زوجیت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ خرداد ۱۴۰۳، ساعت ۰۹:۵۱

زوجیت؛ مقارنه، تألّف، ترکّب، همراهی و تکمیل‌کنندگی دو چیز با هم.

زوجیت مهمترین مفهوم در تبیین کمیت ، کیفیت و اهمیت تفاوت های زن و مرد در بیان دینی است. آیات پرشماری از قرآن کریم بر مفهوم زوجیت و آثار آن دلالت دارد. زوجیت مفهومی است که در برگیرنده نوعی قرینگی، تفاوت ، تشابه، تعادل و در عین حال نقصی است که به وسیله طرف دیگر کامل می شود. دو شی متضاد در عین حال مشابه که، قرینه هم هستند و وقتی کنار هم قرار می‌گیرند ، اصطلاحا جفت و متعادل می شوند را زوج می گویند.

مفهوم‌شناسی زوجیت

واژه زوج

(اسم) عربی: زَوج، جمع: ازواج] شوهر؛ شوی. [مقابلِ فرد] قرین؛ جفت. ^[۱]

شوی و زن. جفت خواه مذکر باشد خواه مؤنث، مگر فقهای متأخرین در مؤنث ها زیاده کرده‌اند و «زوجه» گویند اگرچه نزد اهل لغت نیست و ابن حاج نوشته که هر دو نر و ماده و مجموع را زوج گفتن خطاست زیرا که هر واحد از نر و ماده زوج باید گفت و هر دو مجموع را زوجان و زوجین باید خواند. ^[۲]

در فرهنگ معین واژ] زوج به دو معنای: شوهر و عددی که بر 2 بخش پذیر باشد آمده است.^[۳] شوهر، شوی، قرین، جفت، خلاف فرد، ازواج جمع

واژه زوجه

(اسم)عربی: «زَوجَة»، مقابلِ شوهر، جمع: زوجات، همسر مرد؛ زن. ^[۴] [ زَ / زُو جَ / جِ ] (از ع، اِ) زوجة. زن. مقابل شوی. و زن شخص و زن شوهردار.^[۵] زن , زوجه , عيال , خانم ^[۶]

واژه شوهر

(اسم) همسر زن؛ شو؛ شوی.^[۷] [ شَ / شُو هَ ] (اِ) بَعْل. زوج. شوی. جفت.همسر. مرد آنگاه که زن گرفته باشد. ^[۸] (هَ) [ اوس .(اِ.) مردی که با زنی ازدواج کند، مردزن‌دار، شوی، زوج. ^[۹]

واژه همسر

صفت زن یا شوهر: همقد. برابر. برابر در بلندی یا در قدرومرتبه. ^[۱۰] [ هَ سَ ] (ص مرکب) برابر. نظیر...شریک زندگی. هر یک از زن و شوهر، هم سخن. رفیق راه ^[۱۱] (هَ) [ اوس . ] (اِ.) مردی که با زنی ازدواج کند، مرد زن دار، شوی، زوج.^[۱۲]

زوجیت در اسلام

بنای اندیشه اسلامی و دیالکتیک اسلامی بر همراهی، همکاری، همگامی و مزدوج شدن است. ^[۱۳] اشتقاقات ریشه زوج در 72 آیه قرآن و 81 بار مورد استفاده قرار گرفته است. این واژه گاهی به معنای زوجیت و در مقابل فرد استفاده شده. گاه به هر یک از دو جنس نر و ماده زوج و به هر دوی آن‌ها زوجین گفته می‌شود. ^[۱۴] زوجیت در کل هستی مقوله‌ای است که در قرآن به آن تصریح شده است. ^[۱۵]

علامه طباطبایی در برداشت از مبنای زوجیت، به هم‌نشینی دو چیز با هم و تالف و ترکب آن، زوج می‌گوید. هر چیزی که با ضد خودش یا مثل خودش جمع شده باشدزوج است. لذا همه آنچه در عالم هست، زوج است. چون یا مثلی دارد یا ضدی دارد یا با چیزی ترکیب شده است که این ترکیب هم نوعی زوجیت است. ^[۱۶]

تالف و ترکب در هستی در مباحث فلسفی ناظر بر بحث وجود شناسی کاربردی اساسی دارد. هر ممکنی یک حقیقت مزدوج دارد. با این نگاه فلسفی، آیه 49 ذاریات مبنی بر آفرینش همه هستی بر مبنای زوجیت را جفت بودن حقیقت مخلوقات در نظر می‌گیرند. ^[۱۷]

