساسی و مستقیم بین دو جنس، بلکه بهسبب ظلم طبقاتی و ملزومات آن مثل نابرابری در مالکیت، استثمار کاری و ازخودبیگانگی، در وضعیت نابرابر با مردان قرار گرفتهاند. | از نظر فمینیستهای مارکسیست، زنان نه بهدلیل اختلاف منافع اساسی و مستقیم بین دو جنس، بلکه بهسبب ظلم طبقاتی و ملزومات آن مثل نابرابری در مالکیت، استثمار کاری و ازخودبیگانگی، در وضعیت نابرابر با مردان قرار گرفتهاند. | ||
==تحلیل وضعیت زنان== | ==تحلیل وضعیت زنان== | ||
از منظر فمینیسم مارکسیست همانند [[فمینیسم لیبرال|'''فمینیسم لیبرال''']]، زنان در وضعیت نابرابر و تبعیض آمیز نسبت به مردان قرار دارند.<ref>رودگر، فمینیسم، 1394ش، ص 77</ref>در تحلیل چرایی این وضعیت بررسی دیدگاه مارکس و انگلس دارای اهمیت است. | از منظر فمینیسم مارکسیست همانند [[فمینیسم لیبرال|'''فمینیسم لیبرال''']]، زنان در وضعیت نابرابر و تبعیض آمیز نسبت به مردان قرار دارند.<ref>رودگر، فمینیسم، 1394ش، ص 77</ref> در تحلیل چرایی این وضعیت بررسی دیدگاه مارکس و انگلس دارای اهمیت است. | ||
===دیدگاههای مارکس=== | ===دیدگاههای مارکس=== | ||
مارکس به نقش سنتی زنان قائل بود و به جایگاه زنان در نظام سرمایهداری توجه نداشت و تاثیر خانواده را بر نظام کارگری مهم میدانست. خانواده با بافت سنتیاش برای کارگر مهم و مفید است، زیرا فشارهای کاری را در '''[[خانواده]]''' جبران میکند. | مارکس به نقش سنتی زنان قائل بود و به جایگاه زنان در نظام سرمایهداری توجه نداشت و تاثیر خانواده را بر نظام کارگری مهم میدانست. خانواده با بافت سنتیاش برای کارگر مهم و مفید است، زیرا فشارهای کاری را در '''[[خانواده]]''' جبران میکند. | ||
زنان در خانه باید تیمارداری مردان را بکنند. اگر [[زنان]] به عرصه کار وارد شوند، تهدیدی برای طبقه کارگر است. لذا مارکس بهصورت مستقیم به مسئله ستم جنسی اشاره نمیکند؛ هر چند از تحلیل طبقاتی او میتوان طبقه جنسی را نیز استنباط کرد. <ref>چراغی کوتیانی، خانواده، اسلام و فمینیسم، 1388ش، ص51</ref> | زنان در خانه باید تیمارداری مردان را بکنند. اگر [[زنان]] به عرصه کار وارد شوند، تهدیدی برای طبقه کارگر است. لذا مارکس بهصورت مستقیم به مسئله ستم جنسی اشاره نمیکند؛ هر چند از تحلیل طبقاتی او میتوان طبقه جنسی را نیز استنباط کرد.<ref>چراغی کوتیانی، خانواده، اسلام و فمینیسم، 1388ش، ص51</ref> | ||
===دیدگاه انگلس=== | ===دیدگاه انگلس=== | ||
آثار انگلس دستاویزی برای فمینیسم مارکسیسم شد. انگلس با توجه به جایگاه زن در نظام سرمایهداری، تقسیم جنسی کار را کانون بحث در جامعه سرمایهداری قرار داد. جوامع اولیه اشتراکی بود. کمون اولیه و یک سوسیالیسم جنسی حاکم بود. | آثار انگلس دستاویزی برای فمینیسم مارکسیسم شد. انگلس با توجه به جایگاه زن در نظام سرمایهداری، تقسیم جنسی کار را کانون بحث در جامعه سرمایهداری قرار داد. جوامع اولیه اشتراکی بود. کمون اولیه و یک سوسیالیسم جنسی حاکم بود. | ||
