یوسف بهادری (بحث | مشارکتها) صفحهای تازه حاوی «<big>'''رشته مطالعات زنان'''</big>؛ رشتهای علمی برای مطالعه جایگاه و نقش زنان. رشته مطالعات زنان که ابتدا در غرب شکل گرفت، اهدافی فمینیستی را دنبال میکرد، اما تاسیس آن در ایران با فراز و نشیبها و تفاوتهای قابل توجهی روبرو شده و با چالشهای فر...» ایجاد کرد |
یوسف بهادری (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
موسسه مطالعات و تحقیقات زنان ایران، در سال 1365ش، با هدف بسترسازی برای بهبود اوضاع زنان، تاسیس شد. این موسسه پس از شرکت در کنفرانس جهانی پکن در سال 1374ش، به این نتیجه رسید که تاسیس رشته مطالعات زنان ضروری است. راهاندازی این رشته در ایران که در کشورهای دیگر با رویکردهای کاملا فمینیستی تاسیس شده بود، برای برخی از اساتید غربی، تعجب برانگیز بود. چراکه از نظر آنان محتوای آموزشی این رشته با مذهب سازگاری نداشت. با تلاش اعضای موسسه، طرح تاسیس این رشته در مقطع کارشناسی ارشد، در شورای عالی برنامهریزی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، تصویب و در سال 1380ش به اجرا درآمد.<ref>. موسوی، «سیر تاسیس رشته مطالعات زنان در ایران از منظر موسسان»، 1391ش، ص26.</ref> | موسسه مطالعات و تحقیقات زنان ایران، در سال 1365ش، با هدف بسترسازی برای بهبود اوضاع زنان، تاسیس شد. این موسسه پس از شرکت در کنفرانس جهانی پکن در سال 1374ش، به این نتیجه رسید که تاسیس رشته مطالعات زنان ضروری است. راهاندازی این رشته در ایران که در کشورهای دیگر با رویکردهای کاملا فمینیستی تاسیس شده بود، برای برخی از اساتید غربی، تعجب برانگیز بود. چراکه از نظر آنان محتوای آموزشی این رشته با مذهب سازگاری نداشت. با تلاش اعضای موسسه، طرح تاسیس این رشته در مقطع کارشناسی ارشد، در شورای عالی برنامهریزی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، تصویب و در سال 1380ش به اجرا درآمد.<ref>. موسوی، «سیر تاسیس رشته مطالعات زنان در ایران از منظر موسسان»، 1391ش، ص26.</ref> | ||
این رشته برای اولین بار در دانشگاههای علامه طباطبایی، تربیت مدرس و الزهرا در سال 1380ش و دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد واحد رودهن در سال 1382ش، به اجرا درآمد. در سالهای بعد دانشگاه شیراز، آزاد واحد علوم و تحقیقات و بعد دانشگاه اصفهان نیز به این جمع افزوده شدند. این رشته شامل سه گرایش «حقوق زن در اسلام»، «زن و خانواده» و «زن و تاریخ» بود. در سال 1388ش، پیشنهاد تاسیس مقطع دکتری این رشته مطرح شد.<ref>. غروی، «رشته مطالعات زنان مبانی متفاوت، منابع متفاوت میخواهد»، 1391ش، ص27.</ref> گروه مطالعات خانواده و زنان در دانشگاه الزهرا، از گروههای دانشگاهی پیشگام در راهاندازی رشته مطالعات زنان است و با گرایش مطالعات خانواده در مقطع کارشناسی و مطالعات زنان در مقطع کارشناسی ارشد فعالیت میکند. این رشته به مطالعه و بررسی سیستماتیک و علمی خانواده از دیدگاه فقهی، حقوقی، اجتماعی، روانشناسی بر مبنای تفکرات اسلامی میپردازد. رشته کارشناسی ارشد مطالعات زنان با دو گرایش زن و خانواده با گرایشی میانرشتهای با صبغۀ جامعهشناختی و حقوق زن در اسلام با گرایشی میانرشتهای با صبغۀ حقوقی است.<ref>. «درباره گروه»، وبسایت دانشگاه الزهرا.</ref> | این رشته برای اولین بار در دانشگاههای علامه طباطبایی، تربیت مدرس و الزهرا در سال 1380ش و دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد واحد رودهن در سال 1382ش، به اجرا درآمد. در سالهای بعد دانشگاه شیراز، آزاد واحد علوم و تحقیقات و بعد دانشگاه اصفهان نیز به این جمع افزوده شدند. این رشته شامل سه گرایش «حقوق زن در اسلام»، «زن و خانواده» و «زن و تاریخ» بود. در سال 1388ش، پیشنهاد تاسیس مقطع دکتری این رشته مطرح شد.<ref>. غروی، «رشته مطالعات زنان مبانی متفاوت، منابع متفاوت میخواهد»، 1391ش، ص27.</ref> گروه مطالعات خانواده و زنان در دانشگاه الزهرا، از گروههای دانشگاهی پیشگام در راهاندازی رشته مطالعات زنان است و با گرایش مطالعات خانواده در مقطع کارشناسی و مطالعات زنان در مقطع کارشناسی ارشد فعالیت میکند. این رشته به مطالعه و بررسی سیستماتیک و علمی خانواده از دیدگاه فقهی، حقوقی، اجتماعی، روانشناسی بر مبنای تفکرات اسلامی میپردازد. رشته کارشناسی ارشد مطالعات زنان با دو گرایش زن و خانواده با گرایشی میانرشتهای با صبغۀ جامعهشناختی و حقوق زن در اسلام با گرایشی میانرشتهای با صبغۀ حقوقی است.<ref>[https://economics.alzahra.ac.ir/Index.aspx?page_=form&lang=1&PageID=11778&tempname=Study&sub=9&methodName=ShowModuleContent . «درباره گروه»، وبسایت دانشگاه الزهرا.]</ref> | ||