خداوند متعال، مبدأ و منشأ جهان است. در جهان هستی، در عین وحدت، کثرت غیر اصیل وجود دارد که در نهایت به وحدت بر می‌گردد. خداوند برای هر چیزی ظاهر و باطنی وضع کرده است و میان این دو تلازم، ترکب و همراهی برقرار است. تلازم، ترکب و همراهی ظاهر و باطن از لوازم زوجیت است. لذا زوجیت در همه هستی سریان و جریان دارد. ^[۱۸]

رهیافت‌های زوجیت در تبیین پدیده‌های اجتماعی

دیالکتیک مردم، جهان‌بینی و محیط در تشکیل جامعه

از زوجیت و همسویی مردم، جهان‌بینی و محیط، جامعه شکل می‌گیرد. تا زمانی‌که پیوند و همسویی ضروری بین این سه مولفه به‌وجود نیاید، جامعه ایجاد نمی‌شود و هرچه روابط این سه مقوله، مستحکم‌تر باشد، ارتباطات مردم مؤثرتر است و این همان زوجیت است. ^[۱۹]

کلید تحولات اجتماعی بر اساس دیالکتیک علم، ایمان و عمل

دیالکتیک علم، ایمان و عمل، شناختی حقیقی ایجاد می‌کند. منطق تغییر و تحولات اجتماعی وابسته به تغییر عوامل معرفتی، ایمانی و عملی در دو بعد فردی و اجتماعی است. تغییرات اجتماعی بر اساس دیالکتیک و همسویی سه عامل علم، ایمان و عمل است که سبب قرب الهی هم هستند. ^[۲۰]

بنیاد جامعه براساس خانواده و زوجیت

خانواده، پایه اصلی در جامعه است. مرد و زن برای یافتن آرامش به یکدیگر نیاز دارند. زن و مرد دارای خصوصیات مخصوص به خود هستند و مصلحت نظام اجتماعی در تعامل این خصوصیات با یکدیگر است. جامعه بدون وجود خانواده‌ی سالم، سرزنده و بانشاط امکان پیشرفت ندارد. ^[۲۱]

پانویس

↑ فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب
↑ فرهنگ لغت دهخدا،ذیل واژه «زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب
↑ فرهنگ‌لغت معین، ذیل واژه «زوج»، وب‌سایت واژه یاب
↑ فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب
↑ فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب
↑ «زوجه»، وب‌سایت واژه‌یاب
↑ فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب
↑ فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب
↑ فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب
↑ فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب
↑ فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب
↑ فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب
↑ «بیانات رهبری در دیدار با اقشار مختلف بانوان»، سایت خامنه ای
↑ ابن منظور، 1414 ق، جلد 2، صفحه 291
↑ هود، آیه 7، یس، آیه 36، ذاریات، آیه 49
↑ طباطبایی، 1396، جلد 17، صص 129- 130
↑ مطهری، 1387، جلد 8، ص 119-120
↑ اشیری و لبخندق، 1400، ص 315
↑ اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317
↑ اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317
↑ اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 319

منابع

ابن‌منظور، محمد‌بن‌مکرم، لسان2العرب، 14141 ق، جلد 2، بیروت: دارا‌الفکر‌للطباعة والنشر و التوزیع، دارصادر، چاپ سوم.
اشیری، لبخندق، «تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت»، همایش تمدن نوین اسلامی، 1400ش.
طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، 1396، اصفهان: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت علیهم‌السلام.
مطهری، مجموعه يادداشت‏هاى استاد مطهرى، (به نقل از نرم افزار یادداشت ها استاد مطهری نسخه1.2) مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، ج‏5.
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، 1387، تهران، انتشارات صدرا
فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.
فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.
فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.

