مدگرایی: تفاوت میان نسخه‌ها

==مدگرایی در اسلام==

در آموزه‌های اسلامی بر حفظ آراستگی ظاهری تأکید شده و قرآن، مومنان را به استفاده از زینت‌های الهی دعوت می‌کند. در روایات اسلامی، خودآرایی از راه حلال، نشانۀ مؤمن معرفی شده است. استفاده از عطر و لباس‌های رنگ روشن از مصادیق خودآرایی در روایات است. برخی شاخص‌های شیک‌پوشی و آراستگی در آموزه‌های اسلام عبارت است از:

1. توجه به اقتضائات فرهنگی و اقتصادی جامعه؛

2. محدودیت آراستگی [[زن]] به کانون خانواده و جمع‌های زنانه؛

3. آشکار کردن نعمت‌های الهی و دوری از فقرنمایی؛

4. رعایت نظافت و پاکیزگی؛

5. پرهیز از تشبه به کفار؛

6. رعایت حیا و عفت در پوشش و رفتار؛

7. پرهیز از فخرفروشی و خودنمایی. <ref>[https://www.magiran.com/paper/1702773 آقایی، «جایگاه مد و آراستگی در اسلام»، ۱۳۹۶ش، ص۸۳-۹۴.]</ref>

==عوامل مؤثر بر مدگرایی==

تشخص‌طلبی: یکی از علت‌های مدگرایی در [[زنان]] و [[مردان]] میل به برتر و متمایز بودن از دیگران است. فرد مدگرا تلاش می‌کند شخصیت ویژه‌ای از خود به نمایش بگذارد.  <ref>[https://www.magiran.com/paper/2436185 مداحی و قبادی، «مدگرایی و جوانان: مسئله اجتماعی در حال ظهور»، ۱۴۰۰ش، ص۱۱۲.]</ref> با توجه به ویژگی‌های روحی و عاطفی زنان، تمایل به جلوه‌گری و نوگرایی به‌وسیلۀ مد در آنان بیش‌تر است. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/315655/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D9%85%D8%AF رفعت‌جاه، «هویت انسانی زن در چالش مد و آرایش»، ۱۳۸۶ش، ص۱۶۰.]</ref>

چشم و هم‌چشمی: حس رقابت در [[زنان]] باعث به‌وجود آمدن چشم و هم‌چشمی در میان آنان می‌شود. البته رقابت در مردان نیز وجود دارد اما نمود بیرونی آن در زنان بیش‌تر است. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/315655/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D9%85%D8%AF رفعت‌جاه، «هویت انسانی زن در چالش مد و آرایش»، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۱ و ۱۵۹.]</ref>

رفاه اقتصادی: طبقات مرفه جامعه برای کسب منزلت اجتماعی و بازتولید جایگاه خود همواره مدهای جدید را به نمایش می‌گذارند. امروزه به‌دلیل گسترش رسانه‌ها مدگرایی در میان طبقات ضعیف و متوسط هم رواج پیدا کرده است.  <ref>[https://www.magiran.com/paper/2436185 مداحی و قبادی، «مدگرایی و جوانان: مسئله اجتماعی در حال ظهور»، ۱۴۰۰ش، ص۱۱۷ و ۱۲۲.]</ref>

کم‌رنگ‌شدن دین‌داری: اعتقادات دینی قدرت خویشتن‌داری فرد را افزایش می‌دهد. به‌همین دلیل مدگرایی در افراد دین‌دار کمرنگ‌تر است.  <ref>[https://www.magiran.com/paper/2436185 مداحی و قبادی، «مدگرایی و جوانان: مسئله اجتماعی در حال ظهور»، ۱۴۰۰ش، ص۱۲۴.]</ref>

رسانه‌های جمعی: بر اساس بررسی‌ها و پژوهش‌های صورت‌گرفته، رسانه‌های جمعی مثل تلویزیون، ماهواره، مجلات و شبکه‌های اجتماعی احساس نیاز کاذب در مخاطبان خود ایجاد کرده و آن‌ها را به مصرف کالاهای غیرضروری ترغیب می‌کنند.  <ref>[https://www.magiran.com/paper/2436185 مداحی و قبادی، «مدگرایی و جوانان: مسئله اجتماعی در حال ظهور»، ۱۴۰۰ش، ص۱۲۴.]</ref> تغییر ذائقۀ فرهنگی گاهی تا مرز خودباختگی فرهنگی پیش می‌رود و مادی‌گرایی و لذت‌جویی، جایگزین ارزش‌های فرهنگی می‌شود. در فرهنگ غربی، [[زن]] مهم‌ترین وسیله برای نمایش کالاهای مصرفی و انواع مد پوشاک، آرایش و حتی نحوۀ ژست گرفتن و صحبت کردن است. <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/315655/%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%88-%D9%85%D8%AF رفعت‌جاه، «هویت انسانی زن در چالش مد و آرایش»، ۱۳۸۶ش، ص167-168 و ۱۷۳.]</ref>

