ادوار تقسیم کار جنسیتی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''<big>ادوار تقسیم‌کار جنسیتی؛</big>''' دوره‌های تاریخی تقسیم‌کار جنسیتی از جوامع بدوی تا دوره مدرن.

==مفهوم‌شناسی==

==تقسیم‌کار در جوامع بدوی==

در جوامع ابتدایی، قابلیـت‌هـاي زنانگی مانند بارداري، زایمان و شیردهی، موجب می‌شد تا زنان بیشتر سرگرم اداره امور داخل خانه باشند و در مقابل، تهیه غذا و نقش‌هاي خارج از خانه مانند شکار، به‌عهـده مـردان بوده است.<ref>[http://mohsenzade.com/zm/sabk_11/ نادری قمی و فهیمی، «معرفی مشاغل جنسیتی از منظر اسلام»، 1393ش.]</ref>  

==تقسیم‌کار در دوره کشاورزی==

در دوره تمدن کشاورزی یا به‌اصطلاحِ اروپاییان، دوران فئـودالی که زنان وارد کار و درآمدزایی شدند نیز نوع کار زنان با مردان کاملا متفاوت بوده است. آن‌ها در کارگاه‌هایی کاملا زنانه، مشغول ریسندگی، بافندگی، دوزندگی یا آماده کردن پشم بوده‌اند.<ref>خانی، جنسیت و توسعه، 1385ش، ص1- 10.</ref> این مقطع تاریخ از اروپا با ظهور اسلام همزمان بوده است. اسلام برای کار زنان نیز همچون مردان، ارج قائل شد و هریک از زن و مرد را مالک بهره‌برداري از کسب و کار خود دانسته است.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_32_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1 سوره نساء، آیه 32.]</ref> تاریخ صدر اسلام و سیره و روش مردم در جامعه اسلامی آن زمان، بـه ‌گونه‌ای بوده که بسیاری از کارها بین زن و مرد مسلمان مشترك بوده و برخی از کارها نیز وجود داشته که اسـلام مایل به انجام آن از سـوي زنـان نبـوده اسـت.<ref>بستان، اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، 1390ش، ص151-154.</ref> اسلام کارهایی همچون جهـاد، قضـاوت و تـدبیر امور مهـم جامعـه را کارهایی می‌داند که ویژگی مردانه دارند. البته اسلام مهم‌ترین کار و شغل زن را خانه‌داري می‌داند و تأکیدش بر این است که اقتصاد خانواده عمدتاً باید توسط مرد تأمین شود.<ref>بستان، اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، 1390ش، ص36-37.</ref> نگاه اروپا در این مقطع زمانی، با نگاه اسلامی تا حدودی یکی بوده و از منظر آنها نیز بهترین کار برای زن، حضور او در خانـه و اداره امور خانه و فرزندان بوده است. در جوامع اروپایی استقلال اقتصادي زنِ شوهردار، بـه‌ضرر ازدواج و نهـادِ خـانواده شمرده می‌شد و کار کردن زن، خارج از خانه منجر به‌ عدم رسیدگی به فرزندان تلقی می‌شده است؛ همچنین اشتغال زنان به برخی کارها مانع فرزندآوری سالم شمرده می‌شد.<ref>گَـرِت، جامعه‌شناسی جنسیت، 1400ش، ص121-122.</ref> در این دوره، با وجود جدایی جنسیتی در وظایف، میان کار مولـد و غیرمولـد و کـار درآمدزا و غیر درآمدزا تفکیکی وجود نداشته و تمام تلاش‌ها برای بقای خانواده بوده است.<ref>آبوت و والاس، جامعه‌شناسی زنان، 1401ش، ص174.</ref>   

==تقسیم‌کار در دوره صنعتي==

با شروع انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم، ظهور کارخانه و کار مزدي، زنان و مردان را به ‌بیرون از خانه کشاند و به‌سوی کارخانه‌ها و اداره‌ها سوق داد. تولید از مصرف جـدا شـد. کـار مولـد از کـار غیرمولد فاصله گرفت و به تدریج، مردان، بیشتر در کارهای مولد و زنان، عمدتاً در کارهای غیرمولد اشتغال یافتند. در قـرن بیسـتم، همراه با صـنعتی شدن در قالب سرمایه‌داري، زنان علاوه بر نقش همسري و مادري در خانـه، به‌ ایفای نقـش اقتصادي و تولیدي در خارج از منـزل نیز پرداختند.<ref>[http://mohsenzade.com/zm/sabk_11/ نادری قمی و فهیمی، «معرفی مشاغل جنسیتی از منظر اسلام»، 1393ش.]</ref> ویرانی‌های حاصـل از جنـگ جهـانی دوم و گسـترش انـواع صنایع، موجب شد زنان کشاورزی را رها کرده و وارد بازار کار شوند. پدیده «جهانی‌شدن» نیز سهم عمده‌ای در افزایش اشتغال زنان داشته است.<ref>زارعان و برزگر، جنسیت و توسعه، 1397ش، ص296.</ref> با تمام تحـولاتی کـه طی دهه‌های اخیر در بازار کار به وجود آمده، بسیاری از اندیشمندان معتقدند  هنوز هم مردان به عنوان نیـروي کـار اصـلی و زنـان صرفاّ به عنوان نیروي کار ذخیره و فرعی محسوب می‌شوند.<ref>خانی، جنسیت و توسعه، 1385ش، ص1-10.</ref> در کشورهاي صنعتی، تفکیک جنسیتی در بیشتر مشاغل مشاهده می‌شود؛ به ‌این صورت که اکثرا مردان، صاحب مشاغل پر نفوذ و داراي مهارت و حقوق بالا هستند؛ اما زنان نوعاً در کارهایي اشتغال دارند که از نظر ابتکار ذهنی به‌آموزش چندانی نیاز ندارد و معمـولاً شـامل کارهـایي بـا دورة زمانی کوتاه است که با نقش مادري و خانـه‌داری زنان چندان تعارضی نداشته باشد.<ref>گرت، جامعه‌شناسی جنسیت، 1400ش، ص125-128¬.</ref>  

 

* قرآن کریم.