گناه اولیه: تفاوت میان نسخه‌ها

گناه اولیه، از دیدگاه‌های مشترک دو آیین مسیحیت و یهودیت است که نقش بیشتر حوا را به‌عنوان یک زن، در گناهکاری موروثی فرزندان آدم، مورد توجه قرار داده است. اسلام در رویکردی متفاوت، نقشی همسان برای آدم و حوا در خوردن میوۀ ممنوعه قائل شده و گناه‌کاری انسان‌ها را بی‌ارتباط با آن می‌داند.  

==مفهوم­شناسی==

گناه به­معنای نافرمانی<ref>[https://vajehyab.com/amid/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87?q=%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87 عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژۀ گناه.]</ref>و جرم<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87?q=%DA%AF%D9%86%D8%A7%D9%87 دهخدا، لغت­نامه، ذیل واژۀ گناه.]</ref> است. گناه اولیه/ گناه نخستین، آموزه‌ای مسیحی است که به اولین نافرمانی آدم و حوا پس از خلقت اشاره دارد. این آموزه که در عهد عتیق با جزئیات ذکر شده، سال­ها بعد توسط پولس برجسته شد و از زمان آگوستین به بعد از آموزه­های اصلی مسیحیت به حساب آمد. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص146.</ref>

در مسیحیت اعتقاد بر این است که نوع بشر وارث گناه نخستین بوده و انسان ذاتا گناهکار است. گناه توسط یک نفر وارد جهان شد و مرگ به­خاطر همین گناه است که برای فرزندان آدم اتفاق می­افتد.<ref>کتاب مقدس، نامه پولس به رومیان، باب پنج، آیه 12.</ref> بر اساس انگاره‌های مسیحی، انسان نمی­تواند دامان خود را از این گناه پاک کند و به‌همین خاطر، خدا برای نجات انسان­ها، فرزندش مسیح را در کالبد انسانی به زمین فرستاد تا قربانی شود و با این کار، انسان­ها از پیامد آن گناه اولیه نجات می‌یابند.<ref>کتاب مقدس، نامه به رومیان. باب 8، آیه 4.</ref> این انگاره در آموزه‌های اسلام، مردود است و هر کس بار اعمال خود را بر دوش می‌کشد.<ref>سوره فاطر، آیه 18.</ref>

در مسیحیت، اعتقاد بر این است که هر انسان با غسل تعمید داخل در مسیح و قتل او شده و دفن می‌شود تا همانطور که مسیح از میان اموات زنده شد، انسان‌ها نیز بعد از غسل، جان تازه‌ای یافته و به نحو جدیدی زندگی کنند.<ref>کتاب مقدس، نامه پولس ب رومیان، باب ششم، آیه3-5.</ref>

از منظر قرآن، پس از اینکه آدم و حوا از میوه ممنوعه خوردند، از جایگاه ارجمند خویش، هبوط کردند.<ref>سوره بقره، آیات 35-36.</ref> بر اساس آموزه‌های قرآن، انسان از ابتدا برای زندگی در زمین خلق شده بود<ref>سوره بقره، آیه 30.</ref> و مفسران قرآن از شواهد قرآنی این‌گونه برداشت کرده‌اند که آن نهی، از نوع ارشادی بوده و مخالفت با آن گناه محسوب نمی‌شود. نهی ارشادی به کارهایی تعلق می­گیرد که فقط دارای آسیب و عواقب طبیعی است و عقاب جداگانه ندارد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/156835/%D8%A7%D9%85%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87#:~:text=%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%20%D8 فرحزادی، «امر ارشادی و مولوی در اصول شیعه»،  1379ش، ص65.]</ref> از این منظر، در خوردن میوه ممنوعه، نافرمانی از نهی مولوی خداوند صورت نگرفته است تا نسل آدم در گناه آن گناه شریک باشد.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، 1378ش، ج1، بخش 2، ص201.</ref>

همچنین بر خلاف آموزه­های عهد عتیق که زن را عامل فریب مرد به‌حساب آورده، <ref>کتاب مقدس، سفر پیدایش، باب 3، آیه 6-12.</ref> قرآن، در اشاره به ماجرای نافرمانی و هبوط، ضمیر تثنیه به‌کار برده که آدم و حوا را به‌صورت یکسان، مورد خطاب قرار می‌دهد؛ از این منظر، شیطان هر دوی آنها را با هم فریب داد و حوا شروع‌کنندۀ این نافرمانی و عامل گمراهی آدم نبوده است.<ref>سوره بقره، آیه 36.</ref>

* قرآن کریم.

* دهخدا، علی­اکبر، لغت­نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1402ش.

* طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1378ش.

* عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1402ش.

* غلامی، علی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، قم، جامعه الزهرا، 1399ش.

* فرحزادی، «امر ارشادی و مولوی در اصول شیعه»،  نشریه مقالات و بررسی‌ها، شماره 68، 1379ش.

* کتاب مقدس، عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل‌خان همدانی و دیگران، تهران، اساطیر، چاپ سوم، 1388ش.