زنان با مردان بیشماری ارتباط داشتند و بچه از طریق انتسابش به | زنان با مردان بیشماری ارتباط داشتند و بچه از طریق انتسابش به مادر شناخته میشد. وضعیت مادرشاهی بود و زنان در وضعیت عالی بودند.بعد که نظام فئودالی و کشاورزی به وجود آمد. (نظام فئودالی؛ نظام اقتصادی مبتنی بر کشاورزی است) مردان به خاطر اینکه ثروت از خانواده بیرون نرود، خانواده تکهمسری را اختیار کردند. | ||
بنابراین خانواده به شکل امروزی شکل گرفت. بعد نظام سرمایهداری از خانواده برای گسترش اهداف خودش کمک گرفت. از نظر فمینیسم مارکسیسم، خانهداری زنان و حذف آنها از عرصه عمومی بیشترین سود را به سرمایهداری رساند. | بنابراین خانواده به شکل امروزی شکل گرفت. بعد نظام سرمایهداری از خانواده برای گسترش اهداف خودش کمک گرفت. از نظر فمینیسم مارکسیسم، خانهداری زنان و حذف آنها از عرصه عمومی بیشترین سود را به سرمایهداری رساند. | ||
نظام سرمایهداری، زنان را در عرصههای اجتماعی و اقتصادی به نفع خودش نپذیرفت. تابعیت زن، شکلی از ستم است که از درون جامعه طبقاتی ایجاد شده است و چون در خدمت منافع سرمایه واقع شده، تا به امروز تداوم پیدا کرده است. <ref>چراغی کوتیانی، خانواده، اسلام و فمینیسم، 1388ش، ص51</ref> | نظام سرمایهداری، زنان را در عرصههای اجتماعی و اقتصادی به نفع خودش نپذیرفت. تابعیت زن، شکلی از ستم است که از درون جامعه طبقاتی ایجاد شده است و چون در خدمت منافع سرمایه واقع شده، تا به امروز تداوم پیدا کرده است.<ref>چراغی کوتیانی، خانواده، اسلام و فمینیسم، 1388ش، ص51</ref> | ||
==علت فرودستی زنان== | ==علت فرودستی زنان== | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
در مقایسه با [[فمینیسم رادیکال|'''فمینیسم رادیکال''']]، فمینیسم مارکسیستی، دلمشغولی کمتری به ایدهها و نگرشها دارد. تمرکز فمینیسم مارکسیست در پژوهشهای مربوط به جایگاه زنان، بر کار و اقتصاد است. مناسبات اجتماعی مربوط به نابرابری جنسی، توسط اقتصاد شکل میگیرد نه ایدهها و نگرشها. | در مقایسه با [[فمینیسم رادیکال|'''فمینیسم رادیکال''']]، فمینیسم مارکسیستی، دلمشغولی کمتری به ایدهها و نگرشها دارد. تمرکز فمینیسم مارکسیست در پژوهشهای مربوط به جایگاه زنان، بر کار و اقتصاد است. مناسبات اجتماعی مربوط به نابرابری جنسی، توسط اقتصاد شکل میگیرد نه ایدهها و نگرشها. | ||
با توجه به دلمشغولی رهیافت فمینیست مارکسیست به سازمان کار، توجه خاصی به کار و دستمزد زنان دارد. اهمیت کار بیدستمزد در عرصه خصوصی، که کاملا مرتبط با زنان است، جدل انگیز است، چراکه مارکسیسم عمدتا اقتصاد را با آنچه در بازار سرمایه وجود دارد، برابر تصور میکند اما بر خلاف فمینیستهای لیبرال، متفکرین فمینیست مارکسیست با اقتصاد سرمایهداری مخالفند و از رهیافت انقلابی برای سرنگونی سرمایهداری حمایت میکنند. <ref>بیسلی، چیستی فمینیسم، 1385ش، ص 98</ref> | با توجه به دلمشغولی رهیافت فمینیست مارکسیست به سازمان کار، توجه خاصی به کار و دستمزد زنان دارد. اهمیت کار بیدستمزد در عرصه خصوصی، که کاملا مرتبط با زنان است، جدل انگیز است، چراکه مارکسیسم عمدتا اقتصاد را با آنچه در بازار سرمایه وجود دارد، برابر تصور میکند اما بر خلاف فمینیستهای لیبرال، متفکرین فمینیست مارکسیست با اقتصاد سرمایهداری مخالفند و از رهیافت انقلابی برای سرنگونی سرمایهداری حمایت میکنند.<ref>بیسلی، چیستی فمینیسم، 1385ش، ص 98</ref> | ||
