عوامل اعتیاد زنان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
برخی دستگاههای مرتبط با اعتیاد، تعداد معتادان در ایران را نزدیک به دو میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام کردهاند که حدود 156 هزار نفر از آنان را زنان تشکیل دادهاند.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/11/2495082/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DA%86%D9%82%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D تویسرکان‌منش، «تعداد زنان معتاد در کشور چقدر است؟/ نگرانی از افزایش سرعت رشد اعتیاد در زنان»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> زنان، تحت تاثیر عوامل گوناگونی به انواع مواد مخدر، معتاد می‌شوند. | برخی دستگاههای مرتبط با اعتیاد، تعداد معتادان در ایران را نزدیک به دو میلیون و هشتصد هزار نفر اعلام کردهاند که حدود 156 هزار نفر از آنان را زنان تشکیل دادهاند.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/11/2495082/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DA%86%D9%82%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D تویسرکان‌منش، «تعداد زنان معتاد در کشور چقدر است؟/ نگرانی از افزایش سرعت رشد اعتیاد در زنان»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> زنان، تحت تاثیر عوامل گوناگونی به انواع مواد مخدر، معتاد می‌شوند. | ||
==عوامل اجتماعی | ==عوامل اجتماعی == | ||
[[پرونده:اعتیاد-زنان2.jpg|بندانگشتی|337x337px]] | [[پرونده:اعتیاد-زنان2.jpg|بندانگشتی|337x337px]] | ||
'''فشارهای اجتماعی،''' مانند استرس، تحمیل انتظارات جنسیتی، تبعیض جنسیتی و فقر که میتوانند زنان را بهمنظور کاهش استرس و فرار از این فشارها به استفاده از مواد مخدر سوق دهد.<ref> محمدی اصل، اعتیاد زنان، 1397ش، ص58.</ref> | '''فشارهای اجتماعی،''' مانند استرس، تحمیل انتظارات جنسیتی، تبعیض جنسیتی و فقر که میتوانند زنان را بهمنظور کاهش استرس و فرار از این فشارها به استفاده از مواد مخدر سوق دهد.<ref> محمدی اصل، اعتیاد زنان، 1397ش، ص58.</ref> | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
'''فشار گروه همسالان''': زنان از کودکی تا دوران کهولت به شدت تحت تاثیر روابط در زندگی هستند. بنابر مشاهدات، برای دختران نوجوان پذیرفتهشدن در گروه همسالان در مقایسه با پسران، اهمیت بیشتری دارد و ممکن است برای به‌دست آوردن اعتباری که موجب راهیابی آنان به گروه شود دست به هر اقدامی برنند. در زندگی مدرن امروزی، برای همراستا نشاندادن خود با این سبک زندگی و اثبات روشنفکری در جمع دوستان، ممکن است شرایطی بهوجود آید که نه گفتن به پیشنهاد مصرف برای عدهای راحت نباشد.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص126.]</ref> | '''فشار گروه همسالان''': زنان از کودکی تا دوران کهولت به شدت تحت تاثیر روابط در زندگی هستند. بنابر مشاهدات، برای دختران نوجوان پذیرفتهشدن در گروه همسالان در مقایسه با پسران، اهمیت بیشتری دارد و ممکن است برای به‌دست آوردن اعتباری که موجب راهیابی آنان به گروه شود دست به هر اقدامی برنند. در زندگی مدرن امروزی، برای همراستا نشاندادن خود با این سبک زندگی و اثبات روشنفکری در جمع دوستان، ممکن است شرایطی بهوجود آید که نه گفتن به پیشنهاد مصرف برای عدهای راحت نباشد.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص126.]</ref> | ||
