| خط ۶: | خط ۶: | ||
==موقعیت و شرایط مدرسه دوشیزگان== | ==موقعیت و شرایط مدرسه دوشیزگان== | ||
مدرسه دوشیزگان در خانه [[بی‌بی خانم استرآبادی]] نزدیک دروازه قدیم محمدیه، بازارچه حاجی محمدحسن تأسیس شد. <ref>[https://article.tebyan.net/213266/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87 «اولین مدارس دخترانه»، وب‌سایت تبیان.]</ref> مدرسه حیاطی بزرگ با اتاق‌های متعدد <ref>[https://meidaan.com/archive/14710 علی‌اصغری، «مدرسه دوشیزگان کجاست»، وب‌سایت میدان.]</ref> و سه کلاس داشت و مسئولیت آموزش دختران با خود [[بی‌بی خانم]] و دو دخترش مولود و [[خدیجه افضل وزیری]] بود. <ref>[https://article.tebyan.net/213266/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87 «اولین مدارس دخترانه»، وب‌سایت تبیان.]</ref> | مدرسه دوشیزگان در خانه [[بی‌بی خانم استرآبادی]] نزدیک دروازه قدیم محمدیه، بازارچه حاجی محمدحسن تأسیس شد. <ref>[https://article.tebyan.net/213266/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87 «اولین مدارس دخترانه»، وب‌سایت تبیان.]</ref> مدرسه حیاطی بزرگ با اتاق‌های متعدد <ref>[https://meidaan.com/archive/14710 علی‌اصغری، «مدرسه دوشیزگان کجاست»، وب‌سایت میدان.]</ref> و سه کلاس داشت و مسئولیت آموزش دختران با خود [[بی‌بی خانم]] و دو دخترش مولود و [[خدیجه افضل وزیری]] بود. <ref>[https://article.tebyan.net/213266/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87 «اولین مدارس دخترانه»، وب‌سایت تبیان.]</ref> امکانات و لوازم مورد نیاز برای مدرسه تهیه شده بود. تمام معلمان حاضر در مدرسه خانم بوده و هیچ مردی به جز دربان به این مدرسه رفت‌وآمد نداشت. به شاگردان بی‌بضاعت در پرداخت شهریه تخفیف داده می‌شد <ref>[https://meidaan.com/archive/14710 علی‌اصغری، «مدرسه دوشیزگان کجاست»، وب‌سایت میدان.]</ref> و سن شاگردان از هفت تا دوازده سال بود. <ref>[https://vista.ir/w/a/16/bwvxa/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87 توکل، «اولین مدرسه دخترانه«، خبرگزاری ویستا.]</ref> | ||
==دروس مدرسه دوشیزگان== | ==دروس مدرسه دوشیزگان== | ||
در مدرسه دوشیزگان دروسی از قبیل نخست‌نامه، مشق قلم، تاریخ ایران، قرائت، کتاب طباخی، قانون، مذهب، جغرافیا و علم حساب تدریس می‌شد. علاوه بر این دروس، هنرهای دستی مانند کاموا‌دوزی، زری‌دوزی، خامه‌دوزی و خیاطی نیز به دختران آموزش داده می‌شد.<ref>[https://meidaan.com/archive/14710 علی‌اصغری، «مدرسه دوشیزگان کجاست»، وب‌سایت میدان.]</ref> | در مدرسه دوشیزگان دروسی از قبیل نخست‌نامه، مشق قلم، تاریخ ایران، قرائت، کتاب طباخی، قانون، مذهب، جغرافیا و علم حساب تدریس می‌شد. علاوه بر این دروس، هنرهای دستی مانند کاموا‌دوزی، زری‌دوزی، خامه‌دوزی و خیاطی نیز به دختران آموزش داده می‌شد.<ref>[https://meidaan.com/archive/14710 علی‌اصغری، «مدرسه دوشیزگان کجاست»، وب‌سایت میدان.]</ref> | ||
