غلام رضا شفق (بحث | مشارکت‌ها)
غلام رضا شفق (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹: خط ۲۹:
در دوره مشروطه سی دانشجو به اروپا اعزام شدند.<ref>- صدیق اعلم، تاریخ فرهنگ در ایران از آغاز تا زمان حاضر، 1351ش، ص366.</ref> در سال 1312ش، تحصیل در دبستان‌های دولتی رایگان اعلام شد، <ref>صدیق اعلم، تاریخ فرهنگ در ایران از آغاز تا زمان حاضر، 1351ش، ص473.</ref> اما عدالت آموزشی عملا تحقق نیافت، چرا که در سال 1307ش، در کل ایران در دوره متوسطه تنها کمتر از 150 نفر فارغ‌التحصیل شده بودند.<ref>- حاضری، روند اعزام دانشجو در ایران، 1372ش، ص38.</ref>
در دوره مشروطه سی دانشجو به اروپا اعزام شدند.<ref>- صدیق اعلم، تاریخ فرهنگ در ایران از آغاز تا زمان حاضر، 1351ش، ص366.</ref> در سال 1312ش، تحصیل در دبستان‌های دولتی رایگان اعلام شد، <ref>صدیق اعلم، تاریخ فرهنگ در ایران از آغاز تا زمان حاضر، 1351ش، ص473.</ref> اما عدالت آموزشی عملا تحقق نیافت، چرا که در سال 1307ش، در کل ایران در دوره متوسطه تنها کمتر از 150 نفر فارغ‌التحصیل شده بودند.<ref>- حاضری، روند اعزام دانشجو در ایران، 1372ش، ص38.</ref>


عملا تا اوایل دهه 1350ش، دولت پهلوی هزینه‌های تحصیل رایگان را به‌عهده نمی‌گرفت و در آن زمان تنها با درآمدهای ناشی از لغو قرارداد کنسرسیوم، آموزش رایگان و اجباری برای مقاطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مطرح شد.<ref> - اصول انقلاب شاه و ملت: 6 بهمن 1354، 1354ش، ص214.</ref><ref> پهلوی، بسوی تمدن بزرگ، 1389ش، ص133.</ref> با این حال در سال تحصیلی 1348-1349ش، تنها 8درصد از دانشجویان آموزش عالی از طبقات محروم و روستایی بودند و بقیه آنها قادر به تامین هزینه‌های آموزش نبودند.<ref>- شرف‌زاده، انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌های ایران، 1383ش. ص111.</ref>
عملا تا اوایل دهه 1350ش، دولت پهلوی هزینه‌های تحصیل رایگان را به‌عهده نمی‌گرفت و در آن زمان تنها با درآمدهای ناشی از لغو قرارداد کنسرسیوم، آموزش رایگان و اجباری برای مقاطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مطرح شد.<ref> - اصول انقلاب شاه و ملت: 6 بهمن 1354، 1354ش، ص214؛ پهلوی، بسوی تمدن بزرگ، 1389ش، ص133.</ref> با این حال در سال تحصیلی 1348-1349ش، تنها 8درصد از دانشجویان آموزش عالی از طبقات محروم و روستایی بودند و بقیه آنها قادر به تامین هزینه‌های آموزش نبودند.<ref>- شرف‌زاده، انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌های ایران، 1383ش. ص111.</ref>


بعد از انقلاب نیز در اصل سوم قانون اساسی بر تحصیل رایگان تا پایان دوره متوسطه تاکید شد. همچنین بر اساس قوانین آموزش عالی نیز رایگان باقی مانده است.<ref>- مجموعه قوانین فرهنگ و آموزش عالی، بی‌تا، ص13.</ref> هرچند با تاسیس مدارس و دانشگاه‌های خصوصی مسئله تحقق عدالت آموزشی دوباره مطرح شد.<ref>- حاضری، مدارس غیرانتقاعی و تحرک اجتماعی (با تکیه بر مطالعه در شهرستان یزد)،  1377ش، ص73.</ref> برخی به سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران اشکال کرده‌اند که به ارتباط تامین عدالت آموزشی و جنسیت به‌اندازه‌ کافی توجه نکرده است.<ref>- صفار حیدری و حسین‌نژاد، «رویکردهای عدالت آموزشی) نگاهی به جایگاه عدالت آموزشی در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران)»،  1393ش، ص59.</ref>
بعد از انقلاب نیز در اصل سوم قانون اساسی بر تحصیل رایگان تا پایان دوره متوسطه تاکید شد. همچنین بر اساس قوانین آموزش عالی نیز رایگان باقی مانده است.<ref>- مجموعه قوانین فرهنگ و آموزش عالی، بی‌تا، ص13.</ref> هرچند با تاسیس مدارس و دانشگاه‌های خصوصی مسئله تحقق عدالت آموزشی دوباره مطرح شد.<ref>- حاضری، مدارس غیرانتقاعی و تحرک اجتماعی (با تکیه بر مطالعه در شهرستان یزد)،  1377ش، ص73.</ref> برخی به سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران اشکال کرده‌اند که به ارتباط تامین عدالت آموزشی و جنسیت به‌اندازه‌ کافی توجه نکرده است.<ref>- صفار حیدری و حسین‌نژاد، «رویکردهای عدالت آموزشی) نگاهی به جایگاه عدالت آموزشی در سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران)»،  1393ش، ص59.</ref>
خط ۷۴: خط ۷۴:
===گسترش آموزش دولتی===
===گسترش آموزش دولتی===


نظریه انتقادی معتقد است آموزش، امری فردی است و اشخاص برای رسیدن به منافع شخصی به تحصیل می‌پردازند. پس بهتر است آموزش خصوصی توسعه یابد. از این منظر آموزش دولتی نه‌تنها در راستای تحقق عدالت اجتماعی نیست؛ بلکه ابزار تحقق استبداد و حکومت‌های خودکامه است.<ref> - فریدمن و فریدمن، آزادی انتخاب، 1378ش، ص206.</ref><ref> شارع‌پور، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، 1386ش، ص85.</ref>
نظریه انتقادی معتقد است آموزش، امری فردی است و اشخاص برای رسیدن به منافع شخصی به تحصیل می‌پردازند. پس بهتر است آموزش خصوصی توسعه یابد. از این منظر آموزش دولتی نه‌تنها در راستای تحقق عدالت اجتماعی نیست؛ بلکه ابزار تحقق استبداد و حکومت‌های خودکامه است.<ref> - فریدمن و فریدمن، آزادی انتخاب، 1378ش، ص206؛ شارع‌پور، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، 1386ش، ص85.</ref>


برخی دیگر بر این باورند که آموزش، کالای عمومی است و به طبقه یا جنسیت خاصی تعلق ندارد و برای آن‌که به کالای لوکس مبدل نشود‏، بهتر است از خلال آموزش دولتی تحقق بیابد.<ref>حاضری و آریان‌راد، مسئله عدالت آموزشی در دهه نخست دوره جمهوری اسلامی، 1396ش، ص146.</ref>
برخی دیگر بر این باورند که آموزش، کالای عمومی است و به طبقه یا جنسیت خاصی تعلق ندارد و برای آن‌که به کالای لوکس مبدل نشود‏، بهتر است از خلال آموزش دولتی تحقق بیابد.<ref>حاضری و آریان‌راد، مسئله عدالت آموزشی در دهه نخست دوره جمهوری اسلامی، 1396ش، ص146.</ref>