زوجیت
زوجیت؛ مقارنه، تألّف، ترکّب، همراهی و تکمیل‌کنندگی دو چیز با هم.
زوجیت مهمترین مفهوم در تبیین کمیت ، کیفیت و اهمیت تفاوت های زن و مرد در بیان دینی است. آیات پرشماری از قرآن کریم بر مفهوم زوجیت و آثار آن دلالت دارد. زوجیت مفهومی است که در برگیرنده نوعی قرینگی، تفاوت ، تشابه، تعادل و در عین حال نقصی است که به وسیله طرف دیگر کامل می شود. دو شی متضاد در عین حال مشابه که، قرینه هم هستند و وقتی کنار هم قرار می‌گیرند ، اصطلاحا جفت و متعادل می شوند را زوج می گویند.
مفهوم‌شناسی زوجیت
واژه زوج
(اسم) عربی: زَوج، جمع: ازواج] شوهر؛ شوی. [مقابلِ فرد] قرین؛ جفت. [۱]
شوی و زن. جفت خواه مذکر باشد خواه مؤنث، مگر فقهای متأخرین در مؤنث ها زیاده کرده‌اند و «زوجه» گویند اگرچه نزد اهل لغت نیست و ابن حاج نوشته که هر دو نر و ماده و مجموع را زوج گفتن خطاست زیرا که هر واحد از نر و ماده زوج باید گفت و هر دو مجموع را زوجان و زوجین باید خواند. [۲]
در فرهنگ معین واژ] زوج به دو معنای: شوهر و عددی که بر 2 بخش پذیر باشد آمده است.[۳] شوهر، شوی، قرین، جفت، خلاف فرد، ازواج جمع
واژه زوجه
(اسم)عربی: «زَوجَة»، مقابلِ شوهر، جمع: زوجات، همسر مرد؛ زن. [۴] [ زَ / زُو جَ / جِ ] (از ع، اِ) زوجة. زن. مقابل شوی. و زن شخص و زن شوهردار.[۵] زن , زوجه , عيال , خانم [۶]
واژه شوهر
(اسم) همسر زن؛ شو؛ شوی.[۷] [ شَ / شُو هَ ] (اِ) بَعْل. زوج. شوی. جفت.همسر. مرد آنگاه که زن گرفته باشد. [۸] (هَ) [ اوس .(اِ.) مردی که با زنی ازدواج کند، مردزن‌دار، شوی، زوج. [۹]
واژه همسر
صفت زن یا شوهر: همقد. برابر. برابر در بلندی یا در قدرومرتبه. [۱۰] [ هَ سَ ] (ص مرکب) برابر. نظیر...شریک زندگی. هر یک از زن و شوهر، هم سخن. رفیق راه [۱۱] (هَ) [ اوس . ] (اِ.) مردی که با زنی ازدواج کند، مرد زن دار، شوی، زوج.[۱۲]
زوجیت در اسلام
بنای اندیشه اسلامی و دیالکتیک اسلامی بر همراهی، همکاری، همگامی و مزدوج شدن است. [۱۳] اشتقاقات ریشه زوج در 72 آیه قرآن و 81 بار مورد استفاده قرار گرفته است. این واژه گاهی به معنای زوجیت و در مقابل فرد استفاده شده. گاه به هر یک از دو جنس نر و ماده زوج و به هر دوی آن‌ها زوجین گفته می‌شود. [۱۴] زوجیت در کل هستی مقوله‌ای است که در قرآن به آن تصریح شده است. [۱۵]
علامه طباطبایی در برداشت از مبنای زوجیت، به هم‌نشینی دو چیز با هم و تالف و ترکب آن، زوج می‌گوید. هر چیزی که با ضد خودش یا مثل خودش جمع شده باشدزوج است. لذا همه آنچه در عالم هست، زوج است. چون یا مثلی دارد یا ضدی دارد یا با چیزی ترکیب شده است که این ترکیب هم نوعی زوجیت است. [۱۶]
تالف و ترکب در هستی در مباحث فلسفی ناظر بر بحث وجود شناسی کاربردی اساسی دارد. هر ممکنی یک حقیقت مزدوج دارد. با این نگاه فلسفی، آیه 49 ذاریات مبنی بر آفرینش همه هستی بر مبنای زوجیت را جفت بودن حقیقت مخلوقات در نظر می‌گیرند. [۱۷]
خداوند متعال، مبدأ و منشأ جهان است. در جهان هستی، در عین وحدت، کثرت غیر اصیل وجود دارد که در نهایت به وحدت بر می‌گردد. خداوند برای هر چیزی ظاهر و باطنی وضع کرده است و میان این دو تلازم، ترکب و همراهی برقرار است. تلازم، ترکب و همراهی ظاهر و باطن از لوازم زوجیت است. لذا زوجیت در همه هستی سریان و جریان دارد. [۱۸]