== | ==تعلیم و تربیت غربی در پوشش آموزش== | ||
علما در برخورد با برپایی مدارس دخترانه به شیوه و محتوای آموزشی آنها توجه داشتند. هم‌زمان با مخالفت علما با مدرسه دوشیزگان و تلاش علما برای تعطیلی آن برخی مدارس دیگر مانند مدرسه خانم آزموده، سالیان سال به کار خود بدون هیچ مشکلی ادامه می‌دهند. عملکرد بی‌بی خانم استرآبادی در مخالفت علما با مدرسه دوشیزگان بی‌تأثیر نبوده است. بی‌بی خانم زنی منورالفکر، تحصیل‌کرده و تربیت‌یافته فضای غیردینی قفقاز بود و سعی داشت تربیت دختران را بر مبنای تعلیم و تربیت جوامع غربی انجام | علما در برخورد با برپایی مدارس دخترانه به شیوه و محتوای آموزشی آنها توجه داشتند. هم‌زمان با مخالفت علما با مدرسه دوشیزگان و تلاش علما برای تعطیلی آن برخی مدارس دیگر مانند مدرسه خانم آزموده، سالیان سال به کار خود بدون هیچ مشکلی ادامه می‌دهند. عملکرد بی‌بی خانم استرآبادی در مخالفت علما با مدرسه دوشیزگان بی‌تأثیر نبوده است. بی‌بی خانم زنی منورالفکر، تحصیل‌کرده و تربیت‌یافته فضای غیردینی قفقاز بود و سعی داشت تربیت دختران را بر مبنای تعلیم و تربیت جوامع غربی انجام دهد. از جمله کارهایی که بی‌بی خانم انجام می‌داد، برگزاری مهمانی‌های آخر هفته و دعوت زنان به کشیدن قلیان و نوشیدن قهوه و صحبت در مورد موضوعات سیاسی به‌خصوص منافع دولت مشروطه بود. این قبیل اقدامات از دید عموم مردم و علما پنهان نمی‌ماند. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/110440/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87 آزموده، «پیشگام تأسیس مدارس جدید دخترانه»، وب‌سایت پروتال جامع علوم انسانی.]</ref> | ||
سابقه تأسیس مدارس دخترانه توسط میسیونرهای مذهبی در ایران که عمدتاً با اهداف تبلیغی و تبشیری در پوشش علم‌آموزی دنبال می‌شد، یکی از عوامل بدبینی علما به تأسیس مدارس دخترانه بود. همچنین تمامی مدارس به سبک اروپایی اداره می‌شد که هیچ سنخیتی بافرهنگ دینی ایرانیان در زمان قاجار نداشت.[https://www.sid.ir/paper/177558/fa لالی، «بررسی نقش زنان در تأسیس مدارس جدید و آموزش دختران در دوره مشروطیت»، 1389ش، ص49.]این مدارس در گرایش زنان و دختران ایرانی به اصول، فرهنگ و مبانی غرب زمینه‌سازی می‌کردند.<ref>[http://tarikhe-moaser.blogfa.com/post/196 «اولین مدارس دخترانه در ایران»، وب‌سایت تاریخ معاصر.]</ref> | سابقه تأسیس مدارس دخترانه توسط میسیونرهای مذهبی در ایران که عمدتاً با اهداف تبلیغی و تبشیری در پوشش علم‌آموزی دنبال می‌شد، یکی از عوامل بدبینی علما به تأسیس مدارس دخترانه بود. همچنین تمامی مدارس به سبک اروپایی اداره می‌شد که هیچ سنخیتی بافرهنگ دینی ایرانیان در زمان قاجار نداشت.[https://www.sid.ir/paper/177558/fa لالی، «بررسی نقش زنان در تأسیس مدارس جدید و آموزش دختران در دوره مشروطیت»، 1389ش، ص49.]این مدارس در گرایش زنان و دختران ایرانی به اصول، فرهنگ و مبانی غرب زمینه‌سازی می‌کردند.<ref>[http://tarikhe-moaser.blogfa.com/post/196 «اولین مدارس دخترانه در ایران»، وب‌سایت تاریخ معاصر.]</ref> | ||