شورای عالی حوزه علمیه نیز در سال 1389ش، رشته مطالعات زنان در مقطع سطح سه را تصویب کرد.<ref>. غروی، «رشته مطالعات زنان مبانی متفاوت، منابع متفاوت میخواهد»، 1391ش، ص27.</ref> جامعه الزهرا، یکی از مراکز حوزوی است که رشته مطالعات زنان را در برنامههای آموزشی خود دارد. این رشته در مقطع تحصیلی سطح 3 (معادل کارشناسی ارشد)، قرار دارد که بهدلیل رویکرد حوزوی در واحدهای آموزشی تکمیلی آن تفاوتهای فراوانی ایجاد شده است. واحدهای درسی این رشته در جامعهالزهرا، با احتساب 4 واحد پایانامه، 102 واحد درسی در دو دسته دروس عمومی و تخصصی است. دروس عمومی گرچه در تمامی رشتههای سطح 3 مشترک است، اما سعی شده محتوای آن متناسب با اهداف رشته مطالعات زنان گزینش شود.<ref>. «لزوم پرداختن به مباحث جنسیت و مطالعات زنان با رویکرد دینی»، وبسایت جامعهالزهرا.</ref> | شورای عالی حوزه علمیه نیز در سال 1389ش، رشته مطالعات زنان در مقطع سطح سه را تصویب کرد.<ref>. غروی، «رشته مطالعات زنان مبانی متفاوت، منابع متفاوت میخواهد»، 1391ش، ص27.</ref> جامعه الزهرا، یکی از مراکز حوزوی است که رشته مطالعات زنان را در برنامههای آموزشی خود دارد. این رشته در مقطع تحصیلی سطح 3 (معادل کارشناسی ارشد)، قرار دارد که بهدلیل رویکرد حوزوی در واحدهای آموزشی تکمیلی آن تفاوتهای فراوانی ایجاد شده است. واحدهای درسی این رشته در جامعهالزهرا، با احتساب 4 واحد پایانامه، 102 واحد درسی در دو دسته دروس عمومی و تخصصی است. دروس عمومی گرچه در تمامی رشتههای سطح 3 مشترک است، اما سعی شده محتوای آن متناسب با اهداف رشته مطالعات زنان گزینش شود.<ref>[https://www.jz.ac.ir/post/11565-%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%85-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C . «لزوم پرداختن به مباحث جنسیت و مطالعات زنان با رویکرد دینی»، وبسایت جامعهالزهرا.]</ref> | ||
==ماهیت نظری رشته مطالعات زنان== | ==ماهیت نظری رشته مطالعات زنان== | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
==تفاوت فرایند تاسیس رشته در ایران و غرب== | ==تفاوت فرایند تاسیس رشته در ایران و غرب== | ||
برخی از برنامهریزان رشته مطالعات زنان معتقدند در غرب ابتدا جنبش زنان مطرح بوده، سپس آگاهی دادن به زنان رخ داده و بعد رشته مطالعات زنان تاسیس شده است؛ اما در ایران این سیر برعکس است، ابتدا باید رشته تاسیس شود بعد به زنان آگاهیهای فمینیستی داده شود.<ref>. موسوی، «سیر تاسیس رشته مطالعات زنان در ایران از منظر موسسان»، 1391، ص27.</ref> ناکارآمدی علوم انسانی غربی و طرح ایده اسلامیسازی علوم انسانی که از سویاندیشمندان بسیاری در جهان اسلام مطرح شده بود، همواره مورد تاکید آیتالله خامنهای قرارداشت. شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز که اسلامیسازی را در دستور کار داشت، با توجه به امکانات و اقتضائات، رشتههایی مثل مطالعات زنان و خانواده را در اولویت قرار داد.<ref>. «تاریخچه و معرفی شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی»، وبسایت شورای عالی انقلاب فرهنگی.</ref> | برخی از برنامهریزان رشته مطالعات زنان معتقدند در غرب ابتدا جنبش زنان مطرح بوده، سپس آگاهی دادن به زنان رخ داده و بعد رشته مطالعات زنان تاسیس شده است؛ اما در ایران این سیر برعکس است، ابتدا باید رشته تاسیس شود بعد به زنان آگاهیهای فمینیستی داده شود.<ref>. موسوی، «سیر تاسیس رشته مطالعات زنان در ایران از منظر موسسان»، 1391، ص27.</ref> ناکارآمدی علوم انسانی غربی و طرح ایده اسلامیسازی علوم انسانی که از سویاندیشمندان بسیاری در جهان اسلام مطرح شده بود، همواره مورد تاکید آیتالله خامنهای قرارداشت. شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز که اسلامیسازی را در دستور کار داشت، با توجه به امکانات و اقتضائات، رشتههایی مثل مطالعات زنان و خانواده را در اولویت قرار داد.<ref>[https://sccr.ir/pages/24418/1 . «تاریخچه و معرفی شورای تحول و ارتقاء علوم انسانی»، وبسایت شورای عالی انقلاب فرهنگی.]</ref> | ||
==چالشهای پیش روی رشته مطالعات زنان== | ==چالشهای پیش روی رشته مطالعات زنان== | ||