رهیافت‌های زوجیت در تبیین پدیده‌های اجتماعی
دیالکتیک مردم، جهان‌بینی و محیط در تشکیل جامعه
از زوجیت و همسویی مردم، جهان‌بینی و محیط، جامعه شکل می‌گیرد. تا زمانی‌که پیوند و همسویی ضروری بین این سه مولفه به‌وجود نیاید، جامعه ایجاد نمی‌شود و هرچه روابط این سه مقوله، مستحکم‌تر باشد، ارتباطات مردم مؤثرتر است و این همان زوجیت است. [۱۹]
کلید تحولات اجتماعی بر اساس دیالکتیک علم، ایمان و عمل
دیالکتیک علم، ایمان و عمل، شناختی حقیقی ایجاد می‌کند. منطق تغییر و تحولات اجتماعی وابسته به تغییر عوامل معرفتی، ایمانی و عملی در دو بعد فردی و اجتماعی است. تغییرات اجتماعی بر اساس دیالکتیک و همسویی سه عامل علم، ایمان و عمل است که سبب قرب الهی هم هستند. [۲۰]
بنیاد جامعه براساس خانواده و زوجیت
خانواده، پایه اصلی در جامعه است. مرد و زن برای یافتن آرامش به یکدیگر نیاز دارند. زن و مرد دارای خصوصیات مخصوص به خود هستند و مصلحت نظام اجتماعی در تعامل این خصوصیات با یکدیگر است. جامعه بدون وجود خانواده‌ی سالم، سرزنده و بانشاط امکان پیشرفت ندارد. [۲۱]
پانویس
- ↑ فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب
- ↑ فرهنگ لغت دهخدا،ذیل واژه «زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب
- ↑ فرهنگ‌لغت معین، ذیل واژه «زوج»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب
- ↑ فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ «زوجه»، وب‌سایت واژه‌یاب
- ↑ فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب
- ↑ «بیانات رهبری در دیدار با اقشار مختلف بانوان»، سایت خامنه ای
- ↑ ابن منظور، 1414 ق، جلد 2، صفحه 291
- ↑ هود، آیه 7، یس، آیه 36، ذاریات، آیه 49
- ↑ طباطبایی، 1396، جلد 17، صص 129- 130
- ↑ مطهری، 1387، جلد 8، ص 119-120
- ↑ اشیری و لبخندق، 1400، ص 315
- ↑ اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317
- ↑ اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317
- ↑ اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 319
منابع
- ابن‌منظور، محمد‌بن‌مکرم، لسان2العرب، 14141 ق، جلد 2، بیروت: دارا‌الفکر‌للطباعة والنشر و التوزیع، دارصادر، چاپ سوم.
- اشیری، لبخندق، «تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت»، همایش تمدن نوین اسلامی، 1400ش.
- طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، 1396، اصفهان: موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت علیهم‌السلام.
- مطهری، مجموعه يادداشتهاى استاد مطهرى، (به نقل از نرم افزار یادداشت ها استاد مطهری نسخه1.2) مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، ج5.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، 1387، تهران، انتشارات صدرا
- فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.
- فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.
- فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش.