خانواده طیب: تفاوت میان نسخه‌ها

مفهوم محوری در خانواده طیب، حیات طیب است. حيات، ضد مرگ و داراي مراتب است.<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، 1414ق، ج 14، ذیل واژه حیا.</ref>  طیب یعنی لذت‌بخش<ref>راغب ‌اصفهانى، المفردات، 1412ق. ذیل واژه طیب.</ref>  که با نفس انسان سازگار بوده و موجب انبساط و کمال او ‌می‌شود.<ref>طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏17، ص29.</ref>  طیب در قرآن برای توصيف انسان، كلام، مال، شهر، رزق، باد، مسكن، فرشته و درخت آمده و در مقابل آن خبيث است. <ref>قرائتى، تفسير نور، 1383ش‏. ج‏8، ص168.</ref> حیات طیب مرتبه عالی از حیات است، حیاتی خالص و بدون خباثت.<ref>طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏12، ص493-491.</ref>  حیات طیب، ابعادش سازگار، دل‌گرم کننده و فاقد نگرانى است.<ref>طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏3، ص274.</ref>  حیات طیب از طریق ایمان و عمل صالح کسب می‌شود.<ref>سوره نحل، آیه 97.</ref>  خانواده طیب از مصادیق کلمه طیبه است، خاصیتش این است که مرتب از خود برکت می‌تراود و به پیرامون خودش نفوذ می‌دهد.<ref>«خانواده و ازدواج از نگاه رهبری»، وب‌سایت کیهان.https://kayhan.ir/fa/news/128929/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1%DB%8C</ref>  از جلوه‌های حیات طیب در خانواده، آرامش، صمیمیت و امنیت است.<ref>ماشاءاله‌زاده‌ کاشانی و رضیان، «مفهوم حیات طیبه و نمودهای آن در خانواده و زن از منظر قرآن کریم و فرهنگ اهل‌بیت»، 1396ش، ص3. https://www.sid.ir/paper/884023/fa</ref>  

خانواده طیب مبتنی بر ازدواج زن و مرد طیب است. انسان طیب عاری از نجاست، جهل، فسق و اعمال قبیح بوده، مزین به علم، ایمان و عمل نیکو است.<ref>راغب‌ اصفهانى، المفردات، 1412ق. ذیل واژه طیب.</ref>  ازدواج متأثر از اصل سنخیت است و انسان‌ها‌ به‌طور فطری تمایل به همانند خود دارند.<ref>آقاجمال‌ خوانسارى، شرح بر غرر الحكم و درر الكلم‏، 1366ش‏، ج4، ص532.</ref>  مرد طیب تمایل به زن طیب و زن خبیث تمایل به مرد خبیث دارد.<ref>مکارم ‌شیرازی، تفسير نمونه، 1366-1353ش، ج‏14، ص424.</ref>  اسلام در حکم ارشادی به مؤمنین سفارش می‌کند؛ با طیب <ref>سوره نساء، آیه 3.</ref> و هم‌کفو خود ازدواج کنید.<ref>کلینی، الکافي، 1407‌ق، ج5، ص332.</ref>  مراد از کفویت، تناسب نسبي زن و مرد در نظام اعتقادی، اخلاقی و التزام به احکام شرعي است.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص64.</ref>  مردان و زنان طیب از ازدواج با مشرک و زناکار اجتناب می‌کنند.<ref>سوره نور، آیه 3.</ref>  ازدواج زن مسلمان با كافر كتابي و غيركتابي و ازدواج مرد مسلمان با زن كافر غيركتابي باطل است.<ref>حق‌خواه و محمدحسنی، «پیشرفت فرهنگی و جایگاه حیات طیبه در فقه خانواده»، 1395ش. ص77.</ref>  شرابخوار خبیث است و دختر دادن به او به مثابه قطع رحم دختر است.<ref>کلینی، الكافي، 1407‌ق، ج5، ص347.</ref>  مرد طیب به‌خاطر دین زن طیب با او ازدواج می‌کند.<ref>کلینی، الکافي، 1407‌ق، ج5، ص333.</ref>  حیات طیبه زن در گرو ایفای کامل نقش‌های جنسیتی وی در خانواده و جامعه است. زن طیب بهترین یاور مرد برای عبادت خدا است.<ref>ماشاءاله‌زاده‌ کاشانی و رضیان، «مفهوم حیات طیبه و نمودهای آن در خانواده و زن از منظر قرآن کریم و فرهنگ اهل‌بیت»، 1396ش، ص6.https://www.sid.ir/paper/884023/fa</ref>  قاعده اولیه در خانواده طیب تک‌همسری است، اما در شرایط استثنایی و با رعایت عدالت، مرد می‌تواند چند همسر داشته باشد.<ref>مكارم ‌شيرازى، تفسير نمونه، 1366-1353ش، ج‏3، ص259.</ref>   