[1] فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب

[2] فرهنگ لغت دهخدا،ذیل واژه «زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب

[3] فرهنگ‌لغت معین، ذیل واژه «زوج»، وب‌سایت واژه یاب

[4] فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب

[5] فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب

[6] «زوجه»، وب‌سایت واژه‌یاب

[7] فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب

[8] فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب

[9] فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب

[10] فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب

[11] فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب

[12] فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب

[13] «بیانات رهبری در دیدار با اقشار مختلف بانوان»، سایت خامنه ای

[14] ابن منظور، 1414 ق، جلد 2، صفحه 291

[15] هود، آیه 7، یس، آیه 36، ذاریات، آیه 49

[16] طباطبایی، 1396، جلد 17، صص 129- 130

[17] مطهری، 1387، جلد 8، ص 119-120

[18] اشیری و لبخندق، 1400، ص 315

[19] اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317

[20] اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317

[21] اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 319

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-زوجیت؛ مقارنه، تألّف، ترکّب، همراهی و تکمیل‌کنندگی دو چیز با هم.
+'''زوجیت'''؛ مقارنه، تألّف، ترکّب، همراهی و تکمیل‌کنندگی دو چیز با هم.
-[[زوجیت]] مهمترین مفهوم در تبیین کمیت ، کیفیت و اهمیت تفاوت های [[زن]] و [[مرد]] در بیان دینی است. آیات پرشماری از قرآن کریم بر مفهوم [[زوجیت]] و آثار آن دلالت دارد. <ref>  . النساء : 1 ؛الأعراف : 189 ؛النحل : 72 ؛الروم : 21 ؛فاطر : 11 ؛يس : 36 ؛الزمر : 6 ؛الشورى : 11 ؛الشورى : 50 ؛الزخرف : 12   الذاريات : 49 ؛النجم : 45 ؛القيامة : 39 ؛النبأ : 8   </ref> [[زوجیت]] مفهومی است که در برگیرنده نوعی قرینگی، تفاوت ، تشابه، تعادل و در عین حال نقصی است که به وسیله طرف دیگر کامل می شود. دو شی متضاد در عین حال مشابه که قرینه هم هستند و وقتی کنار هم قرار می گیرند ، اصطلاحا جفت و متعادل می شوند را زوج می گویند.
+زوجیت مهمترین مفهوم در تبیین کمیت ، کیفیت و اهمیت تفاوت های [[زن]] و [[مرد]] در بیان دینی است. آیات پرشماری از قرآن کریم بر مفهوم زوجیت و آثار آن دلالت دارد. زوجیت مفهومی است که در برگیرنده نوعی قرینگی، تفاوت ، تشابه، تعادل و در عین حال نقصی است که به وسیله طرف دیگر کامل می شود. دو شی متضاد در عین حال مشابه که، قرینه هم هستند و وقتی کنار هم قرار می‌گیرند ، اصطلاحا جفت و متعادل می شوند را زوج می گویند.
-<ref>. أنّ الأصل الواحد في هذه المادّة: هو ما يكون له جريان خاصّ و برنامج مخصوص في طول وجوده و بقائه معادلا و مقارنا لآخر. فالزوج لا يكون على هذا الأصل الّا واحدا كواحد من الذكر و الأنثى فلا بدّ من ملاحظة كونه عدلا و في مقابل آخر نظيره.و أمّا إطلاقه على المتعادلين: فباعتبار شموله عليهما على البدل. و هذا النحو من التعادل: توجب تقارنا معنويّا، كما في الزوجين، سواء كان- التقارب المكاني أيضا موجودا أم لا؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏4، ص: 362</ref>
 ==مفهوم‌شناسی زوجیت==
-==[[واژه زوج]]==
-(اسم) [عربی: [[زَوج]]، جمع: [[ازواج]]]
-[[شوهر]]؛ [[شوی]].
-[مقابلِ فرد] قرین؛ جفت. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b2%d9%88%d8%ac|d,20990|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید]</ref>
