بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
در برابر دو تصویر گذشته، آموزه‌های اسلامی زنی را تصور می‌کند که شخص گران‌بهای داراى نقش، نامیده می‌شود، کمالات روحی و انسانی همانند آگاهی، آزادی و خلاقیت در او رشد کرده و  مبتذل و دم­ دستی هم نیست؛ زن در این نگاه محدودیت‌­ها و اختلاط بی‌‌حد را ندارد.<ref>. مطهری، حماسه حسینی، بی‌­تا، ج1، ص402.</ref>
در برابر دو تصویر گذشته، آموزه‌های اسلامی زنی را تصور می‌کند که شخص گران‌بهای داراى نقش، نامیده می‌شود، کمالات روحی و انسانی همانند آگاهی، آزادی و خلاقیت در او رشد کرده و  مبتذل و دم­ دستی هم نیست؛ زن در این نگاه محدودیت‌­ها و اختلاط بی‌‌حد را ندارد.<ref>. مطهری، حماسه حسینی، بی‌­تا، ج1، ص402.</ref>


==شاخص‌ها==
==شاخص‌های الگوی سوم زن==


===خانه‌دار خانواده‌مدار===
===خانه‌دار خانواده‌مدار===


زن الگوی سوم برخلاف زن شرقی که غافل از مسئولیت­های اجتماعی بیرون از خانه است و نیز برخلاف زن غربی که گریزان از خانواده و وظایف درون خانه است؛ نسبت به‌ وظایف درون خانه متعهدانه عمل می­کند و در عین‌حال درباره وظایف و فعالیت­های اجتماعی بیرون از خانه نیز مسئولیت‌پذیر است.<ref>. هدایت­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص84.</ref> مقصود از خانه­داري در این الگو، خانه­نشینی نیست، بلکه اولویت‌بخشی بـه مدیریت خانه است. خانه محل حضور همسر و فرزندان است که در اسلام جایگاه ویژه­ای دارند؛ به‌گونه­ای که خوب شوهرداری کردن برای زنان حکم جهاد دارد<ref>. [http://noo.rs/Gp7nk ابن‌شعبه، تحف العقول، 1363ش، ص60.]</ref> و پاداش آن برابر با جهاد در راه خدا برای مردان است؛ هر یک از فعالیت‌های زنان همچون همسرداری، فرزندپروری و خانه­داری، فعالیت‌هایی هستند که غیر از زن خانواده کسی حاضر و قادر به ‌انجام آن نیست، زیرا او رکن خانواده است.<ref>.[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?id=18453&nt=2&year=1390&tid=23892#79518 حسینی خامنه­ای، «بیانات در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی؛ مسئولیت­های اجتماعی زنان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت­الله خامنه‌ای].</ref>
زن الگوی سوم برخلاف زن شرقی که غافل از مسئولیت­‌های اجتماعی بیرون از خانه است و نیز برخلاف زن غربی که گریزان از خانواده و وظایف درون خانه است؛ نسبت به‌ وظایف درون خانه متعهدانه عمل می­‌کند و در عین‌حال درباره وظایف و فعالیت‌­های اجتماعی بیرون از خانه نیز مسئولیت‌پذیر است.<ref>. هدایت‌­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص84.</ref>  
 
مقصود از خانه‌­داری در این الگو، خانه­‌نشینی نیست، بلکه اولویت‌بخشی بـه مدیریت خانه است. خانه محل حضور همسر و فرزندان است که در اسلام جایگاه ویژه‌­ای دارند؛ به‌گونه‌ای که خوب شوهرداری کردن برای زنان حکم جهاد دارد<ref>. [http://noo.rs/Gp7nk ابن‌شعبه، تحف العقول، 1363ش، ص60.]</ref> و پاداش آن برابر با جهاد در راه خدا برای مردان است؛ هر یک از فعالیت‌های زنان همچون همسرداری، فرزندپروری و خانه­‌داری، فعالیت‌هایی هستند که غیر از زن خانواده کسی حاضر و قادر به ‌انجام آن نیست، زیرا او رکن خانواده است.<ref>.[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?id=18453&nt=2&year=1390&tid=23892#79518 حسینی خامنه‌­ای، «بیانات در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی؛ مسئولیت‌­های اجتماعی زنان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنه‌ای].</ref>


===فعال اجتماعی===
===فعال اجتماعی===


اصل و حکم اولیه در رابطه با فعالیت اجتماعی زنان، جواز آن است؛ البته حکم اولیه در صورت وجود شرایط ممکن است به حرمت یا وجوب تبدیل شود. اگر حضور اجتماعی زنان موجب مفسده‌ای برای آنها و جامعه باشد، نه­تنها حضورشان جایز نیست بلکه حرام شرعی است؛ از طرفی در برخی موارد و مشاغل مانند پزشکی زنان که کسی غیر از آنان نباید حاضر باشد، حضور اجتماعی زنان واجب شرعی است.<ref>. هدایت­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص74-77.</ref> در همین راستا امام خمینی حضور اجتماعی زنان را به ‌اندازه‌ای که اسلام اجازه داده است در همه عرصه‌ها جایز و در برخی موارد همچون انتخابات واجب می‌داند.<ref>. خمینی، صحیفۀ امام مجموعه آثار امام خمینی، 1379ش، ص403.</ref>
اصل و حکم اولیه در رابطه با فعالیت اجتماعی زنان، جواز آن است؛ البته حکم اولیه در صورت وجود شرایط ممکن است به حرمت یا وجوب تبدیل شود. اگر حضور اجتماعی زنان موجب مفسده‌ای برای آنها و جامعه باشد، نه‌تنها حضورشان جایز نیست بلکه حرام شرعی است؛ از طرفی در برخی موارد و مشاغل مانند پزشکی زنان که کسی غیر از آنان نباید حاضر باشد، حضور اجتماعی زنان واجب شرعی است.<ref>. هدایت­‌نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص74-77.</ref> در همین راستا امام خمینی حضور اجتماعی زنان را به ‌اندازه‌ای که اسلام اجازه داده است در همه عرصه‌ها جایز و در برخی موارد همچون انتخابات واجب می‌داند.<ref>. خمینی، صحیفۀ امام مجموعه آثار امام خمینی، 1379ش، ص403.</ref>


==مبانی کلامی الگوی سوم زن انقلاب اسلامی==
==مبانی کلامی الگوی سوم زن انقلاب اسلامی==
خط ۲۵: خط ۲۷:
===عبودیت===
===عبودیت===


از منظر اندیشمندان مسلمان، از جمله مواردی که در تشخیص موقعیت انسان در هستی موثر است؛ خودآگاهی، خودشناسی و شناخت رابطه خود با جهان و خالق هستی است. در چارچوب انسان‌شناسی اسلامی، هویت انسان در ارتباط با خدا به‌عنوان خالق هستی معنا می‌شود. این نوع نگاه به انسان بر خلاف رویکرد اومانیستی، تکامل زن را در سایه قرب الهی می‌بیند و انسان را عین ربط و نیاز و وابستگی به خالق خود می‌داند. در این نگاه لذت­گرایی و سودگرایی جایی ندارد و تمام فعالیت‌های زن چه در خانه و چه در تحصیل و چه در اجتماع، ذیل آن تعریف می‌شود. با این رویکرد، تمام فعالیت‌های اجتماعی، زمینه بندگی زن در پیشگاه خالق را فراهم می‌کند.<ref>حسینی خامنه­ای، الگوی زن، 1390ش، ص13.</ref>
از منظر اندیشمندان مسلمان، از جمله مواردی که در تشخیص موقعیت انسان در هستی موثر است؛ خودآگاهی، خودشناسی و شناخت رابطه خود با جهان و خالق هستی است. در چارچوب انسان‌شناسی اسلامی، هویت انسان در ارتباط با خدا به‌عنوان خالق هستی معنا می‌شود. این نوع نگاه به انسان بر خلاف رویکرد اومانیستی، تکامل زن را در سایه قرب الهی می‌بیند و انسان را عین ربط و نیاز و وابستگی به خالق خود می‌داند. در این نگاه لذت­گرایی و سودگرایی جایی ندارد و تمام فعالیت‌های زن چه در خانه و چه در تحصیل و چه در اجتماع، ذیل آن تعریف می‌شود. با این رویکرد، تمام فعالیت‌های اجتماعی، زمینه بندگی زن در پیشگاه خالق را فراهم می‌کند.<ref>حسینی خامنه‌­ای، الگوی زن، 1390ش، ص13.</ref>


