هدفمندی میل جنسی: تفاوت میان نسخه‌ها

در فرهنگ اسلامی، فلسفه وجودی میل جنسی انسان و ارضای آن در جهت تامین هدف خلقت او تببین می­‌شود. قرآن کریم در آیات بسیاری از ابزاری بودن این میل در جهت نیل انسان به فوز و سعادت حکایت کرده و مخالفت یا ارضای ناصحیح آن را گامی در مسیر ضلالت و شقاوت می‌­داند.<ref> سوره اعراف، آیه 33.سوره اسراء، آیه 32. سوره یوسف، آیه 23. سوره روم، آیه 21. سوره نور، آیات 3 و 26. سوره ممتحنه، آیه 12. سوره نبا، آیات 31-33.</ref> همچنان­که امام علی بزرگ‌ترین دشمنِ انسان را غضب و شهوت او دانسته که اگر کسی بر آن دو مسلط شود درجاتش بالا رفته و به هدف آفرینش خواهد رسید.<ref>‏ تمیمی آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1366ش، ص302.</ref>

از منظر آموزه‌های دینی، خداوند هر آن‌چه در نظام تکوین آفریده و در نظام تشریع قرار داده، در راستای رساندن انسان به کمال مطلوب و متناسب او است و انسان نیز باید همه این امور را در همین جهت به‌کار گیرد. همچنان­که قرآن کریم به پیامبر دستور می­‌دهد نماز، عبادات، زندگی و مرگ باید برای خداوند باشد<ref>سوره انعام، آیه 162.</ref> و سیر تکوینی و تشریعی انسان را برای خداوند متعال و در مسیر عبودیت و کمال می­‌داند. هدف خداوند از آفرینش میل جنسی نیز در اختیار قرار دادن ابزار لازم برای کمال و سعادت انسان است و انسان­‌ها بسته به سطح معرفت خویش، می‌­توانند این ابزار را به قصد هدف خاصی به‌کار گیرند. گروهی میل جنسی را صرفا برای خوشگذرانی می‌دانند؛ گروهی ممکن است با هدف تولید مثل یا تشکیل خانواده اقدام به ارضاء مشروع میل جنسی کنند. ممکن است انگیزه بعضی در ارضاء میل جنسی، اجتناب از معصیت و تعبّد در امتثال دستورات الهی باشد و البته گروهی نیز هدف نهایی از خلقت را در نظر داشته و آمیزش جنسی را در جهت رسیدن به کمال نهایی و قرب الهی انجام می­‌دهند.  

از منظر آموزه‌های قرآن، تمام اوامر و نواهی مربوط به میل جنسی، متناسب با فطرت انسان بوده و از این‌رو قابل تغییر در هیچ زمان و مکانی نیست و رعایت آن همیشه انسان را در مسیر کمال و سعادت یاری می‌کند. از این منظر، میل جنسی انسان، خلقت عبث و بیهوده نداشته<ref>سوره مومنون، آیه 115.</ref> و غایت آن نیز امری بی­‌مقدار و پست مانند شهوت­‌رانی نفسانی و التذاذ حیوانی نبوده، بلکه در مسیر کمال و سعادت بشری خلقت یافته است. بر اساس آیات قرآن، انسان باید تمام امیال خود را به‌خاطر خدا پاسخ دهد<ref>ر. ک: سوره طه، آیه 162.</ref> و در امتداد مقصد خلقت و در جهت تعالی روح و رشد و توسعه نفسانی به‌کار گیرد. قرآن کریم غایت نکاح را آرامش نفس دانسته است.<ref>سوره روم، آیه 21 نظیر سوره اعراف، آیه 189.</ref>‌اندیشمندان مسلمان از این خطاب قرآنی که ازدواج پیامبر اکرم با تعدادی از زنان را اجازه داده<ref>سوره احزاب، آیه 52.</ref> و سپس او را از جایگزین‌کردن زنان دیگر که حتی محسنات و مطلوبیت بیشتری برای شخص پیامبر داشته باشد، نهی کرده است، این‌گونه برداشت کرده‌اند که خوش­گذرانی و محسنات همسر نباید ملاک اصلیِ نکاح باشد، بلکه ارضاء میل جنسی اغراضی به‌مراتب رفیع‌­تر از این امور دارد.<ref>‏قرائتی، تفسیر نور، 1388ش، ج7، ص389.</ref>