-[[شوی]] و [[زن]]. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). جفت خواه [[مذکر]] باشد خواه [[مؤنث]]، مگر فقهای متأخرین در [[مؤنث]] ها زیاده کرده‌اند و «[[زوجه]]»  گویند اگرچه نزد اهل لغت نیست و ابن حاج نوشته که هر دو [[نر]] و [[ماده]] و مجموع را [[زوج]] گفتن خطاست زیرا که هر واحد از [[نر]] و [[ماده]] [[زوج]] باید گفت و هر دو مجموع را [[زوجان]] و [[زوجین]] باید خواند. (غیاث) (آنندراج). یقال: هو زوجها و هی زوجته. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). [[بعل]]. [[شوی]]. [[شوهر]]. [[همسر]]. [[جفت]]. [[همتا]]. [[زن]]. [[حلیل]]. (از یادداشتهای بخط مرحوم دهخدا). [[شوهر]]. (دزی ج ۱ ص ۶۱۰)<ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary/174858/%D8%B2%D9%88%D8%AC فرهنگ لغت دهخدا]</ref>
-(زُ) [ ع . ] (اِ.) 1 - [[شوهر]]. 2 - عددی که بر 2 بخش پذیر باشد.<ref>[https://abadis.ir/fatofa/%D8%B2%D9%88%D8%AC/ لغت‌نامه آن‌لاین آبادیس]</ref>
-[[شوهر]]، [[شوی]]، [[قرین]]، [[جفت]]، خلاف فرد، ازواج جمع
-( اسم )[[شوهر]]، [[شوی]]، مقابل [[زوجه]] جمع [[ازواج]] .عددی که قابل بخش کردن بر ۲ باشد جفت مقابل طاق فرد . یوغ گاو .جفت زمین بنه .<ref>[https://abadis.ir/fatofa/%D8%B2%D9%88%D8%AC/ همان]
-</ref>
-==زوج در قرآن==
-واژه زوج در قرآن بكار رفته است.زوج در قرآن هم به زن اطلاق شده مثل‏ «وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ‏ زَوْجٍ‏ مَكانَ‏ زَوْجٍ‏ » (نساء: 20.) و مثل‏ «يا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ‏ الْجَنَّةَ» بقره: 35. و هم به مرد اطلاق شده است مثل«فَلا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْكِحَ‏ زَوْجاً غَيْرَهُ » (بقره: 230 )و همچنین«قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجادِلُكَ فِي‏ زَوْجِها»(مجادله:1 )<br> زوج در مورد گياهان نيز در قرآن به‌كار رفته است مثل‏ «وَ أَنْبَتَتْ مِنْ كُلِ‏ زَوْجٍ‏ بَهِيجٍ» (حج: 5).<ref>قرشى، على اكبر، قاموس قرآن؛ ج3، ص185.</ref>
+===واژه زوج===
+(اسم) عربی: زَوج، جمع: [[ازواج]]]
+شوهر؛ [[شوی]].
+[مقابلِ فرد] قرین؛ جفت. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b2%d9%88%d8%ac|d,20990|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب ]</ref>
-[[زوجه]] <ref>[[zowje]]</ref>
+شوی و [[زن]]. جفت خواه مذکر باشد خواه مؤنث، مگر فقهای متأخرین در مؤنث ها زیاده کرده‌اند و «زوجه»  گویند اگرچه نزد اهل لغت نیست و ابن حاج نوشته که هر دو نر و ماده و مجموع را زوج گفتن خطاست زیرا که هر واحد از نر و ماده زوج باید گفت و هر دو مجموع را زوجان و زوجین باید خواند. <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary/174858/%D8%B2%D9%88%D8%AC  فرهنگ لغت دهخدا،ذیل واژه «زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب]</ref>
-== [[واژه زوجه]]==
+در فرهنگ معین واژ] زوج به دو معنای:  شوهر و عددی که بر 2 بخش پذیر باشد آمده است.<ref>[https://www.vajehyab.com/?q=%D8%B2%D9%88%D8%AC&f=moein فرهنگ‌لغت معین، ذیل واژه «زوج»، وب‌سایت واژه یاب]</ref>
-(اسم)عربی: [[زَوجَة]]، [[مقابلِ شوهر]]، جمع: [[زوجات]]، [[همسر مرد]]؛ [[زن]]. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b2%d9%88%d8%ac%d9%87|d,20992|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید]</ref>
+شوهر، [[شوی]]، قرین، [[جفت]]، خلاف فرد، ازواج جمع
-[ زَ / زُو جَ / جِ ] (از ع، اِ) [[زوجة]]. (از فرهنگ فارسی معین). [[زن]]. [[مقابل شوی]]. و [[زن شخص]] و [[زن شوهردار]]. (ناظم الاطباء).<ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D8%B2%D9%88%D8%AC%D9%87 فرهنگ لغت دهخدا]</ref>
