بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>اخلاق جنسی</big>'''؛ قواعد غیرالزامی حاکم بر روابط جنسی.  
<big>'''اخلاق جنسی'''</big>؛ قواعد غیرالزامی حاکم بر روابط جنسی. <br>


علم اخلاق عهده‌دار تعیین محدوده درست و نادرست پدیده‌ها است؛ روابط جنسی نیز از جمله این پدیده‌ها است که پیرامون آن سه دسته نظر تولید شده است؛ نظریه تفریط، نظریه افراط و نظریه اعتدال. نظریه تفریط قائل به زشتی و پلیدی ذاتی روابط جنسی، نظریه افراط قائل به آزادی بی‌قیدوبند روابط جنسی و نظریه اعتدالی معتقد است غریزه جنسی یکی از استعدادهای بشری است که لازم است در چارچوب و محدوده خود پرورش یابد.  
علم اخلاق عهده‌دار تعیین محدوده درست و نادرست پدیده‌ها است؛ روابط جنسی نیز از جمله این پدیده‌ها است که پیرامون آن سه دسته نظر تولید شده است؛ نظریه تفریط، نظریه افراط و نظریه اعتدال. نظریه تفریط قائل به زشتی و پلیدی ذاتی روابط جنسی، نظریه افراط قائل به آزادی بی‌قیدوبند روابط جنسی و نظریه اعتدالی معتقد است غریزه جنسی یکی از استعدادهای بشری است که لازم است در چارچوب و محدوده خود پرورش یابد.  


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
اخلاق جنسی، ناظر به روابط دو جنس مخالف،<ref>. مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1398ش، ص66.</ref> بخشی از اخلاق عام است که به عادات، ملکات و روش‌های انسانی مرتبط با غریزه جنسی می‌پردازد<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص21-22.</ref> و از هنجارهای حاکم بر آنها و نیز از ابعاد فعالیت صحیح و غیرصحیح غریزه جنسی سخن می‌گوید و [[رابطه جنسی سالم]] را از ناروا متمایز می‌سازد.<ref>. غلامی، اخلاق و رفتارهای جنسی، 1386ش، ص16.</ref>
اخلاق جنسی، ناظر به [[روابط دختر و پسر|روابط دو جنس مخالف]]،<ref>. مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1398ش، ص66.</ref> بخشی از اخلاق عام است که به عادات، ملکات و روش‌های انسانی مرتبط با غریزه جنسی می‌پردازد<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص21-22.</ref> و از هنجارهای حاکم بر آنها و نیز از ابعاد فعالیت صحیح و غیرصحیح غریزه جنسی سخن می‌گوید و [[رابطه جنسی سالم]] را از روابط ناروا متمایز می‌سازد.<ref>. غلامی، اخلاق و رفتارهای جنسی، 1386ش، ص16.</ref>


==مسائل و ابعاد اخلاق جنسی==
==مسائل و ابعاد اخلاق جنسی==
موضوعاتی همانند حیای زن، غیرت ناموسی مرد، عفاف، وفاداری زن به شوهر، ستر عورت، پوشاندن بدن از نامحرم، منع زنا، ممنوعیت لذت بصری و لمسی از غیر همسر، منع ازدواج با محارم، منع نزدیکی با زن در ایام عادت، منع انتشار تصاویر قبیحه و تقدس یا پلیدی تجرد، ذیل اخلاق جنسی مطرح می‌شوند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص21-22.</ref> وجه مشترک تمام این موضوعات در اخلاق و هنجارهای حاکم بر روابط زن و مرد خلاصه می‌شود؛<ref>غلامی، اخلاق و رفتارهای جنسی، 1386ش، ص17.</ref> [[غیرت]]، [[عفت]]،<ref>. مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1398ش، ص66.</ref> [[حیا]] و پوشش چهار مفهوم کلیدی در حوزۀ اخلاق جنسی است.<ref>. متقی‌فر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص37.</ref>
موضوعاتی همانند حیای زن، غیرت ناموسی مرد، عفاف، وفاداری زن به شوهر، ستر عورت، پوشاندن [[بدن]] از نامحرم، منع زنا، ممنوعیت لذت بصری و لمسی از غیر همسر، منع [[ازدواج]] با محارم، منع نزدیکی با زن در ایام عادت، منع انتشار تصاویر قبیحه و تقدس یا پلیدی تجرد، ذیل [[اخلاق جنسی]] مطرح می‌شوند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص21-22.</ref> وجه مشترک تمام این موضوعات در اخلاق و هنجارهای حاکم بر روابط زن و مرد خلاصه می‌شود؛<ref>غلامی، اخلاق و رفتارهای جنسی، 1386ش، ص17.</ref> [[غیرت]]، [[عفت]]،<ref>. مطهری، خانواده و اخلاق جنسی، 1398ش، ص66.</ref> [[حیا]]، [[حجاب]] و پوشش چهار مفهوم کلیدی در حوزۀ اخلاق جنسی است.<ref>. متقی‌فر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص37.</ref>


==رویکردها دربارۀ آمیزش جنسی==
==رویکردها دربارۀ آمیزش جنسی==
===رهبانیت===
===رهبانیت===
اخلاق مبتنی بر رهبانیت معتقد به پلیدی ذاتی علاقه و آمیزش جنسی حتی با همسر شرعی و قانونی است؛ این اخلاق، غالبا در مسیحیت و دین بودا مشاهده شده است و میان اسنیت‌های یهودی و همچنین طریقه کلبیون در یونان و روم نیز رواج داشته است؛ علت‌های مختلفی درباره این‌گونه اخلاق جنسی بیان شده است، به‌عنوان مثال انگارۀ پلیدی علاقه و آمیزش جنسی میان مسیحیان، برگرفته از تفسیری است که آنها از مجرد زیستن حضرت عیسی دارند. کلیسای مسیحی به‌دلیل ضرورت تولید نسل و همچنین جلوگیری از آمیزش بی‌قیدوبند مردان و زنان، ازدواج را پذیرفته است، اما ازدواج را نافیِ پلیدی ذاتی آمیزش جنسی نمی‌داند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص10-15.</ref>
اخلاق مبتنی بر رهبانیت معتقد به پلیدی ذاتی علاقه و آمیزش جنسی حتی با همسر شرعی و قانونی است؛ این اخلاق، غالبا در [[ازدواج در مسیحیت|مسیحیت]] و دین بودا مشاهده شده است و میان اسنیت‌های [[ازدواج در آیین یهودیت|یهودی]] و همچنین طریقه کلبیون در یونان و روم نیز رواج داشته است؛ علت‌های مختلفی درباره این‌گونه اخلاق جنسی بیان شده است، به‌عنوان مثال انگارۀ پلیدی علاقه و آمیزش جنسی میان مسیحیان، برگرفته از تفسیری است که آنها از مجرد زیستن حضرت عیسی دارند. کلیسای مسیحی به‌دلیل ضرورت تولید نسل و همچنین جلوگیری از آمیزش بی‌قیدوبند مردان و زنان، [[ازدواج]] را پذیرفته است، اما ازدواج را نافیِ پلیدی ذاتی آمیزش جنسی نمی‌داند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص10-15.</ref>


===آزادی جنسی===
===آزادی جنسی===
خط ۱۸: خط ۱۸:
====اصول نظریه اخلاق جنسی نوین====
====اصول نظریه اخلاق جنسی نوین====


#انسان‌ها تا زمانی که آزادی دیگران را مختل نکنند آزاد هستند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص29.</ref> زنان و مردان در معاشرت‌های لذت‌بخش جنسی قبل از ازدواج آزادند و ازدواج نیز نباید مانعی در این راه باشد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص35.</ref> دلیل زشتی روابط جنسی آزاد در اخلاق جنسی کهن، صرفاً در شبهۀ انتساب فرزند به پدر بود که اکنون با استفاده از وسایل ضدآبستنی برطرف می‌شود و منع روابط جنسی خارج از خانواده، ضرورتی ندارد.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص45.</ref>
#انسان‌ها تا زمانی که آزادی دیگران را مختل نکنند آزاد هستند.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص29.</ref> زنان و مردان در معاشرت‌های لذت‌بخش جنسی قبل از ازدواج آزادند و ازدواج نیز نباید مانعی در این راه باشد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص35.</ref> دلیل زشتی روابط جنسی آزاد در اخلاق جنسی کهن، صرفاً در شبهۀ انتساب فرزند به پدر بود که اکنون با استفاده از وسایل ضدآبستنی برطرف می‌شود و منع روابط جنسی خارج از [[خانواده]]، ضرورتی ندارد.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص45.</ref>
#علت بسیاری از بیماری‌های اخلاقی انسان و جامعه مربوط به آشفتگی غرایز او است که ریشه در ارضاء ناهمگون غرایز دارد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص29.</ref> این یافتۀ علمی موجب گرایش برخی‌اندیشمندان غربی به تجویز آزادی بی‌قیدوبند روابط جنسی و رفع محدودیت‌ها شده است.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص68-72.</ref>
#علت بسیاری از بیماری‌های اخلاقی انسان و جامعه مربوط به آشفتگی غرایز او است که ریشه در ارضاء ناهمگون غرایز دارد؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص29.</ref> این یافتۀ علمی موجب گرایش برخی‌اندیشمندان غربی به تجویز آزادی بی‌قیدوبند روابط جنسی و رفع محدودیت‌ها شده است.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص68-72.</ref>
#انسان به امور ممنوعه رغبت بیشتری دارد که در اثر اقناع و اشباع کاهش می‌یابد. به‌همین دلیل برای عدم توجه دائم انسان به امور جنسی و عوارض ناشی از آن باید به او آزادی داد.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص29.</ref>
#انسان به امور ممنوعه رغبت بیشتری دارد که در اثر اقناع و اشباع کاهش می‌یابد. به‌همین دلیل برای عدم توجه دائم انسان به امور جنسی و عوارض ناشی از آن باید به او آزادی داد.<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص29.</ref>


===رویکرد اعتدالی===
===رویکرد اعتدالی===
آموزه‌های اسلام از سرکوب و آزادی افراطی غریزه جنسی خودداری می‌کند و تمایل به ارضاء مشروع و متعادل آن دارد.<ref>. متقی‌فر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص72.</ref> [[جنسیت از دیدگاه مرتضی مطهری|مرتضی مطهری]] معتقد است راه صحیح اشباع و ارضاء غریزه جنسی صرفاً در پذیرش مقررات الهی، عفت و تقوا است. او با تاکید بر ضرورت پرورش همه استعدادهای انسانی از جمله استعداد جنسی، غرایز انسان را دارای چارچوب و قلمرو تعریف‌شده می‌داند. سرشت آدمی، پیچیده و چندلایه است و علاوه بر میل به ارضای غریزه جنسی، میل به بی‌نهایت نیز دارد که بر همه امیال انسان غلبه دارد. بی‌نهایت‌خواهی انسان او را به‌سمت شدت در ارضای غریزه جنسی می‎کشاند؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص73-77.</ref> به‌همین دلیل یکی از راه‌کارهای اسلام علاوه بر ارضای متعادل غریزه جنسی، پرهیز از تحریک و تهییج غریزه جنسی است که بی‌توجهی به آن در افزایش اضطراب و ناتوانی در خویشتن‌داری موثر است؛<ref>. متقی‌فر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص77.</ref> اسلام می‌پذیرد که برخی بیماری‌های روانی ریشه در ارضا نشدن غریزه جنسی دارد، اما ارضاطلبی نامحدود غریزه جنسی نیز در ایجاد و گسترش اضطراب و بیماری‌های روانی مؤثر است.<ref>. مطهری، مسئله حجاب، بی‌تا، ص108.</ref>
آموزه‌های اسلام از سرکوب و آزادی افراطی غریزه جنسی خودداری می‌کند و تمایل به ارضاء مشروع و متعادل آن دارد.<ref>. متقی‌فر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص72.</ref> مرتضی مطهری معتقد است راه صحیح اشباع و ارضاء غریزه جنسی صرفاً در پذیرش مقررات الهی، [[عفت]] و تقوا است. او با تاکید بر ضرورت پرورش همه استعدادهای انسانی از جمله استعداد جنسی، غرایز انسان را دارای چارچوب و قلمرو تعریف‌ شده می‌داند. سرشت آدمی، پیچیده و چندلایه است و علاوه بر میل به ارضای غریزه جنسی، میل به بی‌نهایت نیز دارد که بر همه امیال انسان غلبه دارد. بی‌نهایت‌خواهی انسان او را به‌سمت شدت در ارضای غریزه جنسی می‌‎کشاند؛<ref>. مطهری، اخلاق جنسی، بی‌تا، ص73-77.</ref> به‌همین دلیل یکی از راه‌کارهای اسلام علاوه بر ارضای متعادل غریزه جنسی، پرهیز از تحریک و تهییج غریزه جنسی است که بی‌توجهی به آن در افزایش اضطراب و ناتوانی در خویشتن‌داری موثر است؛<ref>. متقی‌فر، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، 1389ش، ص77.</ref> اسلام می‌پذیرد که برخی بیماری‌های روانی ریشه در ارضا نشدن غریزه جنسی دارد، اما ارضاطلبی نامحدود غریزه جنسی نیز در ایجاد و گسترش اضطراب و بیماری‌های روانی مؤثر است.<ref>. مطهری، مسئله حجاب، بی‌تا، ص108.</ref>