نظریه فمینیسم مارکسیستی، کورجنس است. یعنی نظریههای آنها تحلیل '''[[جنسیتی]]''' ندارد. این واقعیت که زنان هر طبقه در مقایسه با مردان آن طبقه محرومترند و نه بالعکس در این نظریه مورد توجه واقع نشده است. تمام مشکلات و مسائل زنان به نظام سرمایهداری نسبت داده شده. <ref>چراغی کوتیانی، خانواده، اسلام و فمینیسم، 1388ش، ص 52</ref> | نظریه فمینیسم مارکسیستی، کورجنس است. یعنی نظریههای آنها تحلیل '''[[جنسیتی]]''' ندارد. این واقعیت که زنان هر طبقه در مقایسه با مردان آن طبقه محرومترند و نه بالعکس در این نظریه مورد توجه واقع نشده است. تمام مشکلات و مسائل زنان به نظام سرمایهداری نسبت داده شده.<ref>چراغی کوتیانی، خانواده، اسلام و فمینیسم، 1388ش، ص 52</ref> | ||
==راهکار فمینیست مارکسیست== | ==راهکار فمینیست مارکسیست== | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
===حذف خانواده=== | ===حذف خانواده=== | ||
فمینیسم مارکسیست، با استناد به نظر مورگان مبنی بر مادرسالار بودن جوامع اولیه بشری، معتقدند عامل بردگی زنان، پیدایش مالکیت خصوصی در جوامع است و این اسارت تا زمان ادامه نظم بورژوازی، مالکیت و خانواده بورژوازی تداوم خواهد داشت. نظریه حذف خانواده در جامعه از راهکارهای فمینیست مارکسیست است. <ref> | فمینیسم مارکسیست، با استناد به نظر مورگان مبنی بر مادرسالار بودن جوامع اولیه بشری، معتقدند عامل بردگی زنان، پیدایش مالکیت خصوصی در جوامع است و این اسارت تا زمان ادامه نظم بورژوازی، مالکیت و خانواده بورژوازی تداوم خواهد داشت. نظریه حذف خانواده در جامعه از راهکارهای فمینیست مارکسیست است.<ref> | ||
[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3992/5951/61296/%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1 اسفندیار، پیام زن، | [https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3992/5951/61296/%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%81%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1 اسفندیار، پیام زن، 1387ش، ص 193] | ||
</ref> | </ref> | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
*[[میشل بارت]] | *[[میشل بارت]] | ||
* | *مادام کولونتای | ||
*[[رزا لوگزامبورگ]] | *[[رزا لوگزامبورگ]] | ||
*[[کلارا زتکین]] | *[[کلارا زتکین]] | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*رودگر، نرجس، فمینیسم؛ تاریخچه، نظریات، گرایشها، نقد، | *رودگر، نرجس، فمینیسم؛ تاریخچه، نظریات، گرایشها، نقد، قم، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، چاپ دوم، تابستان1394ش. | ||
* | *بیسلی، کریس، چیستی فمینیسم، ترجمه محمدرضا زمردی، تهران، روشنگران، چاپ اول، 1385ش. | ||
*چراغی کوتیانی، | *چراغی کوتیانی، اسماعیل، خانواده، اسلام و فمینیسم: تبیین رویکرد اسلام و فمینیسم به کارکردهای خانواده، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388ش. | ||
*اسفندیار، | *اسفندیار، سرور، پیام زن، شماره 193، فروردین 1387. | ||
[[رده: ویکیجنسیت]] | [[رده: ویکیجنسیت]] | ||
[[رده:نظریهها]] | [[رده:نظریهها]] | ||