'''اپیدمی تناسب‌اندام''': برخی از زنان با انگیزه | '''اپیدمی تناسب‌اندام''': برخی از زنان با انگیزه [[مدیریت بدن]] و دستیابی به تناسب‌اندام و بدنی زیباتر به گمان اینکه برخی از مواد (مواد محرک)، اعتیادآور نیستند به مصرف روی میآورند و وقتی در مدت کوتاهی با عوارض آن روبرو می‌شوند بهعلت وابستگی شدید به مواد، به راحتی قادر به ترک آن نیستند.<ref> [https://uswr.ac.ir/index.jsp?fkeyid=&siteid=9&pageid=16024 فرهودیان و دیگران، «مقایسة علل گرایش زنان به مصرف مواد در مصرف‌کنندگان مواد مخدر و محرک»، وبسایت مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد.]</ref> | ||
==عوامل روانشناختی | ==عوامل روانشناختی== | ||
افسردگی و احساس تنهایی و همچنین استرس و اضطراب، عمومیترین بیماری در زنان معتاد است. وجود رفتارهای منجر به خودکشی، آسیبپذیری بالا و عزت نفس پایین، در میان زنان معتاد نسبت به دیگران، از یافتههای پرتکراری است که در پژوهشهای این حوزه به چشم میخورد. مشکلاتی همچون طلاق، بیشترین اثر را بر زن تحمیل میکند تا حدی که زن مطلقه ممکن است برای رفع مشکلات روحی ناشی از طلاق به اعتیاد گرایش پیدا کند.<ref> قربانی، «بررسی تاثیر اعتیاد والدین در گرایش به اعتیاد و فرار از خانه فرزندان»، 1393ش، ص22-23.</ref> همچنین زنانی که در معرض بدرفتاری و خشونت همسر قرار گرفتهاند ممکن است برای غلبه بر درد، اضطراب و ترس خود به مواد مخدر گرایش پیدا کنند.<ref> [http://noo.rs/bBch0 محبوبیمنش، «اعتیاد مردان، تهدیدی علیه زن و خانواده»، 1382ش، ص67-90.]</ref> | افسردگی و احساس تنهایی و همچنین استرس و اضطراب، عمومیترین بیماری در زنان معتاد است. وجود رفتارهای منجر به خودکشی، آسیبپذیری بالا و عزت نفس پایین، در میان زنان معتاد نسبت به دیگران، از یافتههای پرتکراری است که در پژوهشهای این حوزه به چشم میخورد. مشکلاتی همچون طلاق، بیشترین اثر را بر زن تحمیل میکند تا حدی که زن مطلقه ممکن است برای رفع مشکلات روحی ناشی از طلاق به اعتیاد گرایش پیدا کند.<ref> قربانی، «بررسی تاثیر اعتیاد والدین در گرایش به اعتیاد و فرار از خانه فرزندان»، 1393ش، ص22-23.</ref> همچنین زنانی که در معرض بدرفتاری و خشونت همسر قرار گرفتهاند ممکن است برای غلبه بر درد، اضطراب و ترس خود به مواد مخدر گرایش پیدا کنند.<ref> [http://noo.rs/bBch0 محبوبیمنش، «اعتیاد مردان، تهدیدی علیه زن و خانواده»، 1382ش، ص67-90.]</ref> | ||
==عوامل فردی | ==عوامل فردی== | ||
