پروین اعتصامی: تفاوت میان نسخه‌ها

رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ش، در شهر تبریز به دنیا آمد. پدر او یوسف اعتصامی آشتیانی معروف به اعتصام الملک، نویسنده و مترجم و مادرش، اختر اعتصامی نام دارد.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C «پروین اعتصامی»، ویکی شیعه.]</ref>  پروین دوران کودکی اول را در تبریز گذراند و بخشی از آن را به‌جهت شرایط کار پدرش به عنوان نماینده مجلس، در تهران سپری کرد. وی دوران تحصیلات ابتدایی را در یکی از مدارس تهران گذراند و همزمان زبان فارسی، عربی و انگلیسی را نزد پدرش و برخی معلمان دیگر آموخت. او همچنین در محافل ادبی که با حضور ادیبانی چون علی‌اکبر دهخدا، ملک‌الشعرای بهار، نصرالله تقوی و شاهزاده افسر در منزل پدرش برگزار می‌شد، نهایت بهره ادبی و فرهنگی را می‌برد.<ref>[https://fa.wikizendegy.ir/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C&oldid=5480&mobileaction=toggle_view_desktop «پروین اعتصامی»، ویکی زندگی، .]</ref>  بنا بر گفته پژوهشگران، پروین در سال ۱۳۱۳ش با پسرعمویش، فضل‌الله اعتصامی که رئیس نظمیه کرمانشاه بود، [[ازدواج]] کرد. اما این [[ازدواج]] چندان دوام نداشت و بعد از چهار ماه‌و‌نیم زندگی مشترک، آنها از هم جدا شدند.<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C «پروین اعتصامی»، ویکی پدیا.]</ref>

بنا بر نقل، پروین در خانواده‌‌ای سرشار از مهر، لطافت و عشق پرورش یافت. پدر و مادر او، در زیست شعری و ادبیش، نقش موثری داشتند. آنها در پرورش روحیه شاعرانه‌ و نیز تشویق و علاقه‌مندی وی به ساحت شعر و ادبیات، موثر بوده‌اند. پروین ارتباط عاطفی بسیاری با مادرش داشت. مادرش، بانوی مدبر، صبور، عفیف و خانه‌دار بود که در رشد احساسات شاعرانه دخترش نقش داشت و مشوق او در سرودن اشعار فارسی نیز بوده است. پروین از دوران کودکی با کتاب شعر و ادبیات آشنا شد.<ref> [https://parvaresheafkar.com/biography/parvin-etesami-poet/ «زندگی‌نامه پروین اعتصامی-شاعر»، وب‌سایت پرورش فکر.]</ref>  بنا بر نقل پژوهشگران، پدر او نیز در رشد شخصیت ادبی و شعریش نقش زیادی داشت.<ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C «پروین اعتصامی»، ویکی شیعه.]</ref>

پروین یکی از شاگردان ممتاز در دوران تحصیل بود. وی تسلط و توانمندی خوبی به دو زبان فارسی و انگلیسی داشت و به‌مدت دو سال، ادبیات فارسی و انگلیسی را در مدرسه خود تدریس می‌کرد. به‌گفته پژوهشگران معاصر، یکی از خصوصیات بارز پروین، روحیه و رویکرد ضد استبدادی او بوده، به‌طوری که وی از دریافت نشان لیاقت علمی و دعوت کرسی تدریس دربار را، از سوی رضاشاه پهلوی رد کرد و آن را یک نوع مبارزه‌گری با انسداد و ظلم آشکار حکمرانی زمانه خود می‌دانست. وضعیت نابسامان و بغرج جامعه زنان و بانوان عصرش که مورد ظلم و خودتحقیری قرار می‌گرفت، به‌شدت وی را می‌آزرد. به‌طوری که پروین در بخشی از سخنرانی خود، در زمان دانش‌آموختگی مدرسه با عنوان «[[زن]] و تاریخ» می‌گوید نسخه شفابخش بیماری مزمن کشورهای شرقی، رجوع به تعلیم و تربیت است که شامل هم [[زن]] و هم [[مرد]] می‌شود، آنگونه که تمام بخش‌ها، از دانش و معرفت گسترده، بهره‌مند بشوند. جامعه ایران باید هرچه زودتر ضعف‌ها و کاستی‌های خود را برطرف کرده و به مرحله پویایی و پیشرفت برسد و با تربیت [[بانوان]] فرهیخته و عالم، اصلاحات مهم اجتماعی و فرهنگی در ایران شکل بگیرد.<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C «پروین اعتصامی»، ویکی پدیا.]</ref> برخی معتقدند پروین در برهه‌‍ای از زندگی‌اش دچار انزواگرایی شده  و این مسأله همزمان با انصراف او از مدیریت در کتاب‌خانه دانش‌سرای عالی و نیز پرستاری و مراقبت وی از پدر بیمارش همراه بود.<ref> [https://fa.wikizendegy.ir/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C&oldid=5480&mobileaction=toggle_view_desktop «پروین اعتصامی»، ویکی زندگی.]</ref>

