غلام رضا شفق (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
با وجود تبلیغات گسترده و مطالبات اجتماعی و قانونی برای افزایش مشارکت سیاسی زنان، میزان اشتغال زنان در مناصب سیاسی برتر مانند وزارت، چشمگیر نیست و با وجود برطرف شدن موانع قانونی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در بسیاری از کشورها همچنان حضور سیاسی زنان، کم‌رنگ است. | با وجود تبلیغات گسترده و مطالبات اجتماعی و قانونی برای افزایش مشارکت سیاسی زنان، میزان اشتغال زنان در مناصب سیاسی برتر مانند وزارت، چشمگیر نیست و با وجود برطرف شدن موانع قانونی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در بسیاری از کشورها همچنان حضور سیاسی زنان، کم‌رنگ است. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
وزارت از ریشه «وزر»، به‌معنای ملجأ و پناهگاه یا بار سنگین<ref>ماوردی، احکام السلطانیه، 2003م، ص35.</ref> در ادبیات سیاسی معاصر به ایفای نقش ریاستی و مدیریتی کلان در یک حوزۀ مشخص گفته می‌شود. اشتغال زن در منصب وزارت نیز به‌معنای بر عهده گرفتن مدیریت کلان حوزۀ معینی از فعالیت‌های حاکمیتی است.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص508. </ref> | وزارت از ریشه «وزر»، به‌معنای ملجأ و پناهگاه یا بار سنگین<ref>ماوردی، احکام السلطانیه، 2003م، ص35.</ref> در ادبیات سیاسی معاصر به ایفای نقش ریاستی و مدیریتی کلان در یک حوزۀ مشخص گفته می‌شود. [[اشتغال زنان|اشتغال زن]] در منصب وزارت نیز به‌معنای بر عهده گرفتن مدیریت کلان حوزۀ معینی از فعالیت‌های حاکمیتی است.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص508. </ref> | ||
==تاریخچه وزارت در جوامع مسلمان== | ==تاریخچه وزارت در جوامع مسلمان== | ||
در برخی حکومت‌های اسلامی، شخص دوم حکومت پس از خلیفه یا سلطان را وزیر می‌نامیدند. قدرت و حدود اختیارات وزیر با اقتدار حاکم، نسبت عکس داشت. هرگاه خلیفه مقتدر بود، وزیر نقش کم‌رنگ‌تری در اداره امور داشت، اما هنگامی که خلیفه ضعیف بود، وزیر از قدرت و اختیارات بیشتری برخوردار بود. بعد از آن‌که وظایف حاکمان به‌دلیل پیچیده‌تر شدن ساختار اجتماعی کشورهای اسلامی، گسترش یافت، تعداد وزیران نیز افزایش یافت و برای هر نقش عمده، یک وزیر معرفی شد. مانند وزارت دفاع، کشاورزی و خارجه و در رأس وزیران شخصی به‌نام حاجب قرار داشت که نقش نخست‌وزیر امروزی را داشت.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص508. </ref> | در برخی حکومت‌های اسلامی، شخص دوم حکومت پس از خلیفه یا سلطان را وزیر می‌نامیدند. قدرت و حدود اختیارات وزیر با اقتدار حاکم، نسبت عکس داشت. هرگاه خلیفه مقتدر بود، وزیر نقش کم‌رنگ‌تری در اداره امور داشت، اما هنگامی که خلیفه ضعیف بود، وزیر از قدرت و اختیارات بیشتری برخوردار بود. بعد از آن‌که وظایف حاکمان به‌دلیل پیچیده‌تر شدن ساختار اجتماعی کشورهای اسلامی، گسترش یافت، تعداد وزیران نیز افزایش یافت و برای هر نقش عمده، یک وزیر معرفی شد. مانند وزارت دفاع، کشاورزی و خارجه و در رأس وزیران شخصی به‌نام حاجب قرار داشت که نقش نخست‌وزیر امروزی را داشت.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص508. </ref> | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
===جواز وزارت زن=== | ===جواز وزارت زن=== | ||
دسته دیگری از اندیشمندان، وزیر شدن زن را بدون قید و شرط جایز می‌دانند. ادله این دسته بدین شرح است؛ | دسته دیگری از اندیشمندان، وزیر شدن زن را بدون قید و شرط جایز می‌دانند. ادله این دسته بدین شرح است؛ | ||
1. عدم منع قانونی: وزارت زن در ایران، مانع قانونی ندارد. به موجب اصل 133 قانون اساسی، «وزرا» توسط رئیس‌جمهور تعیین و سپس برای گرفتن رأی اعتماد به‌مجلس معرفی می‌شوند. در قانون تعیین وزرا در ایران مرد بودن، شرط نشده است.<ref>عظیم‌زاده و خسروی، مطالعه تطبیقی حقوق زنان از منظر اسلام و غرب، 1388ش، ج3، ص129.</ref> | 1. عدم منع قانونی: وزارت زن در ایران، مانع قانونی ندارد. به موجب اصل 133 قانون اساسی، «وزرا» توسط رئیس‌جمهور تعیین و سپس برای گرفتن رأی اعتماد به‌مجلس معرفی می‌شوند. در قانون تعیین وزرا در ایران مرد بودن، شرط نشده است.<ref>عظیم‌زاده و خسروی، مطالعه تطبیقی حقوق زنان از منظر اسلام و غرب، 1388ش، ج3، ص129.</ref> | ||
2. دلیل شرعی: در قرآن آمده است که؛ مردان و زنان مؤمن همه ياور و دوستدار يكديگرند، خلق را به كار نيكو وادار و از كار زشت منع | |||
2. دلیل شرعی: در قرآن آمده است که؛ مردان و زنان مؤمن همه ياور و دوستدار يكديگرند، خلق را به كار نيكو وادار و از كار زشت منع میكنند.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_71_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%A8%D9%87 سوره توبه، آیه 71.]</ref> برخی بر این باورند که در این آیه، ولایت عام زنان و مردان بر یکدیگر بیان شده است و مراد از ولایت، مشارکت آنان در سیاست است که وزارت را نیز شامل می‌شود و جواز وزارت برای زنان و مردان را به‌طور مساوی اثبات می‌کند.<ref>عظیم‌زاده و خسروی، مطالعه تطبیقی حقوق زنان از منظر اسلام و غرب، 1388ش، ج3، ص134.</ref> | |||
3. عدم دلالت احادیث منع: احادیث ناظر به منع وزارت زن بر ممنوعیت وزارت امروزی دلالت نمی‌کند؛ مضمون آن احادیث ناظر به ممنوعیت واگذاری سرنوشت جامعه به زنان است، در حالی که وزارت‌های امروزی تنها در یک بخش فعال هستند و اختیارات محدودی را از رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر، اخذ می‌کنند. چنین شخصی حق دخالت در غیرمحدوده وظایف معین شده خود را ندارد.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص510.</ref> | 3. عدم دلالت احادیث منع: احادیث ناظر به منع وزارت زن بر ممنوعیت وزارت امروزی دلالت نمی‌کند؛ مضمون آن احادیث ناظر به ممنوعیت واگذاری سرنوشت جامعه به زنان است، در حالی که وزارت‌های امروزی تنها در یک بخش فعال هستند و اختیارات محدودی را از رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر، اخذ می‌کنند. چنین شخصی حق دخالت در غیرمحدوده وظایف معین شده خود را ندارد.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص510.</ref> | ||
==دلایل مخالفان وزارت زن== | ==دلایل مخالفان وزارت زن== | ||
1. دلایل عام مخالفت با اشتغال زنان؛ بانو دکتر سالیشی ویتر، معتقد است با اشتغال زنان در مشاغلی نظیر وزارت، مشاغلی مثل خانه‌داری و تربیت اولاد بدون متصدی می‌ماند و مهد کودک و رستوران نمی‌تواند این خلأ را پر کند.<ref>صبور اردوبادی، شخصیت حقیقی زن، 1387ش، ص275.</ref> | 1. دلایل عام مخالفت با اشتغال زنان؛ بانو دکتر سالیشی ویتر، معتقد است با اشتغال زنان در مشاغلی نظیر وزارت، مشاغلی مثل خانه‌داری و تربیت اولاد بدون متصدی می‌ماند و مهد کودک و رستوران نمی‌تواند این خلأ را پر کند.<ref>صبور اردوبادی، شخصیت حقیقی زن، 1387ش، ص275.</ref> | ||
2. ناسازگاری وزارت با احساسات و عواطف زنانه: آندره مورا، بر این باور است که مشاغلی نظیر وزارت با احساسات و عواطف زنانه سازگاری ندارد و عواطف و اخلاقیات زنانه را نابود می‌سازد و در عوض تأمین‌کننده منافع نظام سرمایه‌داری است.<ref>صبور اردوبادی، ، شخصیت حقیقی زن، 1387ش، ص273.</ref> پس با جنبه‌های احساسی و عاطفی زن که از سوی خداوند در وجود زنان به ودیعت نهاده شده، ناسازگار است.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص511.</ref> | |||
3. تساوی حقوق زن و مرد به‌مثابه توطئه: جینا لمبروزو، اندیشمند ایتالیایی، بر این باور است که تساوی حقوق زن و مرد یک توطئه نظام سرمایه‌داری برای بهره کشی از زنان است و اشتغال زنان در جایگاه وزارت، انحراف از مشاغل اصیل زنانه ایجاد می‌کند.<ref>صبور اردوبادی، ، شخصیت حقیقی زن، 1387ش، ص271.</ref> | 2. ناسازگاری وزارت با احساسات و عواطف زنانه: آندره مورا، بر این باور است که مشاغلی نظیر وزارت با احساسات و عواطف زنانه سازگاری ندارد و عواطف و اخلاقیات زنانه را نابود می‌سازد و در عوض تأمین‌کننده منافع نظام سرمایه‌داری است.<ref>صبور اردوبادی، ، شخصیت حقیقی زن، 1387ش، ص273.</ref> پس با جنبه‌های احساسی و عاطفی زن که از سوی خداوند در وجود زنان به ودیعت نهاده شده، ناسازگار است.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص511.</ref> | ||
4. وقتی زن نمی‌تواند امام جماعت شود، به طریق اولی نمی‌تواند مناصب حکومتی داشته باشد، چراکه مناصب حکومتی به‌معنای عهده‌داری سرنوشت جامعه است و از امام جماعت خیلی مهم‌تر هستند.<ref>ماوردی، احکام السلطانیه، 2003م، ص28.</ref> | |||
5. وزارت نیاز به عزم، اراده و تصمیم‌گیری‌های مهم و قاطع دارد که زن در آن ضعیف است.<ref>ماوردی، احکام السلطانیه، 2003م، ص38.</ref> | 3. تساوی حقوق زن و مرد به‌مثابه توطئه: جینا لمبروزو، اندیشمند ایتالیایی، بر این باور است که تساوی حقوق زن و مرد یک توطئه نظام سرمایه‌داری برای بهره کشی از زنان است و اشتغال زنان در جایگاه وزارت، انحراف از مشاغل اصیل زنانه ایجاد می‌کند.<ref>صبور اردوبادی، ، شخصیت حقیقی زن، 1387ش، ص271.</ref> | ||
4. وقتی زن نمی‌تواند امام جماعت شود، به طریق اولی نمی‌تواند مناصب حکومتی داشته باشد، چراکه مناصب حکومتی به‌معنای عهده‌داری سرنوشت جامعه است و از امام جماعت خیلی مهم‌تر هستند.<ref>ماوردی، احکام السلطانیه، 2003م، ص28.</ref> | |||
5. وزارت نیاز به عزم، اراده و تصمیم‌گیری‌های مهم و قاطع دارد که زن در آن ضعیف است.<ref>ماوردی، احکام السلطانیه، 2003م، ص38.</ref> | |||
6. وزارت زنان با مسئله قیمومیت مرد بر زن سازگاری ندارد، در حالی‌که این یک اصل اسلامی است.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص511.</ref> | 6. وزارت زنان با مسئله قیمومیت مرد بر زن سازگاری ندارد، در حالی‌که این یک اصل اسلامی است.<ref>جمال، زن در اندیشه اسلامی، 1382ش، ص511.</ref> | ||