-[[زن]] , [[زوجه]] , [[عيال]] , [[خانم]] <ref>[https://vajehyab.com/ar2fa/%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A9 لغت‌ نامه آن‌لاین واژه‌یاب]</ref>
-شوهر <ref>[[šo w har]]</ref>
+=== واژه زوجه===
-==[[واژه شوهر]]==
+(اسم)عربی: «زَوجَة»، مقابلِ شوهر، جمع: زوجات، همسر مرد؛ [[زن]]. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b2%d9%88%d8%ac%d9%87|d,20992|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب]</ref>
-(اسم) [[همسر]] [[زن]]؛ [[شو]]؛ [[شوی]].<ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b4%d9%88%d9%87%d8%b1|d,25119|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید]</ref> [ شَ / شُو هَ ] (اِ) [[بَعْل]]. [[زوج]]. (آنندراج). [[شوی]]. [[جفت]]. [[همسر]]. [[میره]]. [[حلیل]]. (یادداشت مؤلف) (مهذب الاسماء). [[مرد]] آنگاه که [[زن]] گرفته باشد. <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1&DictionarySearch%5Bdefinition%5D= فرهنگ لغت دهخدا]</ref>  (هَ) [ اوس . ] (اِ.) [[مردی]] که با [[زنی]] [[ازدواج]] کند، [[مردزن‌دار]]، [[شوی]] ، [[زوج]] . <ref>[https://vajehyab.com/moein/%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1 فرهنگ لغت معین ]</ref>
+[ زَ / زُو جَ / جِ ] (از ع، اِ) زوجة. [[زن]]. مقابل شوی. و زن شخص و زن شوهردار.<ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D8%B2%D9%88%D8%AC%D9%87 فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب]</ref>
+[[زن]] , زوجه , عيال , [[خانم]] <ref>[https://vajehyab.com/ar2fa/%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A9 «زوجه»، وب‌سایت واژه‌یاب]</ref>
-[[همسر]] <ref>[[hamsar]]</ref>
+===واژه شوهر===
+(اسم) همسر [[زن]]؛ شو؛ شوی.<ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b4%d9%88%d9%87%d8%b1|d,25119|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> [ شَ / شُو هَ ] (اِ) بَعْل. زوج. شوی. جفت.همسر. [[مرد]] آنگاه که زن گرفته باشد. <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1&DictionarySearch%5Bdefinition%5D= فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref>  (هَ) [ اوس .(اِ.) مردی که با زنی [[ازدواج]] کند، مردزن‌دار، شوی، زوج. <ref>[https://vajehyab.com/moein/%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1 فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب ]</ref>
-==[[واژه همسر]]==
+===واژه همسر===
-(صفت) [[زن]] یا [[شوهر]]: [[همسر]]ی یافتم که هم‌سر او / نیست کس در دیار و کشور او (نظامی۴: ۶۶۷).[قدیمی، مجاز] همقد. [قدیمی، مجاز] برابر.[قدیمی، مجاز] برابر در بلندی یا در قدرومرتبه. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d9%87%d9%85%d8%b3%d8%b1|d,42720|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید]</ref> [ هَ سَ ] (ص مرکب) برابر. عدیل. (آنندراج). نظیر...شریک زندگی. هر یک از [[زن]] و [[شوهر]]، هم سخن. رفیق راه <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1&DictionarySearch%5Bdefinition%5D= فرهنگ لغت دهخدا]</ref> (هَ) [ اوس . ] (اِ.) [[مردی]] که با [[زنی]] [[ازدواج]] کند، [[مرد]] [[زن دار]]، [[شوی]] ، [[زوج]] .<ref>[https://vajehyab.com/?q=%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1&d=en فرهنگ لغت معین]</ref>