بنابر نقل ادیبان، نخستین اشعار پروین در سن هفت سالگی سروده شده است. اوج اشعار وی مربوط به سنین ۱۱ تا ۱۴ سالگی او بوده است. وی با تشویق پدر، متون ادبی ترجمه شده از زبان‌های دیگر را، به نظم پارسی می‌سرود. به عنوان نمونه دو شعر «گوهر‌واشک» و «دو قطره خون» او،  از متن ادبی ترجمه شده «قطرات سه گانه» اثر تریللو، سروده است. همچنین وی در همان سنین، آثار شاعران فاخری چون، ناصر‌خسرو، انوری، مولوی، و نظامی را مورد بررسی ادبی و اظهارنظر می‌کرد. اولین شعر او با عنوان «ای مرغک» در مجله بهار توسط پدرش چاپ شد. اشعاری مانند «گوهر‌و‌سنگ»، «اشک‌یتیم»، «کودک‌آرزومند»، «صاعقه ما ستم اغنیاست»، «سعی‌و‌عمل» و «اندوه فقر» از دیگر آثار معروف او می‌توان نام برد. برخی دیوان اشعار پروین را به‌عنوان مهمترین اثر ادبی وی می‌شمارند. چاپ این دیوان در سال 1314ش، مورد توجه محافل ادبی و مردمی شد به‌طوری که این اثر ادبی فاخر، از سوی دستگاه حکومتی مورد تقدیر و اهدای نشان قرار گرفت.<ref>[https://fa.wikizendegy.ir/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C&oldid=5480&mobileaction=toggle_view_desktop «پروین اعتصامی»، ویکی زندگی.]</ref>

بسیاری از ادیبان و شاعران معاصر، نسبت به اشعار پروین نگاه مثبت داشته و اظهار شگفتی نموده‌اند. از جمله ملک‌الشعرای بهار، علاقه وافری به شعر او داشته و در مقدمه دیوان اشعارش نگاشته است که دیوان پروین  «گلدسته‌‌ای از ازهار نوشکفته» است. قزوینی، شاعر و پژوهشگر ادبیات ایران معتقد است اشعار پروین هم‌تراز با قصاید ناصرخسرو است. وی پروین را «رابعه‌دهر» توصیف می‌کند. همچنین نویسنده کتاب «با چراغ‌و‌آینه»، پروین را به عنوان مستقل‌ترین شاعر دوره شعر فارسی پس از دوره مشروطه نام می‌برد و نیز معتقد است پروین از برجستگان شعر فارسی شمرده می‌شود که بسیاری از شاعران هم‌عصر و یا پس از او، از سبک شعری پروین تأثیر پذیرفته‌اند.<ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C «پروین اعتصامی»، ویکی پدیا. ؛ «پروین اعتصامی»، ویکی زندگی.]</ref>

سرانجام پروین بر اثر بیماری شایع حصبه در سن سی‌و‌پنج سالگی در تهران درگذشت و پیکر او  در صحن حضرت فاطمه معصومه در قم در آرامگاه خانوادگی او در کنار پدرش به خاک سپرده شد.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%85%DB%8C?hilight=%D8%A2%DB%8C%D8%AA+%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87+%DB%8C%D8%AD%DB%8C%DB%8C+%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C «پروین اعتصامی»، ویکی فقه.]</ref>  بر روی سنگ‌قبر وی یکی از اشعارش، حک شده است که مطلع آن عبارت است از: