حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==نقش‌های اجتماعی زنان== | ==نقش‌های اجتماعی زنان== | ||
وجود سه امشاسپند زن در دین زرتشت؛ سپنته آرمئی‌تی، هئوروتات و امرتات که به ترتیب مظاهر مهرورزی، بالندگی، جاودانگی و رویش هستند، بیانگر اهمیت نقش زن و مادر در این آیین بوده و حاکی از دخالت زنان در امور دینی است. مطابق برخی گزارش‌ها؛ زنان بعد از یائسه شدن می‌توانستند مقام نگهداری از آتش مقدس را به عهده گرفته و تا سطح مدیر تشریفات مذهبی نیز ارتقا یابند. در دین‌کرت، به توانایی زنان در امر قضاوت شده و زنان مطلع به علم حقوق بر مردانی ناآگاه برتری داده شده است. در آیین زرتشت زنان و مردان در انجام وظایف دینی مساوی دانسته شده؛ هر دو ملزم بودند تا هر سال | وجود سه امشاسپند زن در دین زرتشت؛ سپنته آرمئی‌تی، هئوروتات و امرتات که به ترتیب مظاهر مهرورزی، بالندگی، جاودانگی و رویش هستند، بیانگر اهمیت نقش زن و مادر در این آیین بوده و حاکی از دخالت زنان در امور دینی است. مطابق برخی گزارش‌ها؛ زنان بعد از یائسه شدن می‌توانستند مقام نگهداری از آتش مقدس را به عهده گرفته و تا سطح مدیر تشریفات مذهبی نیز ارتقا یابند. در دین‌کرت، به توانایی زنان در امر قضاوت شده و زنان مطلع به علم حقوق بر مردانی ناآگاه برتری داده شده است. در آیین زرتشت زنان و مردان در انجام وظایف دینی مساوی دانسته شده؛ هر دو ملزم بودند تا هر سال ۶ وظیفۀ مذهبی خود را به جا آورند. یکی از این وظایف، جشن گرفتن روزگار پدر و مادر بود. در خور توجه است که، مشغول بودن [[زن]] به امور خانه و بچه‌داری باعث معافیت او از انجام تشریفات مذهبی نیز می‌شد.<ref>یدالله‌پور، «موقعیت زن در دیدگاه زرتشتیان»، در وب‌سایت ویستا.</ref> زنان می‌توانستند درآمد ویژه داشته، صاحب مال و مکنت خود باشند. آنها می‌توانستند به وکالت دادگستری پرداخته و در مواردی عهده‌دار مسند قضاوت می‌شدند.<ref>قائم‌مقام فراهانی، «موقعیت زنان در دین زرتشتی بر اساس کتب فقهی و حقوقی»، 1392ش، ص113-112.</ref> در دین زرتشت به محدودیتی برای مشارکت زنان در امور سیاسی اشاره نشده‌است. با این حال به نظر می‌رسد تا زمانی‌که مردان لایق برای دست‌یابی به این امور وجود داشتند از زنان استفاده نمی‌شد.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/gdhug یدالله‌پور، «موقعیت زن در دیدگاه زرتشتیان»، در وب‌سایت ویستا.]</ref> | ||
==پوشش و آرایش زنان== | ==پوشش و آرایش زنان== | ||
مطابق داده‌های تاریخی، زنان زرتشتی خود را مقید به حجاب می‌دانستند. زنان عادی در دورۀ اشکانی، قبایی بر تن کرده و با شنلی گیسوان خود را می‌پوشاندند؛ به شیوۀ یونانیان آرایش کرده و از میان سر فرق باز می‌کردند. از دیگر لباس‌های زنان پیراهن بلند، گشاد، پرچین آستین‌دار بود پیراهن دیگری داشتند که روی اولی می‌پوشیدند. روی این دو پیراهن، چادری نیز بر سر می‌کردند. به اعتقاد برخی مورخان در ایران باستان فقط زنان وابسته به طبقۀ اشراف موظف به رعایت حجاب بودند و بقیه موظف به پوشاندن چهرۀ خود نبودند. دلیل این گروه از محققان فرش کوچکی است که رودنکه- شرق‌شناس شوروی- از دورۀ هخامنشی یافته است. ملکه‌ها از شنل‌های بلندی که کاملاً بدن و سینه را می‌پوشاند استفاده می‌کردند. در منابع زرتشتی تاکید شده، زنان نباید به خودآرایی پرداخته و چهرۀ خود را آرایش کنند و کسی‌که مرتکب این عمل شود، به دوزخ می‌رود. <ref>یدالله‌پور، «موقعیت زن در دیدگاه زرتشتیان»، در وب‌سایت ویستا.</ref> | مطابق داده‌های تاریخی، زنان زرتشتی خود را مقید به حجاب می‌دانستند. زنان عادی در دورۀ اشکانی، قبایی بر تن کرده و با شنلی گیسوان خود را می‌پوشاندند؛ به شیوۀ یونانیان آرایش کرده و از میان سر فرق باز می‌کردند. از دیگر لباس‌های زنان پیراهن بلند، گشاد، پرچین آستین‌دار بود پیراهن دیگری داشتند که روی اولی می‌پوشیدند. روی این دو پیراهن، چادری نیز بر سر می‌کردند. به اعتقاد برخی مورخان در ایران باستان فقط زنان وابسته به طبقۀ اشراف موظف به رعایت [[حجاب]] بودند و بقیه موظف به پوشاندن چهرۀ خود نبودند. دلیل این گروه از محققان فرش کوچکی است که رودنکه- شرق‌شناس شوروی- از دورۀ هخامنشی یافته است. ملکه‌ها از شنل‌های بلندی که کاملاً بدن و سینه را می‌پوشاند استفاده می‌کردند. در منابع زرتشتی تاکید شده، زنان نباید به خودآرایی پرداخته و چهرۀ خود را آرایش کنند و کسی‌که مرتکب این عمل شود، به دوزخ می‌رود. <ref>[https://vista.ir/w/a/21/gdhug یدالله‌پور، «موقعیت زن در دیدگاه زرتشتیان»، در وب‌سایت ویستا.]</ref> | ||