از منظر مفسران قرآن، مراد از كلمه طيب در آیه 24 سوره ابراهیم، عقايد حقى است كه ريشه‏ در قلب انسان‌ها دارد.<ref>طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏12، ص74-72.</ref>  عزت فردی، خانوادگی و اجتماعی زن و مرد در داشتن عقاید طیب و عمل صالح است.<ref>مکارم ‌شیرازی، تفسير نمونه، 1366-1353ش، ج‏18، ص194. </ref>  روابط اعضای خانواده، بر بنیاد بندگی خدا استوار است، دارای گفتار طیب و حسن معاشرت بوده، <ref>سوره نساء، آیه 19.</ref> از گمراهی همدیگر جلو‌گیری می‌کنند.<ref>حق‌خواه و محمدحسنی، «پیشرفت فرهنگی و جایگاه حیات طیبه در فقه خانواده»، 1395ش. ص70.</ref>  مراد از گفتار طيب، طاهر بودن كلام از هرگونه لغو، شتم، خشونت و ساير كدورت‌ها است.<ref>طباطبائی، الميزان، 1363ش، ج‏12، ص344.</ref>  مرد، متناسب با ایمانش، به همسر خود محبت می‌کند.<ref> نورى، مستدرك الوسائل، 1408ق، ج‏14، ص157.</ref>  زنی که به همسرش احترام گذاشته و او را دلداری‌ دهد، پاداش او بهشت و اجر شهید است.<ref> طبرسى، مكارم الأخلاق، 1412ق، ص200.</ref>  زن دوران بارداری خود را جهاد در راه خدا می‌داند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، 1403ق‏، ج‏100، ص252.</ref>  مرد، همسرش را امانت الهی دانسته،<ref>نوری، مستدرك الوسائل، 1408ق، ج‌14، ص255.</ref>  سعی می‌کند در مقابلش اف نگوید.<ref>نورى، مستدرك‏الوسائل،1408ق، ج 14، ص252. </ref>  فرزندان اطاعت از والدین خود را در ردیف اطاعت از خدا دانسته و به خود اجازه نمی‌دهند که به آنها حتی اف بگویند.<ref>سوره اسرا، آیه 23.</ref>  مرد، همکاری <ref>مجلسی، بحارالانوار، 1403ق‏، ج101، ص132.</ref> و نشستن در کنار همسرش را عبادت دانسته<ref>ابن‌ ابی‌فراس، مجموعه ورام، 1410‌ق‏، ج‏2، ص122. </ref>  و جهاد زن، خوب شوهرداری کردن تلقی می‌شود.<ref>كلينى، الكافي، 1407‌ق، ج‏5، ص9.</ref>  بهترين زن، کسی است که همسرش را در امر دنيا و آخرت ياري می‌کند.<ref>ابن‌بابويه، الخصال، 1362ش، ج‏1، ص159. </ref>  زن طیب مرد طیب را ساخته و مردان طیب جامعه را طیب می‌سازند.<ref>ماشاءاله‌زاده‌کاشانی و رضیان، «مفهوم حیات طیبه و نمودهای آن در خانواده و زن از منظر قرآن کریم و فرهنگ اهل‌بیت»، 1396ش، ص7.https://www.sid.ir/paper/884023/fa</ref>  خدمت کردن به خانواده، کفاره گناهان کبیره به‌شمار می‌آید.<ref>نورى، مستدرك‏الوسائل، 1408ق، ج‏13، ص49.</ref>  بهترین مرد بهترین سرپرست برای زنان و دختران خود است. <ref>نورى، مستدرك‏الوسائل، 1408ق، ج‏14، ص255.</ref>  