==پیامدهای مدگرایی افراطی==

از بین رفتن ارزش‌های انسانی: گرایش افراطی به مد و تنوع‌طلبی، فرد را از توجه به روح و ارزش‌های انسانی مانند قناعت و عفت بازمی‌دارد. زیاده‌روی در مدگرایی به‌ویژه در زمینۀ پوشش و خودآرایی، ارزش‌های انسانی را تباه می‌کند.  <ref>[http://ensani.ir/fa/article/463921/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C حزباوی و همکاران، «واکاوی پیامدهای منفی مدگرایی از منظر گزاره‌های دینی»، ۱۴۰۰ش، ص۷۲.]</ref>

اضطراب: از آن‌جا که مد هر روز در حال تغییر است و درصد کمی از افراد جامعه تمکن مالی لازم برای همراه شدن با آن را دارند، طبقات ضعیف و متوسط برای تأمین مالی مد، دچار اضطراب و نگرانی هستند. به علاوه اموری مانند زیبایی و جوانی قابل بازگرداندن نیست. از همه مهم‌تر اینکه فرد مدگرا به‌جای تکیه بر اعتقاد و ارزش‌های خود همیشه نگران است که آیا توانسته است توجه و خوشنودی دیگران را کسب کند یا خیر؟ و به‌همین جهت همواره دچار تشویش و اضطراب است. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/463921/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C حزباوی و همکاران، «واکاوی پیامدهای منفی مدگرایی از منظر گزاره‌های دینی»، ۱۴۰۰ش، ص۷۳.]</ref>

اسراف: افرادی که دچار مدگرایی افراطی شده‌اند بدون توجه به نیازهای واقعی خود در زندگی به دنبال خرید لوازم جدیدتر هستند و به اقتصاد خانواده و جامعه لطمه وارد می‌کنند. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/463921/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C حزباوی و همکاران، «واکاوی پیامدهای منفی مدگرایی از منظر گزاره‌های دینی»، ۱۴۰۰ش، ص۷۴.]</ref>

تزلزل در اعتقادات: گرایش به مد، اصول و ارزش‌های دینی را کم‌رنگ کرده و میل به مادیگری را در انسان افزابش می‌دهد. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/463921/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C حزباوی و همکاران، «واکاوی پیامدهای منفی مدگرایی از منظر گزاره‌های دینی»، ۱۴۰۰ش، ص۷۵.]</ref>

بلوغ زودرس [[جنسی]]: رواج مدهای غلط و مغایر با فرهنگ ملی و دینی در جامعه باعث ایجاد فساد در پوشش و رفتارهای جنسی شده و منجر به اختلالات جنسی مثل بلوغ زودرس در نوجوانان می‌شود.  <ref>[http://ensani.ir/fa/article/463921/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C حزباوی و همکاران، «واکاوی پیامدهای منفی مدگرایی از منظر گزاره‌های دینی»، ۱۴۰۰ش، ص۷۶.]</ref>

دوری از سعادت: مدگرایی افراطی نوعی تقلید مذموم است که مانع معرفت شده و در نهایت انسان را از سعادت بازمی‌دارد.  <ref>[http://ensani.ir/fa/article/452739/%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%88%D8%A8%D9%84%D9%86 رحیمی نراقی و همکاران، «مدگرایی به‌عنوان یکی از پیامدهای سبک زندگی غربی و آنتولوژی آن با اندیشۀ توریستین وبلن»، ۱۳۹۹ش، ص۸۵ و ۹۰.]</ref>

نارضایتی از زندگی: فرد مدگرا همواره در حال مقایسۀ خود با دیگران است و تلاش می‌کند در پیروی از مد از اطرافیان سبقت بگیرد و در این مبارزه‌ همیشه احساس ناخشنودی و عقب‌ماندگی دارد. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/452739/%D9%85%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%88%D8%A8%D9%84%D9%86 رحیمی نراقی و همکاران، «مدگرایی به‌عنوان یکی از پیامدهای سبک زندگی غربی و آنتولوژی آن با اندیشۀ توریستین وبلن»، ۱۳۹۹ش، ص۸۶.]</ref>

==مقابله با مدگرایی افراطی==

* ارائۀ تعریف درست از زیبایی؛

* ارائه و آموزش صحیح شاخص‌ها و اصول آراستگی از منظر دین؛

* تبیین آثار منفی مدگرایی؛   

* شناخت ظرفیت‌های فرهنگی دینی و ملی جامعه و بهره‌برداری از آن برای ارائۀ مدهای بومی؛

==منابع==

# آقایی، علی، «جایگاه مد و آراستگی در اسلام»، دوماهنامه پایش سبک زندگی، شماره ۱۸، فروردین ۱۳۹۶ش.

# رفعت‌جاه، مریم، «هویت انسانی زن در چالش مد و آرایش»، فصلنامۀ شورای فرهنگی-اجتماعی زنان، سال دهم، شماره ۳۸، زمستان ۱۳۸۶ش. مداحی، جواد و قبادی، علیرضا، «مدگرایی و جوانان: مسئله اجتماعی در حال ظهور»، پژوهش مسائل اجتماعی ایران، شماره یکم، پاییز ۱۴۰۰ش.

# دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وبسایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.