خشونت نمادین در خانواده: تفاوت میان نسخه‌ها

[[خشونت علیه زنان|خشونت]] به‌معناى [[همسرآزاری|آزار]]، رنج، عذاب، شکنجه، عقوبت، آسیب و گزند بوده و قرابت معنایی با ایذاء دارد. ایذاء به هر چیزى اطلاق می‌شود که انسان از آن کراهت دارد.<ref> [http://ensani.ir/file/download/article/20130115085858-9723-81.pdf ابراهیمی‌پور، «خشونت‌نمادین در خانواده»، 1390ش، ص18.]</ref>  خشونت نمادین، نوعی از خشونت است که با همدستی ضمنی کسانی که این خشونت بر آن‌ها اعمال می‌شود و نیز کسانی که آن‌ را اعمال می‌کنند، انجام می‌شود؛ زیرا هردو گروه، نسبت به اعمال آن، آگاهی ندارند. چنین خشونتی، تحمیل‌کننده اطاعت‌هایی است که نه‌فقط به‌مثابه اطاعت درک نمی‌شوند؛ بلکه با اتکا بر انتظارات جمعی و باورهای درونی‌شده اجتماعی، فهمیده می‌شوند. خشونت نمادین بر بازتولید باورها استوار است و کنش‌گران در قالب‌ تصورات ادراکی خاص، دستورات درون یک موقعیّت یا یک گفتار را درک کرده و از آن‌ها اطاعت می‌کنند.<ref> [http://pajoohe.ir/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86__a-34490.aspx خالدی، «خشونت نمادین»، پژوهشکده باقرالعلوم.]</ref>   

بنیادهای اصلی شخصیت افراد در خانواده پایه‌گذاری می‌شود. رابطه والدین با کودک او را با دنیای اجتماعی آشنا ساخته و مهارت‌های زندگی در جامعه را به او یاد می‌دهد.<ref> ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص512.</ref> در فرایند [[جامعه‌پذیری جنسیتی در خانواده|جامعه‌پذیری]]، برخی خشونت‌های نمادین علیه کودکان اعمال می‌شوند؛ این گونه خشونت‌‌ها، از فرهنگی به‌ فرهنگ دیگر و از سطحی با سطوح دیگر متفاوت است و پیامدهای منفی بر شخصیت کودکان دارد. انتخاب اسم نامناسب، خشونت پنهان است که موجب آسیب‌دیدن شخصیت کودک در بزرگ‌سالی می‌شود.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1407579 صالحان، «تاثیر نام نیکو بر شخصیت فرزندان»، وب‌سایت راسخون.]</ref> از دیگر خشونت‌های نمادین علیه کودکان، غفلت از بهداشت، آراستگی ظاهری و سلامت جسمی، بی‌توجهی یا تبعیض عاطفی، عدم توجه به وضعیت تحصیلی، کنترل شدید و تهدیدهای متداول مانند دوست‌نداشتن است. همچنین ممنوعیت برقراری ارتباط با دیگران و حتی تصمیم‌گیری برای همه کارهای کودک که او را عملاً از حق انتخاب محروم می‌کند،<ref>[http://ensani.ir/fa/article/64477/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A فیروزی، «خشونت خانوادگی: خشونت خانوادگی و رفتارهای خشونت آمیز علیه کودکان»، 1388ش، بی‌ص.]</ref> انتظار اموری فراتر از توان کودک، دیده نشدن کودکان و عدم توجه به نظر آنها نیز از مصادیق خشونت نمادین علیه آنان به‌شمار می‌آیند.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص535-532.</ref> نادیده انگاری، منشأ مهم خشونت‌های نمادین علیه کودکان بوده و پیامدهای جدی برای آنها دارد. سطوحی از تنش‌های زناشویی در حضور کودکان که معمولا عادی تلقی شده و بازتابنده اعمال قدرت نمادین در خانواده است، نوع دیگری از خشونت نمادین علیه آنها است.<ref>«[https://www.bineshnovin.com/%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D9%84-%DA%86%DB%8C/ تاثیر خشونت خانگی بر فرزندان خردسال چیست؟» وب‌سایت کلینیک تخصصی روان‌شناسی و مشاوره بنیش نوین.]</ref>  

آزار والدین، در قالب يک آسيب پنهان نه‌تنها مي‌تواند بنياد خانواده را تضعيف كند بلكه موجب خشونت‌های اجتماعي‌ دیگر نيز مي‌شود.<ref>[https://rjsw.atu.ac.ir/article_9649_c4d7eeffae4b6fccf32a92453048e124.pdf صادقي فسايي و شعباني افاراني، «مطالعه درک و تفسیر والدین از پدیده ولی آزاری: یک مطالعه داده بنیاد در شهر تهران»، 1396ش، ص5.]</ref> پدر و مادری که زمانی خود را صاحب قدرت و نفوذ می‌دانستند در ایام سالمندی خود را ناتوان می‌یابند، در این شرایط بسیاری از رفتارهای فرزندان که عادی تلقی می‌شوند حامل نوعی از خشونت نمادین است که از محوری‌ترین آنها نادیده‌انگاری است.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص618.</ref> برهمین مبنا و با توجه به‌جایگاه والدین در نهاد خانواده‌، اموری از قبیل تنها زندگی‌کردن، سر زدن دیر به دیر فرزندان، افسردگی، غصه‌های پنهان، خستگی‌های ناشی از یکنواختی روزها، شاد نبودن سالمندان،<ref>ایرانفر، «تجارب خشونت علیه سالمندان شهر تهران سال 1397»، در مجله ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها، ص225.</ref> منع پدر یا مادر بیوه از ازدواج مجدد، فرستادن آنها به آسايشگاه سالمندان، يا محدود كردن استقلال و آزادي آنها از مصادیق خشونت‌ نمادین علیه والدین شمرده می‌شوند.<ref>[https://rjsw.atu.ac.ir/article_9649_c4d7eeffae4b6fccf32a92453048e124.pdf صادقي فسايي و شعباني افاراني، «مطالعه درک و تفسیر والدین از پدیده ولی آزاری: یک مطالعه داده بنیاد در شهر تهران»، 1396ش، ص13.]</ref>