==تبیین مشارکت پایین سیاسی زنان== | ==تبیین مشارکت پایین سیاسی زنان== | ||
| خط ۳۷: | خط ۴۵: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* ابن‌شعبه حرانی، حسن، تحف العقول، تهران، دارالحدیث، 1393ش. | *ابن‌شعبه حرانی، حسن، تحف العقول، تهران، دارالحدیث، 1393ش. | ||
* صبور اردوبادی، احمد، شخصیت حقیقی زن، تهران، بهمن برنا، 1387ش. | *صبور اردوبادی، احمد، شخصیت حقیقی زن، تهران، بهمن برنا، 1387ش. | ||
* طغرا‌نگار، حسن، حقوق سیاسی- اجتماعی زنان قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1383ش. | *طغرا‌نگار، حسن، حقوق سیاسی- اجتماعی زنان قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1383ش. | ||
* پناهی، محمدحسین، جامعه شناسی مشارکت سیاسی زنان، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1386ش. | *پناهی، محمدحسین، جامعه شناسی مشارکت سیاسی زنان، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1386ش. | ||
* جمال، محمدفقهی رسول، زن در اندیشه اسلامی، مترجم محمود ابراهیمی، تهران، احسان، 1382ش. | *جمال، محمدفقهی رسول، زن در اندیشه اسلامی، مترجم محمود ابراهیمی، تهران، احسان، 1382ش. | ||
* روشندل، جلیل و قلی‌پور، رافیک، سیمای زن در جهان- ایالات متحده امریکا، تهران، برگ زیتون، 1377ش. | *روشندل، جلیل و قلی‌پور، رافیک، سیمای زن در جهان- ایالات متحده امریکا، تهران، برگ زیتون، 1377ش. | ||
* ریتزر، جورج، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، مترجم: محسن ثلاثی، تهران، علمی، 1374ش. | *ریتزر، جورج، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، مترجم: محسن ثلاثی، تهران، علمی، 1374ش. | ||
* صافی‌گلپایگانی، لطف‌الله، زن در پرتو اسلام، قم، دفتر نشر آثار حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی، 1437ق. | *صافی‌گلپایگانی، لطف‌الله، زن در پرتو اسلام، قم، دفتر نشر آثار حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی، 1437ق. | ||
* عظیم‌زاده اردبیلی، فائره و خسروی، لیلا، مطالعه تطبیقی حقوق زنان از منظر اسلام و غرب، تهران، مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، 1388ش. | *عظیم‌زاده اردبیلی، فائره و خسروی، لیلا، مطالعه تطبیقی حقوق زنان از منظر اسلام و غرب، تهران، مرکز امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری، 1388ش. | ||
* قاسمی، حاکم و معالی، فاطمه، «عوامل محدود ماندن مشارکت سیاسی زنان»، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره اول، زمستان 1393ش. | *قاسمی، حاکم و معالی، فاطمه، «عوامل محدود ماندن مشارکت سیاسی زنان»، پژوهش‌نامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره اول، زمستان 1393ش. | ||
* ماوردی، علی، احکام السلطانیه، بیروت، مکتبه عصریه، 2003م. | *ماوردی، علی، احکام السلطانیه، بیروت، مکتبه عصریه، 2003م. | ||
[[ | [[رده: ویکی‌جنسیت]] | ||
[[رده:مشاغل]] | |||
[[رده:ساختار اجتماعی]] | |||
[[رده:ساختار فرهنگی]] | |||
[[رده:آموزش و پرورش]] | |||
[[رده:آموزش ابتدایی]] | |||
[[رده:آموزش متوسطه]] | |||
[[رده:آموزش عالی]] | |||