==مخالفت علما | ==مخالفت علما رویکرد مدرسه دوشیزگان== | ||
پس از تشکیل و شروع به کار مدرسه دوشیزگان علمای وقت آن زمان مانند شیخ فضل‌الله نوری و سیدعلی شوشتری جهت اعتراض به تأسیس این مدرسه در حرم حضرت عبدالعظیم متحصن شدند و | پس از تشکیل و شروع به کار مدرسه دوشیزگان علمای وقت آن زمان مانند شیخ فضل‌الله نوری و سیدعلی شوشتری جهت اعتراض به تأسیس این مدرسه در حرم حضرت عبدالعظیم متحصن شدند و تکفیرنامه‌ای که در آن آورده شده بود «وای به حال مملکتی که در آن مدارس دخترانه تشکیل شود» صادر شد. مخالفت‌ها ادامه پیدا کرد و صحبت از تخریب مدرسه به میان آمد. [[بی‌بی خانم]] به صنیع‌الدوله وزیر فرهنگ شکایت کرد؛ اما در نهایت به جهت جلوگیری از آشوب مملکت وزیر فرهنگ دستور به تعطیلی مدرسه داد. <ref>[https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86&oldid=12319 «مدرسه دوشیزگان»، دانشنامه الکترونیکی زنان.]</ref> | ||
== | ==مواجهه وزیر فرهنگ با مدرسه دوشیزگان== | ||
پس از فشارهای اجتماعی و دستور وزیر فرهنگ بر تعطیلی، مدرسه دوشیزگان در اواسط ربیع‌الاول 1325ق تعطیل شد؛ اما این تعطیلی زمان زیادی طول نکشید. [[بی‌بی خانم]] با انتشار مقالات در روزنامه‌ها مشروطه‌خواهان را به حمایت از بازگشایی مدارس وادار کرد. بعد از به توپ بستن مجلس و تغییر فضای اجتماعی، بی‌بی خانم بار دیگر درخواست بازگشایی مدرسه را به وزیر وقت معارف صنیع‌الدوله مطرح کرد. این بار تقاضای او به‌شرط اینکه عنوان دوشیزه را از تابلوی مدرسه حذف و سن پذیرش را به 4 تا 6 سال اختصاص دهد، موافقت شد.<ref>[https://www.598.ir/fa/news/168036/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8 «اولین مدرسه دخترانه را در ایران چه کسی تأسیس کرد»، پایگاه تحلیلی خبری 598.]</ref> | پس از فشارهای اجتماعی و دستور وزیر فرهنگ بر تعطیلی، مدرسه دوشیزگان در اواسط ربیع‌الاول 1325ق تعطیل شد؛ اما این تعطیلی زمان زیادی طول نکشید. [[بی‌بی خانم]] با انتشار مقالات در روزنامه‌ها مشروطه‌خواهان را به حمایت از بازگشایی مدارس وادار کرد. بعد از به توپ بستن مجلس و تغییر فضای اجتماعی، بی‌بی خانم بار دیگر درخواست بازگشایی مدرسه را به وزیر وقت معارف صنیع‌الدوله مطرح کرد. این بار تقاضای او به‌شرط اینکه عنوان دوشیزه را از تابلوی مدرسه حذف و سن پذیرش را به 4 تا 6 سال اختصاص دهد، موافقت شد.<ref>[https://www.598.ir/fa/news/168036/%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8 «اولین مدرسه دخترانه را در ایران چه کسی تأسیس کرد»، پایگاه تحلیلی خبری 598.]</ref> | ||