نداشتن میزانی از شایستگی برای تحصیل جایگاه مناسب شغلی و همچنین عدم کسب مهارتهای لازم برای توفیق در زندگی (ورود ناگهانی از کودکی به بزرگسالی) که موجب کنارهگیری و گسستن پیوندهای اجتماعی می‌شود بهعنوان دلایل گرایش زنان به بزهکاری و اعتیاد ذکر شده است.<ref> شایگان، «بررسی عوامل فردی مؤثر بر گرایش بزهکاری زنان»، 1389ش، ص72.</ref> حس عقبماندگی از همسالان و احساس ناتوانی در رسیدن به اهداف، موجب نوعی احساس ناامنی می‌شود که به دنبال خود، ناعادلانه دانستن نظام اجتماعی، احساس خشم و بیاعتمادی در خانه، محل کار و مدرسه را به همراه خواهد داشت که میتواند در گرایش زنان به مصرف مواد مخدر نقش داشته باشد.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-2590-fa.html سلیمانی و همکاران، «بررسی عوامل مؤثر در گرایش زنان به اعتیاد در استان آذربایجان غربی»، 1400ش، ص7-44.]</ref> | نداشتن میزانی از شایستگی برای تحصیل جایگاه مناسب شغلی و همچنین عدم کسب مهارتهای لازم برای توفیق در زندگی (ورود ناگهانی از کودکی به بزرگسالی) که موجب کنارهگیری و گسستن پیوندهای اجتماعی می‌شود بهعنوان دلایل گرایش زنان به بزهکاری و اعتیاد ذکر شده است.<ref> شایگان، «بررسی عوامل فردی مؤثر بر گرایش بزهکاری زنان»، 1389ش، ص72.</ref> حس عقبماندگی از همسالان و احساس ناتوانی در رسیدن به اهداف، موجب نوعی احساس ناامنی می‌شود که به دنبال خود، ناعادلانه دانستن نظام اجتماعی، احساس خشم و بیاعتمادی در خانه، محل کار و مدرسه را به همراه خواهد داشت که میتواند در گرایش زنان به مصرف مواد مخدر نقش داشته باشد.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-2590-fa.html سلیمانی و همکاران، «بررسی عوامل مؤثر در گرایش زنان به اعتیاد در استان آذربایجان غربی»، 1400ش، ص7-44.]</ref> | ||
==عوامل خانوادگی | ==عوامل خانوادگی== | ||
[[پرونده:اعتیاد-زنان1.jpg|بندانگشتی|334x334px]] | [[پرونده:اعتیاد-زنان1.jpg|بندانگشتی|334x334px]] | ||
'''شریک زندگی''': پژوهشهای به عمل آمده در رابطه با آسیب‌شناسی روانی – اجتماعی زنان دارای همسران معتاد نشان داده است که در وهله اول زنانی که همسران آنها مبتلا به وابستگی به مواد مخدر هستند در مقایسه با دیگر زنان، مشکلات اجتماعی بیشتری دارند. بر اساس یافتههای این پژوهش، ابتلای خود آنها به سوءمصرف و یا وابستگی به مواد، در راس مشکلاتی بوده است که توسط این زنان گزراش شده است.<ref> [https://sadrc.uswr.ac.ir/index.jsp?pageid=9420 محمد خانی، «آسیب‌شناسی روانی - اجتماعی زنان دارای همسر معتاد»، وبسایت مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد.]</ref> | '''شریک زندگی''': پژوهشهای به عمل آمده در رابطه با آسیب‌شناسی روانی – اجتماعی زنان دارای همسران معتاد نشان داده است که در وهله اول زنانی که همسران آنها مبتلا به وابستگی به مواد مخدر هستند در مقایسه با دیگر زنان، مشکلات اجتماعی بیشتری دارند. بر اساس یافتههای این پژوهش، ابتلای خود آنها به سوءمصرف و یا وابستگی به مواد، در راس مشکلاتی بوده است که توسط این زنان گزراش شده است.<ref> [https://sadrc.uswr.ac.ir/index.jsp?pageid=9420 محمد خانی، «آسیب‌شناسی روانی - اجتماعی زنان دارای همسر معتاد»، وبسایت مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد.]</ref> | ||