خداوند طیبات را حلال و خبایث را حرام کرده است.<ref>سوره اعراف، آیه 157.</ref>  حلال چيزى است كه تصرف در آن در عرف متشرع، امر طيب و معقول شمرده شود. <ref>طباطبایی، الميزان، 1363ش، ج‏5، ص324. </ref> غذاهاى مختلف، آثار اخلاقى متفاوتى در روحيات انسان داشته و انسان‌ها با تغذیه از طیبات، قادر به انجام دادن عمل صالح می‌شوند. <ref>مکارم ‌شیرازی، تفسير نمونه، 1366-1353ش، ج‏14، ص255.</ref> رزق طیب شامل درآمد و مصرف می‌شود. <ref>سوره بقره، آیه267؛ سوره انفال، آیه 69.</ref> از مصادیق رزق طیب، رزق کریم <ref>سوره نور، آیه 26.</ref> و رزق حسن<ref>سوره طلاق، آیه 11.</ref>  است. رزق طیب در قرآن، هم‌نشین با مفاهیم ارزشی؛ تقوا،<ref>سوره انفال، آیه 69.</ref>  شکر، <ref> سوره بقره، آیه 172.</ref> عمل صالح، <ref> سوره مومنون، آیه 51.</ref> انفاق از طیبات،<ref>سوره بقره، آیه 267.</ref>  عدم ایمان به باطل،<ref>سوره نحل، آیه 72.</ref>  عدم پیروی از شیطان،<ref>سوره بقره، آیه 168.</ref>  عدم کفران، <ref> سوره بقره، آیه 57.</ref> عدم طغیان، <ref>سوره طه، آیه 81.</ref> عدم استکبار و فسق <ref>سوره احقاف، آیه 20.</ref> و عدم اختلاف، <ref>سوره يونس، آیه 93.</ref> استفاده شده است. مرد، معیشت خانواده خود را از رزق طیب تأمین کرده <ref>كلينى، الكافي، 1407‌ق، ج‏1، ص411.</ref>  و زن با قناعت‌ورزی آن را مدیریت می‌کند.<ref>حر عاملى، وسائل الشيعه، 1409ق، ج20، ص164.</ref>  حیات طیب ارتباط مستقیم با قناعت داشته و زندگی گوارا در قناعت است. <ref>آقاجمال ‌خوانسارى، شرح بر غرر الحكم و درر الكلم‏، 1366ش‏، ج‏2، ص383.</ref> زنان بی‌قناعت مورد غضب الهی هستند.<ref>حر عاملى، وسائل الشيعه، 1409ق، ج20، ص164. </ref>  

در ادبیات قرآنی، مفهوم مسکن طیب، عمدتا برای محل سکونت ‌در بهشت استفاده شده است،<ref>سوره صف، آیه 12.</ref>  اما منزل دنیوی نیز صبغه الهی یافته و پرتوی از مساکن بهشتی دانسته می‌شود، خانه طیب محل آسایش و آرامش اعضای خانواده، <ref>سوره نحل، آیه 80.</ref> محل تسبیح الهی،<ref>سوره نور، آیه 36.</ref>  تلاوت قرآن، <ref>سوره احزاب، آیه 34. </ref> تجلی‌گاه صفات جمال و جلال ربوبی<ref>سوره نور، آیه 36-35. </ref>  و پرورشگاه مردان و زنان با فضیلت است. <ref>ماشاءاله‌زاده‌ کاشانی و رضیان، «مفهوم حیات طیبه و نمودهای آن در خانواده و زن از منظر قرآن کریم و فرهنگ اهل‌بیت»، 1396ش، ص8.https://www.sid.ir/paper/884023/fa</ref> از مصادیق برجسته منزل طیب؛ مساجد، خانه‌های انبیاء و اولیای الهی است که از آن‌ها حقایق اسلام و احکام خدا نشر می‌شود.<ref>مکارم ‌شیرازی، تفسير نمونه، 1366-1353ش، ج‏3، ص299.</ref>  خانه طیب، حریم اهل خانه و دارای قداست است و وارد شدن مؤدبانه از درب منزل از نشانه تقوی بوده،<ref> سوره بقره، آیه 189.</ref>  کسی حق ندارد بدون اجازه و سلام کردن وارد منزل دیگری شود. <ref>سوره نور، آیه 27.</ref> وقتی وارد خانه خود می‌شود نیز باید سلام کند <ref>مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج‏73، ص3.</ref> حتی اگر کسی در آن نباشد باز سلام کند که تحیتی پربرکت و پاکیزه بوده<ref>سوره نور، آیه 61. </ref>  و برکت آن به خود انسان بر می‌گردد.<ref>ابن‌بابويه، معاني الاخبار، 1377ش، ج‏1، ص365. </ref>  سلام کردن فرشتگان را با انسان مأنوس ساخته و موجب برکت در منزل می‌شود. <ref>ابن‌بابويه، علل الشرائع، 1385ش، ج‏2، ص583.</ref> در خانه طیب کارهای بیرونی به عهده مرد بوده <ref>حميرى، قرب الإسناد، 1413ق. ص52.</ref> و زن متولی امور داخلی منزل است. <ref>پاينده، نهج الفصاحه، 1382ش، ص614. </ref> لازمه خانه‌داری دانایی، زیرکی و شادابی بوده و خانه محل تدریس زنان طیب است. زن طیب خانه محقر و فقیر را نیز تبدیل به محل آسایش، فضیلت و خوش‌بختی افراد می‌کند.<ref>ماشاءاله‌زاده‌ کاشانی و رضیان، «مفهوم حیات طیبه و نمودهای آن در خانواده و زن از منظر قرآن کریم و فرهنگ اهل‌بیت»، 1396ش، ص8-9. https://www.sid.ir/paper/884023/fa</ref>  