+صفت زن یا شوهر: همقد. برابر. برابر در بلندی یا در قدرومرتبه. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d9%87%d9%85%d8%b3%d8%b1|d,42720|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> [ هَ سَ ] (ص مرکب) برابر. نظیر...شریک زندگی. هر یک از [[زن]] و شوهر، هم سخن. رفیق راه <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1&DictionarySearch%5Bdefinition%5D= فرهنگ لغت دهخدا،  ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> (هَ) [ اوس . ] (اِ.) مردی که با زنی [[ازدواج]] کند، مرد زن دار، شوی، زوج.<ref>[https://vajehyab.com/?q=%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1&d=en فرهنگ لغت معین،  ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref>
-== زوجیت در قرآن==
+== زوجیت در اسلام==
+بنای اندیشه اسلامی و دیالکتیک اسلامی بر همراهی، همکاری، همگامی و مزدوج شدن است. <ref>[https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=51655 «بیانات رهبری در دیدار با اقشار مختلف بانوان»، سایت خامنه ای]</ref> اشتقاقات ریشه زوج در 72 آیه قرآن و 81 بار مورد استفاده قرار گرفته است. این واژه گاهی به معنای زوجیت و در مقابل فرد استفاده شده. گاه به هر یک از دو جنس نر و ماده زوج و به هر دوی آن‌ها زوجین گفته می‌شود. <ref>ابن منظور، 1414 ق، جلد 2، صفحه 291</ref> زوجیت در کل هستی مقوله‌ای است که در قرآن به آن تصریح شده است. <ref>هود، آیه 7، یس، آیه 36، ذاریات، آیه 49</ref>
-خداوند متعال می فرماید:«وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ في‏ ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ؛ و از نشانه ‏هاى او اينكه زوج هایی از جنس خودتان براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد در اين نشانه ‏هايى است براى گروهى كه تفكّر مى كنند». <ref>  . الروم : 21   </ref>
+علامه طباطبایی در برداشت از مبنای زوجیت، به هم‌نشینی دو چیز با هم و تالف و ترکب آن، زوج می‌گوید. هر چیزی که با ضد خودش یا مثل خودش جمع شده باشدزوج است. لذا همه آنچه در عالم هست، زوج است. چون یا مثلی دارد یا ضدی دارد یا با چیزی ترکیب شده است که این ترکیب هم نوعی زوجیت است. <ref>طباطبایی، 1396، جلد 17، صص 129- 130</ref>
-در این آیه شریفه خداوند متعال ضمن تاکید بر اتحاد [[زن]] و [[مرد]] در منشاء خلقت، به [[زوجیت]] آنها که در بردارنده مفهوم هم سری، قرینگی، نیاز متقابل و مکملیت است تاکید می کند. ایجاد سکونت و آرامش ، اتحاد و رحمت مهمترین کارکرد این [[زوجیت]] است. این گونه تفاوت بین [[زن]] و [[مرد]] ،زمینه ساز تجاذب، تعامل، تعادل و تکامل طرفینی است نه آنکه منشا انشقاق ، رقابت و فراتری و فروتری باشد. بر این اساس همان گونه که شهید مطهری اشاره می کند ، منشا فروتری یا ظلم به [[زنان]] را نبایستی در ماهیت تفاوت های تکوینی آنها جستجو کرد بلکه منشا فروتری ریشه در عملکرد جاهلانه نسبت به مقتضیات این [[زوجیت]] است.  <ref>  . استاد شهيد مرتضى مطهرى، مجموعه يادداشت‏هاى استاد مطهرى، (به نقل از نرم افزار یادداشت ها استاد مطهری نسخه1.2) مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، ج‏5، ص: 147</ref>
-سعی در شبیه شدن [[زنان]] به [[مردان]] و بالعکس ، یکی از جاهلانه ترین راهبردهایی است که باعث به هم ریختن نظام [[زوجیت]] می شود. فرو ریزی نظام [[زوجیت]] ، نیاز متقابل و در نتیجه مکملیت متقابل را به چالش می کشد. دو انسانی که به یکدیگر نیازمند نیستند و کمال آنها در گرو کمال هم نیست ، به لحاظ طبع استخدام گر و تمامیت خواه از یک سو و محدودیت امکانات اجتماعی از سوی دیگر، رقیب هم خواهند شد. رقابتی که به استخدام و استثمار و تبعیض منتهی می شود و سکونت ، آرامش ، رحمت و مودت بین دو جنس و جامعه را دچار مخاطره می سازد. از این رو اعتقاد داریم مهمترین راهبرد رفع تبعیض ها و فروتری [[زنان]] تقویت نظام [[زوجیت]] است نه ایجاد نظام مبتنی بر مشابهت.