'''اختلال روانی ناشی از خشونت خانوادگی''': این اختلال اغلب به دنبال تحمل یک حادثه سهمگین مانند خشونتهای مکرر | '''اختلال روانی ناشی از خشونت خانوادگی''': این اختلال اغلب به دنبال تحمل یک حادثه سهمگین مانند خشونتهای مکرر بهوجود میآید. ضربههای روانی با منشاء سوء استفاده جنسی و فیزیکی نسبت به دیگر حوادث، میزان بیشتری از اختلال فشار روانی پس از سانحه را در افراد ایجاد میکند. مصرف‌کنندگان مواد مخدر و الکل که قربانی خشونت نیز بودهاند غالباً از این نوع اختلال رنج میبرند. مطالعات ملی در ایالت متحده، یک رابطه مستقیم بین اختلال فشار روانی پس از سانحه و ابتلاء به اعتیاد را نشان میدهد. این اختلال احتمالاً زمانی خطرآفرین می‌شود که فرد قربانی در روابط خصوصی یا خانوادگی بهصورت مکرر در معرض حوادث ناگواری همچون زتجاوز و یا خشونت زناشویی قرار بگیرد.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص131-132.]</ref> | ||
'''جهتدهی خانواده''': بسیاری از متخصصان حوزه مطالعات زنان، بر این باورند که رشد زنان، درونِ شبکه | '''جهتدهی خانواده''': بسیاری از متخصصان حوزه مطالعات زنان، بر این باورند که رشد زنان، درونِ شبکه پیچیدهای از روابط خویشاوندی صورت میگیرد. این شبکه خویشاوندی همچنان که میتواند نقش مهمی در پرورش، تربیت و حمایت از دختران و زنان ایفا کند، همچنان میتواند آنان را به‌سوی رفتارهای نادرست و مشکلات روانشناختی و انحرافات رفتاری مانند: افسردگی، اضطراب و اعتیاد سوق دهد و حتی آنان را تخریب کند.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص125.]</ref> | ||
==عوامل | ==عوامل جنسیتی== | ||
'''نقش بیولوژیک زنان''': | '''نقش بیولوژیک زنان''': یافتهها، بیانگر تفاوت زنان و مردان در سببشناسی بروز اعتیاد هستند. طبق آمار جهانی اعتیاد در زنان، عوارض خطرناک‌تری را نسبت به مردان ایجاد میکند. فاصله زمانی اولین بار مصرف تا تزریق مواد در زنان 2 سال و در مردان 8 سال است یعنی زنان 6 سال زودتر به وابستگی شدید کشیده می‌شوند. زنان در سیر وابستگی به مواد، الگوهای عود، میزان قربانی بودن با مردان تفاوت دارند. در زنان عمده اختلالات روانی و رفتاری قبل از آغاز مصرف بروز میکند. وجود این اختلالات زنان را به‌سوی اعتیاد سوق میدهد.<ref> ذوالفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، 1396ش، ص4-5.</ref> | ||
'''سطح پایین ایمنی''': با توجه به تفاوت‌های فیزیولوژیکی، سطح | '''سطح پایین ایمنی''': با توجه به تفاوت‌های فیزیولوژیکی، سطح ایمنی زنان در مواجهه با مصرف مواد مخدر نسبت به مردان پائینتر است. میزان چربی و آب [[بدن]] زنان متفاوت از مردان است که همین سبب بر میزان جذب و اثرات مواد مخدر تاثیر میگذارد.<ref> ذوالفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»، 1396ش، ص5.</ref> | ||
'''بالاتربودن سرعت اعتیاد''': بررسیهای بنیاد کرون نشان داده است که زنان پس از اولین بار مصرف مواد مخدر، نسبت به مردان، تمایل بیشتری برای تکرار این عمل دارند و با سرعت بیشتری معتاد می‌شوند.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص124.]</ref> | '''بالاتربودن سرعت اعتیاد''': بررسیهای بنیاد کرون نشان داده است که زنان پس از اولین بار مصرف مواد مخدر، نسبت به مردان، تمایل بیشتری برای تکرار این عمل دارند و با سرعت بیشتری معتاد می‌شوند.<ref> [http://etiadpajohi.ir/article-1-492-fa.html صفری، «اعتیاد و زنان: تفاوت‌های جنسیتی در زمینه سوء مصرف مواد و درمان آن»، 1382ش، ص124.]</ref> | ||