ذریه به‌‌معنای نسل انسانی اعم از زن و مرد است. <ref>ابن‌منظور، لسان العرب، 1414ق، ج4، ذیل واژه ذرر.</ref> انسان‌ها در قامت زن و مرد خلق می‌شوند، تا به‌عنوان کارگزاران الهی، عهده‌دار تولید نسل توحیدی در کادر خانواده شوند.<ref>سوره نحل، آیه 72.</ref>  خانواده طیب دارای ذریه طیب است. ذریه طیب هدیه الهی به والدین طیب است. <ref>سوره آل‌عمران، آیه 39-38.</ref> زکریا وقتی کرامت الهی را در باره مریم دید، از خداوند درخواست ذریه طیب را کرد، خداوند نیز يحيى را به او داد كه شبيه‏ترين انبيا به عيسى است.<ref>طباطبابی، الميزان، 1363ش، ج‏3، ص275-274.</ref>  مهم‌ترین ویژگی ذریه طیب بندگی خدا، احسان به والدین<ref>سوره اسراء، آیه 24.</ref>  و جامعه‌پذیری‌جنسیتی برای انجام دادن نقش‌های همسری، مادری و پدری است.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص532-531.</ref>  ذریه طیب همان فرزند صالح در ادبیات اسلامی است.  

در خانواده طیب، زندگی بر مبنای حیات طیب ساخت یافته و تداوم می‌یابد تا اینکه به مرگ طیب ختم می‌شود. مرگ طیب محصول زندگی طیب است. انسان طیب، گوهر ایمان را تا پایان عمر حفظ کرده،<ref>سوره آل‌عمران، آیه 102.</ref>  به فرزندانش سفارش می‌کند که با ایمان از دنیا بروید. <ref>سوره بقره، آیه 132.</ref> این‌گونه نیست که انسان طیب در زندگی خود مرتکب اشتباه نشود بلکه مسیرش طیب است، خدا او را پیش از مرگ، طیب ساخته و عمرش با عمل صالح ختم می‌شود، <ref>پاينده، نهج الفصاحه، 1382ش، ص183.</ref> عاقبت به‌خیر شده <ref>سوره رعد، آیه 22.</ref> و با مرگ طیب از دنیا می‌رود.  <ref> سوره نحل، آیه 32.</ref> اعضای خانواده طیب بر مبنای حیات طیبی که داشته‌اند، بدون حزن و اندوه، <ref> سوره يونس، آیه 62.</ref> با قلب آرام و مطمئن به‌ لقای پروردگارشان نایل می‌شوند،<ref>سوره فجر، آیه 28-27.</ref>  از خانه‌ طیب دنیوی به خانه طیب بهشتی منتقل شده<ref>سوره صف، آیه 12.</ref>  و در بهشت با هم هستند.<ref>سوره طور، آیه 21.</ref>  

[[رده:ویکی‌زندگی]]

[[رده:ویکی جنسیت]]