در نظام تشریعی اسلام که کاملا همسو با نظام تکوین است، مساله ارضای صحیح میل جنسی به‌عنوان راهی برای نیل به درجات و کسب کمالات مطرح شده است. نکاحی که در آیه قرآن<ref>سوره نور، آیه 32.</ref> بدان امر و در روایات متعدد از آن به عظمت و سنت نبوی یاد شده، <ref>‏کلینی، الکافی، 1407ق، ج5، ص328.</ref> به­معنی صرف آمیزش جنسی نیست. نکاح و ارضای مشروع غریزه جنسی در نگاه قرآنی به­‌منزله پلکانی است که انسان را در عروج به مقامات عالیه کمک کرده و سبب ترفیع درجات روحی وی می­‌شود.<ref> ‏مصباح یزدی، به سوی خودسازی، 1384ش، ص10-11. «درس خارج فقه آیت‌الله جوادی آملی»،  وب‌سایت مدرسه فقاهت.</ref> میان امیال مختلف بشری، میل جنسی نقش بی­بدیلی در صعود یا سقوط انسان داشته و به گفته برخی‌اندیشمندان مسلمان از مهم‌ترین، مشکل‌ترین، حساس‌ترین و مؤثرترین وسایل آزمایش انسان همین غریزه جنسی است و نیمی از امتحانات بشر مرتبط با این غریزه است.<ref>‏ مصباح یزدی، رستگاران، 1388ش، ص75-76.</ref> به همین جهت انسان در صورت پیروزی در این امتحان، کمالات نفسانی بسیاری کسب می‌­کند، مانند یوسف پیامبر و بزرگانی مانند ابن‌سیرین و رجبعلی خیاط.<ref>‏مصباح یزدی، رستگاران، 1388ش، ص88-89.</ref> در صورت شکست نیز به حضیض ذلّت سقوط می‌کند و به تعبیر امام علی، در زمره حیوانات قرار می‌گیرد. این میل نه تنها به خودی خود در سعادت و شقاوت انسان تاثیرگذار است، بلکه چون ارتباط وثیقی با بسیاری از ابواب فقهی مانند وضو، غسل، نماز، روزه، حج، بلوغ، نکاح و طلاق دارد نیز در سعادت و شقاوت نفس تاثیرگذار خواهد بود.<ref>‏تمیمی آمدی، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، 1366ش، ص302.</ref>

به اعتقاد کارشناسان دینی بین تشریع و بیان مستحبات و مکروهات آمیزش جنسی با واقعیت جسمی و روحی پیوستگی وجود دارد و در همه این موارد نوعی احتراز و اجتناب از لذت­جویی صِرف و التذاذ حیوانی لحاظ شده است، به‌طوری که این عمل به ظاهر شهوانی و حیوانی را در نظامی عبادی و روحانی توصیف می­‌کند. گویی انسان در هنگام آمیزش جنسی مشروع مشغول انجام مناسک عبادی و گام نهادن در معراجی روحانی است. بعضی از عالمان مسلمان در تشریح این آداب و سنن، آمیزش جنسی و نکاح اسلامی را به مثابه ورود به حرم دانسته‌اند که مجرای فیض خداوند بوده و از این جهت نیازمند طهارت و اذن ورود و دعا است.<ref> [https://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/javadi/feqh/94/940714/ «درس خارج فقه آیت‌الله جوادی آملی»،  وب‌سایت مدرسه فقاهت.]</ref>

* قرآن کریم.

* ‏‫‏‫تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366ش.  

* درس خارج فقه جوادی آملی، وب­سایت مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: 14 مهر 1394ش.  

* ‏‫شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعه، قم، کنگره شیخ مفید، 1413ق.  

* ‏‫شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم، کتابفروشی داوری، 1410ق

* ‏‫طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، الشریف الرضی، 137ش

* ‏‫قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن‏، 1388ش.  

* ‏‫کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1410ق.  

* ‏‫مجلسی، محمدباقر، حلیة المتقین فی الآداب و السنن و الاخلاق، قم، ذوی القربی‏، 1424ق.  

* ‏‫مصباح یزدی، محمدتقی، به سوی خودسازی، کریم سبحانی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1384ش.  

* ‏‫مصباح یزدی، محمدتقی، پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388ش.  

* مصباح یزدی، محمدتقی، رستگاران، محمدمهدی نادری قمی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388ش.  

* ‏‫موسوی خمینی، سیدروح‌الله، شرح حدیث «جنود عقل و جهل»،  قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1379ش.  

* نراقی، احمد بن محمدمهدی، معراج السعاده، قم، هجرت، 1378ش.