===تکلیف‌محوری===
===تکلیف‌محوری===
خط ۵۹: خط ۶۱:
عدم تناسب ساختار مدیریتی کشور با الگوی سوم زن؛ آسیب‌های مختلفی می‌تواند داشته است؛
عدم تناسب ساختار مدیریتی کشور با الگوی سوم زن؛ آسیب‌های مختلفی می‌تواند داشته است؛


#عدم تناسب با خانواده‌مداری: ساختارهای اجتماعی به­گونه­ای طراحی ‌شده است که قابلیت جمع شدن فعالیت اجتماعی زنان با خانواده­داری را ندارد؛<ref>. هدایت­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص169.</ref> به‌‌عنوان ‌مثال در برخی از گفتگوها و مصاحبه­ها، از دست دادن شغل، علت برخی عدم فرزندآوری­ها بیان ‌شده است.<ref>. هدایت­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص49.</ref>
#'''عدم تناسب با خانواده‌مداری''': ساختارهای اجتماعی به­‌گونه‌­ای طراحی ‌شده است که قابلیت جمع‌شدن فعالیت اجتماعی زنان با خانواده­‌داری را ندارد؛<ref>. هدایت‌­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص169.</ref> به‌‌عنوان ‌مثال در برخی از گفتگوها و مصاحبه­‌ها، از دست دادن شغل، علت برخی عدم فرزندآوری‌­ها بیان ‌شده است.<ref>. هدایت­‌نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص49.</ref>
#عدم تناسب با روحیات زنانه: بعضـی زنان شاغل از روي ناچاري به‌ کارهایی می‌پردازند که با روحیات زنانه آنها سازگاري نـدارد و همین امر آنان را در معرض برخی آسیب­هاي اخلاقی قرار می‌دهد. از این‌رو لازم است محـیط کـار بـراي زنان شاغل سالم و ایمن باشد؛ مثلاً منطقی به نظر نمی­رسد که در یک کارگاه صنعتی که تعداد زیادي مرد مشغول کار هستند، زنـی نیز مشغول به ‌کار باشد.<ref>. هدایت­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص172-170.</ref>
#'''عدم تناسب با روحیات زنانه''': بعضـی زنان شاغل از روی ناچاری به‌ کارهایی می‌پردازند که با روحیات زنانه آنها سازگاری نـدارد و همین امر آنان را در معرض برخی آسیب­‌های اخلاقی قرار می‌دهد. از این‌رو لازم است محـیط کـار بـرای زنان شاغل سالم و ایمن باشد؛ مثلاً منطقی به نظر نمی‌­رسد که در یک کارگاه صنعتی که تعداد زیادی مرد مشغول کار هستند، زنـی نیز مشغول به ‌کار باشد.<ref>. هدایت‌­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص172-170.</ref>
#عدم مشوق­ها و تدابیر حمایتی برای جهت­دهی زنان به سمت مشاغل و فعالیت­های اجتماعی متناسب با الگوی سوم زن.<ref>. هدایت­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص177.</ref>
#'''عدم مشوق­ها و تدابیر حمایتی''' برای جهت­‌دهی زنان به سمت مشاغل و فعالیت‌­های اجتماعی متناسب با الگوی سوم زن.<ref>. هدایت‌­نیا، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، 1396ش، ص177.</ref>


==پانویس==  
==پانویس==  
خط ۶۹: خط ۷۱:


*ابن‌شعبه، حسن، تحف العقول، قم، موسسه نشر اسلامی، 1363ش.
*ابن‌شعبه، حسن، تحف العقول، قم، موسسه نشر اسلامی، 1363ش.
*
*تاجیک، زینب، «امکان‌سنجی جنسیت­پذیری تربیت اخلاقی در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی»، فصلنامه مطالعات جنسیت و خانواده، 1402ش.
*تاجیک، زینب، «امکان‌سنجی جنسیت­پذیری تربیت اخلاقی در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی»، فصلنامه مطالعات جنسیت و خانواده، 1402ش.
*
*تاجیک، زینب، «جنسیت در اندیشه علامه طباطبایی»، فصلنامه آکادمیا، سال دوم، شماره سوم، 1401ش.
*تاجیک، زینب، «جنسیت در اندیشه علامه طباطبایی»، فصلنامه آکادمیا، سال دوم، شماره سوم، 1401ش.
*
*حسینی‌ خامنه­‌ای، سیدعلی، «بیانات در اجتماع زنان خوزستان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت­الله خامنه­ای، تاریخ سخنرانی: 20 اسفند 1375ش.
*حسینی‌ خامنه­‌ای، سیدعلی، «بیانات در اجتماع زنان خوزستان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت­الله خامنه­ای، تاریخ سخنرانی: 20 اسفند 1375ش.
*
*حسینی ‌خامنه‌­ای، سیدعلی، «بیانات در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی؛ مسئولیت­های اجتماعی زنان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت­‌الله خامنه­‌ای، تاریخ سخنرانی: 14 دی 1390ش.
*حسینی ‌خامنه‌­ای، سیدعلی، «بیانات در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی؛ مسئولیت­های اجتماعی زنان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت­‌الله خامنه­‌ای، تاریخ سخنرانی: 14 دی 1390ش.
*
*حسینی ‌خامنه‌­ای، سیدعلی، «پیام به کنگرۀ هفت‌هزار زن شهید کشور»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت­الله خامنه­ای، تاریخ سخنرانی: 16 اسفند 1391ش.
*حسینی ‌خامنه‌­ای، سیدعلی، «پیام به کنگرۀ هفت‌هزار زن شهید کشور»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت­الله خامنه­ای، تاریخ سخنرانی: 16 اسفند 1391ش.
*
*حسینی خامنه‌­ای، سیدعلی، الگوی زن، تهران، انقلاب اسلامی، 1390ش.
*حسینی خامنه‌­ای، سیدعلی، الگوی زن، تهران، انقلاب اسلامی، 1390ش.
*
*خمینی، روح­‌الله، صحیفۀ امام مجموعه آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سوم، 1379ش.
*خمینی، روح­‌الله، صحیفۀ امام مجموعه آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سوم، 1379ش.
*
*طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه المدرسین، 1374ش.
*طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه المدرسین، 1374ش.
*
*مصطفوی، سیدحسن، التحقیق فی الکلمات قران الکریم، تهران، وزارت ارشاد، 1371ش.
*مصطفوی، سیدحسن، التحقیق فی الکلمات قران الکریم، تهران، وزارت ارشاد، 1371ش.
*
*مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، تهران، صدرا، چاپ بیست‌و‌پنجم، بی­تا.
*مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، تهران، صدرا، چاپ بیست‌و‌پنجم، بی­تا.
*
*مهریزی، مهدی، شخصیت و حقوق زن در اسلام، تهران، علمی فرهنگی، 1382ش.
*مهریزی، مهدی، شخصیت و حقوق زن در اسلام، تهران، علمی فرهنگی، 1382ش.
*
*وفایی صدر، فاطمه، استنباط الگوی اجتماعی زن مسلمان، تهران، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 1395ش.
*وفایی صدر، فاطمه، استنباط الگوی اجتماعی زن مسلمان، تهران، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 1395ش.
*
*هدایت­‌نیا، فرج­‌الله، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، تهران، لشگر فرشتگان، چاپ دوم، 1396ش.
*هدایت­‌نیا، فرج­‌الله، الگوی سوم؛ الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه، تهران، لشگر فرشتگان، چاپ دوم، 1396ش.


[[رده: ویکی‌جنسیت]]
[[رده: ویکی‌جنسیت]]
[[رده:ساختار اجتماعی]]
[[رده:ساختار فرهنگی]]
[[رده:نهاد خانواده]]
[[رده:اسلام]]