نظریه جنسیتی فروید: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نظریه جنسیتی''' فروید را صاحب‌نظران در ایده معروف او «آناتومی سرنوشت است»، بررسی می‌کنند؛ او عقیده داشت که تفاوت‌های بدنی زنان و مردان به تفاوت‌های روان‌شناختی منجر خواهد شد و این نگاه را در نظریه رشد خود به‌صورت ناتمام تشریح کرد. او در کتاب «سه رساله درباره میل جنسی»، جنس و جنسیت‌های متنوعی برای انسان متصور شد و انحصار جنس در دوگانۀ زن و مرد را انکار کرد.

یکی از مهم‌ترین فرضیه‌های فروید، زندگی جنسی کودکان است؛ این مرحله شامل چهار یا پنج سال اول بعد از تولد کودکان است و ویژگی بارز آن برانگیختگی جنسی، علاقه به اندام تناسلی و لذت بردن از نواحی شهوت‌زای بدن است که اگرچه کودک در اصل آنها با بزرگ‌سالان مشترک است، اما بروز و ظهور آنها در کودک متفاوت است. او این دوره را به سه مرحله دهانی، مقعدی و آلتی تقسیم کرد و معتقد بود که بین رشد روانی- جنسی دختران و پسران در مرحله دهانی و مقعدی تمایزی وجود ندارد، اما در مرحله آلتی با درک کودک از آلت خود تمایزها و تفاوت‌ها آشکار می‌شود که به عقیده فروید تفاوت‌ روان‌شناختی زنان و مردان ریشه در همین تفاوت کالبدی آنها دارد؛ او در این‌باره، ایدۀ معروف خود با عنوان «آناتومی سرنوشت است» را مطرح کرد و آن را در برابر «تاریخ سرنوشت است» قرار داد. از این منظر، دختران و پسران در مرحله آلتی با ممانعت از استمناء مواجه می‌شوند که از نظر وی در هر دو جنس به ایجاد عقده ادیپ می‌انجامد. <ref>فیست و فیست، نظریه‌های شخصیت، 1386ش، ص55-60.</ref>  

عقده ادیپ مردانه از نظر فروید در تعارض بین میل به تصاحب مادر از جانب کودک پسر و رقابت با پدر و همچنین احساس زنای با محارم شکل می‌گیرد که حل یا سرکوب آن نتایجی چون 1. الگو بودن پدر در تشخیص رفتار درست از غلط 2. جذب و درون‌فکنی اقتدار پدرانه به‌عنوان شالوده فراخود را به دنبال خواهد داشت.<ref> فیست و فیست، نظریه‌های شخصیت، 1386ش، ص59-60.</ref>  

به باور فروید، تصور تمامی کودکان در مرحله پیش‌ادیپی این است که آلت دو جنس، یکسان است، اما مرحله ادیپی زمان درک نادرستی این ذهنیت است، تصور دختران این است که مردان چیزی اضافه‌تر از زنان دارند و همین برداشت موجب رشک آنها خواهد شد. این حسادت می‌تواند ادامه داشته باشد که معمولاً به شکل آرزوی پسر بودن، میل به داشتن یک مرد، آرزوی بچه‌دار شدن و زاییدن مخصوصاً زاییدن پسر ابراز می‌شود. فراخود زنانه نیز همانند مردان از فروپاشی عقده ادیپ شکل می‌گیرد اما با فراخود مردان از جهت ضعف، انعطاف و آسان‌گیری متفاوت است. <ref>فیست و فیست، نظریه‌های شخصیت، 1386ش، ص60-61.</ref>

دورۀ نهفتگی در دختران و پسران به‌صورت مشترک از چهار یا پنج‌سالگی تا دوران بلوغ ادامه می‌یابد.<ref>فیست و فیست، نظریه‌های شخصیت، 1386ش، ص63.</ref>  

ظهور این دوره هم‌زمان با ظهور دوران بلوغ است که نویدبخش بیداری دوباره هدف جنسی است. غریزه جنسی در این دوره در هر دو جنس سازمان کامل‌تری پیداکرده است و تنها اشتراک دختران و پسران در این مرحله به این صورت است که نوجوانان خودانگیزگی جنسی ایجادشده در دوره کودکی را رها کرده و انرژی جنسی خود را به‌سمت بیرون و دیگری هدایت می‌کنند. دختران و پسران در این مرحله نسبت به مرحله جنسی اولیه متفاوت شده‌اند، به‌گونه‌ای که دختران دیگر به مردان حسادت ندارند؛ چراکه عضوی جای آن را گرفته است. به‌موازات برای پسرها تصور نقص زنان جای خود را به شی‌ء جذاب بودن داده است.<ref>فیست و فیست، نظریه‌های شخصیت، 1386ش، ص64.</ref>

#کارن هورنای از این جهت که آسیب‌های اول کودکی مهم هستند با فروید هم عقیده است، اما برخلاف فروید که به نیروهای زیستی در رشد شخصیت تاکید داشت، بر نیروهای اجتماعی تاکید می‌کند. او معتقد بود که انسان فقط تحت سلطه لذت قرار ندارد بلکه ایمنی و خشنودی نیز بر او حاکم است.<ref>فیست و فیست، نظریه‌های شخصیت، 1386ش، ص195.</ref> هورنای برخلاف فروید که معتقد بود آناتومی سرنوشت است و تفاوت‌های زنان و مردان ناشی از آناتومی است، بر این باور بود که انتظارات فرهنگی و اجتماعی علت تفاوت مردان و زنان است. او همچنین عقده ادیپ فروید را قبول داشت، اما آن را ناشی از محیط می‌دانست نه زیستشناسی.<ref> فیست و فیست، نظریه‌های شخصیت، 1386ش، ص209.</ref>