==ویژگی‌های زنان مطلوب== | ==ویژگی‌های زنان مطلوب== | ||
در متون پهلوی، ویژگی‌های زنان نیک توضیح داده شده است که عمده‌ترین آنها خانه‌داری و خدمت به شوهر است. در اردوایراف‌نامه که شرحی بر معراج موبدی است چنین گزارش شده است؛ روان زنانی که پدیده‌های هستی را خشنود کرده، شوهرسالار بوده، با اجتناب از گناه، ایزدان را پرستش می‌کنند، در آخرت سعادتمند هستند و زنانی که از شوهران خود اطاعت نکنند گرفتار عقوبت سخت خواهند شد.<ref> جعفری و علیمردی، «زن در هستی‌شناسی زرتشتی.</ref> | در متون پهلوی، ویژگی‌های زنان نیک توضیح داده شده است که عمده‌ترین آنها خانه‌داری و خدمت به شوهر است. در اردوایراف‌نامه که شرحی بر معراج موبدی است چنین گزارش شده است؛ روان زنانی که پدیده‌های هستی را خشنود کرده، شوهرسالار بوده، با اجتناب از گناه، ایزدان را پرستش می‌کنند، در آخرت سعادتمند هستند و زنانی که از شوهران خود اطاعت نکنند گرفتار عقوبت سخت خواهند شد.<ref> [http://ensani.ir/file/download/article/20160228143501-9709-136.pdf جعفری و علیمردی، «زن در هستی‌شناسی زرتشتی.]</ref> | ||
<nowiki>==سپندارمذ یا روز زن==</nowiki> | |||
زرتشتیان در اسفند ماه، روزی را به‌عنوان روز زن جشن می‌گرفتند<ref>قائم‌مقام فراهانی، «موقعیت زنان در دین زرتشتی بر اساس کتب فقهی و حقوقی»، 1392ش، ص112.</ref> که به جشن سپنته آرمئی‌تی معروف بود و این روز به سپندارمذ به‌معنای نگهبان زمین نامیده می‌شود. سپندارمذ در عالم معنوی، مظهر محبت اهورامزدا و در جهان جسمانی فرشته‌ای است موکل زمین که آن را دختر اهورامزدا خوانده‌اند. با توجه به این‌که زمین همانند زنان خاصیت باروری دارند این جشن برای بزرگ‌داشت زنان نیکوکار برگزار می‌شود. در این روز مادران از فرزندان خود و زنان از شوهران‌شان هدایایی دریافت کرده و زنان نیکوکار که فرزندان نیکو پرورش داده بودند مورد تقدیر واقع می‌شدند. زنان در این روز به‌طور کامل استراحت می‌کردند. مردان به پاس تلاش یک‌سالۀ همسرانشان، وظایف زنان را به عهده می‌گرفتند. ابوریحان بیرونی نیز به این موضوع اشاره کرده و معتقد است؛ این عید زنانه بود و زنان از شوهران خود هدیه دریافت می‌کردند لذا، به جشن مزدگیران معروف بوده است.<ref>یدالله‌پور، «موقعیت زن در دیدگاه زرتشتیان»، در وب‌سایت ویستا.</ref> | زرتشتیان در اسفند ماه، روزی را به‌عنوان روز زن جشن می‌گرفتند<ref>[https://haftasman.urd.ac.ir/article_66704_4376aef194ab38ea1d7d9b6a81624773.pdf قائم‌مقام فراهانی، «موقعیت زنان در دین زرتشتی بر اساس کتب فقهی و حقوقی»، 1392ش، ص112.]</ref> که به جشن سپنته آرمئی‌تی معروف بود و این روز به سپندارمذ به‌معنای نگهبان زمین نامیده می‌شود. سپندارمذ در عالم معنوی، مظهر محبت اهورامزدا و در جهان جسمانی فرشته‌ای است موکل زمین که آن را دختر اهورامزدا خوانده‌اند. با توجه به این‌که زمین همانند زنان خاصیت باروری دارند این جشن برای بزرگ‌داشت زنان نیکوکار برگزار می‌شود. در این روز مادران از فرزندان خود و زنان از شوهران‌شان هدایایی دریافت کرده و زنان نیکوکار که فرزندان نیکو پرورش داده بودند مورد تقدیر واقع می‌شدند. زنان در این روز به‌طور کامل استراحت می‌کردند. مردان به پاس تلاش یک‌سالۀ همسرانشان، وظایف زنان را به عهده می‌گرفتند. ابوریحان بیرونی نیز به این موضوع اشاره کرده و معتقد است؛ این عید زنانه بود و زنان از شوهران خود هدیه دریافت می‌کردند لذا، به جشن مزدگیران معروف بوده است.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/gdhug یدالله‌پور، «موقعیت زن در دیدگاه زرتشتیان»، در وب‌سایت ویستا.]</ref> | ||
فردوسی در شاهنامه درباره این جشن چنین آورده است: | فردوسی در شاهنامه درباره این جشن چنین آورده است: | ||
سپندارمذ پاسبان تو باد ز خرداد روشن روان تو باد<ref> «زن در آیین زرتشتی»، در وب‌سایت ویستا.</ref> | سپندارمذ پاسبان تو باد ز خرداد روشن روان تو باد<ref> [https://vista.ir/w/a/16/khdl0 «زن در آیین زرتشتی»، در وب‌سایت ویستا.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