-در روایات پرشماری از راهبرد تشبیه [[زنان]] به [[مردان]] یا بالعکس به شدت نهی شده و آثار شوم مادی و معنوی را بر آن مترتب کرده یا دوری از رحمت الهی را وعید داده است. این امر نشان می دهد که دخالت های اجتماعی می تواند اصل [[زوجیت]] را با مخاطره روبرو سازد و کارکردهای آن را از بین ببرد.
-[[زوج]] <ref>[[zo w j]]
+تالف و ترکب در هستی در مباحث فلسفی ناظر بر بحث وجود شناسی کاربردی اساسی دارد. هر ممکنی یک حقیقت مزدوج دارد. با این نگاه فلسفی، آیه 49 ذاریات مبنی بر آفرینش همه هستی بر مبنای زوجیت را جفت بودن حقیقت مخلوقات در نظر می‌گیرند. <ref>مطهری، 1387، جلد 8، ص 119-120</ref>
-</ref>
+خداوند متعال، مبدأ و منشأ جهان است. در جهان هستی، در عین وحدت، کثرت غیر اصیل وجود دارد که در نهایت به وحدت بر می‌گردد. خداوند برای هر چیزی ظاهر و باطنی وضع کرده است و میان این دو تلازم، ترکب و همراهی برقرار است. تلازم، ترکب و همراهی ظاهر و باطن از لوازم زوجیت است. لذا زوجیت در همه هستی سریان و جریان دارد. <ref>اشیری و لبخندق، 1400، ص 315</ref>
+==رهیافت‌های زوجیت در تبیین پدیده‌های اجتماعی==
+===دیالکتیک مردم، جهان‌بینی و محیط در تشکیل جامعه===
+از زوجیت و همسویی مردم، جهان‌بینی و محیط، جامعه شکل می‌گیرد. تا زمانی‌که پیوند و همسویی ضروری بین این سه مولفه به‌وجود نیاید، جامعه ایجاد نمی‌شود و هرچه روابط این سه مقوله، مستحکم‌تر باشد، ارتباطات مردم مؤثرتر است و این همان زوجیت است. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317</ref>
+===کلید تحولات اجتماعی بر اساس دیالکتیک علم، ایمان و عمل===
+دیالکتیک علم، ایمان و عمل، شناختی حقیقی ایجاد می‌کند. منطق تغییر و تحولات اجتماعی وابسته به تغییر عوامل معرفتی، ایمانی و عملی در دو بعد فردی و اجتماعی است. تغییرات اجتماعی بر اساس دیالکتیک و همسویی سه عامل علم، ایمان و عمل است که سبب قرب الهی هم هستند. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317</ref>
+===بنیاد جامعه براساس [[خانواده]] و زوجیت===
+خانواده، پایه اصلی در جامعه است. مرد و زن برای یافتن آرامش به یکدیگر نیاز دارند. زن و مرد دارای خصوصیات مخصوص به خود هستند و مصلحت نظام اجتماعی در تعامل این خصوصیات با یکدیگر است. جامعه بدون وجود خانواده‌ی سالم، سرزنده و بانشاط امکان پیشرفت ندارد. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 319</ref>
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 == منابع==
-* فرهنگ لغت دهخدا.
+*ابن‌منظور، محمد‌بن‌مکرم، لسان2العرب، 14141 ق، جلد 2، بیروت: دارا‌الفکر‌للطباعة والنشر و التوزیع، دارصادر، چاپ سوم.
-* فرهنگ لغت عمید.
+*اشیری، لبخندق، «تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت»، همایش تمدن نوین اسلامی، 1400ش.
-* فرهنگ لغت معین.
+*طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، 1396، اصفهان: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت علیهم‌السلام.
-* قرشى، على اكبر، قاموس قرآن - تهران، چاپ: ششم، 1371 ه.ش ؛ ج3.
+*مطهری، مجموعه يادداشت‏هاى استاد مطهرى، (به نقل از نرم افزار یادداشت ها استاد مطهری نسخه1.2) مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، ج‏5.
-* لغت‌نامه آن‌لاین آبادیس.
+*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، 1387، تهران، انتشارات صدرا
-* لغت‌ نامه آن‌لاین واژه‌یاب.
+*فرهنگ لغت معین،  ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب،  تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.
+*فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.
-==جستارهای وابسته==
+*فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.
-* [[حرمت تشبه به جنس مخالف از منظر فقهی]]
-[[رده: مفاهیم و اصطلاحات]]
 [[رده:ویکی‌جنسیت]]
-[[رده: اصطلاحات قرآنی]]