==هنجارهای جنسی==
==هنجارهای جنسی==
اخلاق جنسی شامل موضوعات کوچک و بزرگی است که روابط بین زن و مرد عصاره و وجه مشترک همه آنها است. هنجارهای جنسی به دو بخش رابطه زوجین و روابط زن و مرد غیر زوج تقسیم می‌شود و هر کدام دارای قواعدی است.  
اخلاق جنسی شامل موضوعات کوچک و بزرگی است که روابط بین [[زن]] و مرد عصاره و وجه مشترک همه آنها است. هنجارهای جنسی به دو بخش رابطه زوجین و روابط زن و مرد غیر زوج تقسیم می‌شود و هر کدام دارای قواعدی است.  


===هنجارهای اخلاق جنسی زوجین===
===هنجارهای اخلاق جنسی زوجین===
1. رعایت نظافت از جمله ازاله موهای زائد بدن موجب ازدیاد رغبت جنسی است.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بی‌تا، ص95.</ref>
1. رعایت نظافت از جمله ازاله موهای زائد بدن موجب ازدیاد رغبت جنسی است.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بی‌تا، ص95.</ref>


2. ذیل اصل کرامت انسان، شایسته است از هر عمل جنسی آسیب‌زا به جسم یا روح همسر پرهیز شود و زوجین بکوشند که آگاهی، توانایی و مهارت ارضای شریک جنسی و رفع مشکلات آن را به‌دست آورند.  
2. ذیل اصل [[کرامت]] انسان، شایسته است از هر عمل جنسی آسیب‌زا به جسم یا روح همسر پرهیز شود و زوجین بکوشند که آگاهی، توانایی و مهارت ارضای شریک جنسی و رفع مشکلات آن را به‌دست آورند.  


3. ذیل اصل مودت، زوجین باید به‌دنبال راه‌های ایجاد آرامش در زندگی و کسب رضایت زناشویی باشند و از ایجاد تنش دوری کنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1014150/fa#downloadbottom . فاطمی ‌امین و دیگران، «بازشناخت ملاک‌های اخلاقی مقدار رابطه زناشویی بهنجار با تاکید بر اصول اخلاق جنسی اسلام»،  1401ش، ص170-171.]</ref>
3. ذیل اصل مودت، زوجین باید به‌دنبال راه‌های ایجاد آرامش در زندگی و کسب رضایت زناشویی باشند و از ایجاد تنش دوری کنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1014150/fa#downloadbottom . فاطمی ‌امین و دیگران، «بازشناخت ملاک‌های اخلاقی مقدار رابطه زناشویی بهنجار با تاکید بر اصول اخلاق جنسی اسلام»،  1401ش، ص170-171.]</ref>
خط ۴۲: خط ۴۲:


===هنجارهای اخلاقی در روابط زن و مرد غیرزوج===
===هنجارهای اخلاقی در روابط زن و مرد غیرزوج===
برخی از این اصول مشترک بین زنان و مردان و برخی مختص به جنس خاصی است. طراحی فضای اجتماعی به‌گونه‌ای که کمترین ارتباط بین زنان و مردان صورت بگیرد،<ref>[https://ensani.ir/fa/article/58116/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C . پاک‌نیا، «معاشرت با نامحرم از نگاه نبوی»،  1385ش.]</ref> پرهیز از شوخی با نامحرم،<ref>[http://noo.rs/Gq3Vv . حر عاملی، وسائل الشیعه، 1416ق، ج20، ص197.]</ref> پرهیز از [[چشم چرانی|چشم‌چرانی]]<ref>. طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1390ق، ج15، ص111.</ref> و عدم آزادی مطلق در روابط جنسی، از اصول مشترک اخلاقی میان زنان و مردان است؛ بر این اساس زن، در خارج از محیط خانوادگی حق تحریک و تهییج جنس مخالف را ندارد. مرد نیز خارج از محیط خانواده حق التذاذ جنسی، چشم‌چرانی و لمس زنان را ندارد.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بی‌تا، ص23-29.</ref> رعایت عفت در پوشش نیز از جمله اصولی است که شایسته تمام زنان و مردان است، اما در زنان به‌دلیل جذابیت فطری آنها شایسته‌تر است.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa9335 . «پوشیدن لباس تنگ و چسبان، برای زن و مرد چه حکمی دارد؟»،  وب‌سایت اسلام کوئست.]</ref> همچنین شایسته است که زنان از آشکار کردن زینت‌های جاذب توجه مردان و نازک کردن صدا هنگام صحبت کردن با مردان نامحرم، پرهیز کنند. مردان نیز شایسته است که از ورود بی‌اجازه و بدون اعلام به حریم زنان، خودداری کنند. همچنین درخواست از زنان بهتر است با حفظ حریم یا از پشت پرده و حائل باشد.<ref>[https://akhlagh.morsalat.ir/article_68059_418e0e025da71877cbbf83c8e189bde5.pdf زاده عبداللهی، «هنجارهای اخلاقی حاکم بر ارتباط با ناهمجنس در قرآن با تمرکز بر سوره‌های احزاب و نور»،  1398ش، ص178-182.]</ref>
برخی از این اصول مشترک بین زنان و مردان و برخی مختص به جنس خاصی است. طراحی فضای اجتماعی به‌گونه‌ای که کمترین ارتباط بین زنان و مردان صورت بگیرد،<ref>[https://ensani.ir/fa/article/58116/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C . پاک‌نیا، «معاشرت با نامحرم از نگاه نبوی»،  1385ش.]</ref> پرهیز از شوخی با نامحرم،<ref>[http://noo.rs/Gq3Vv . حر عاملی، وسائل الشیعه، 1416ق، ج20، ص197.]</ref> پرهیز از [[چشم چرانی|چشم‌چرانی]]<ref>. طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1390ق، ج15، ص111.</ref> و عدم آزادی مطلق در روابط جنسی، از اصول مشترک اخلاقی میان زنان و مردان است؛ بر این اساس زن، در خارج از محیط خانوادگی حق تحریک و تهییج جنس مخالف را ندارد.
 
مرد نیز خارج از محیط خانواده حق التذاذ جنسی، چشم‌چرانی و لمس زنان را ندارد.<ref>. مطهری، روابط زن و مرد در اسلام، بی‌تا، ص23-29.</ref> رعایت عفت در پوشش نیز از جمله اصولی است که شایسته تمام زنان و مردان است، اما در زنان به‌دلیل جذابیت فطری آنها شایسته‌تر است.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa9335 . «پوشیدن لباس تنگ و چسبان، برای زن و مرد چه حکمی دارد؟»،  وب‌سایت اسلام کوئست.]</ref> همچنین شایسته است که زنان از آشکار کردن زینت‌های جاذب توجه مردان و نازک کردن صدا هنگام صحبت کردن با مردان نامحرم، پرهیز کنند. مردان نیز شایسته است که از ورود بی‌اجازه و بدون اعلام به حریم زنان، خودداری کنند. همچنین درخواست از زنان بهتر است با حفظ حریم یا از پشت پرده و حائل باشد.<ref>[https://akhlagh.morsalat.ir/article_68059_418e0e025da71877cbbf83c8e189bde5.pdf زاده عبداللهی، «هنجارهای اخلاقی حاکم بر ارتباط با ناهمجنس در قرآن با تمرکز بر سوره‌های احزاب و نور»،  1398ش، ص178-182.]</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۵۸: خط ۶۰:
*مطهری، مرتضی، روابط زن و مرد در اسلام، قم، صدرا، بی‌تا.
*مطهری، مرتضی، روابط زن و مرد در اسلام، قم، صدرا، بی‌تا.
*مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، قم، صدرا، بی‌تا.  
*مطهری، مرتضی، مسئله حجاب، قم، صدرا، بی‌تا.  
[[رده: ویکی‌جنسیت]]
[[رده: ویکی‌جنسیت]]
[[رده: اخلاق]]
[[رده: اخلاق]]
[[رده: اسلام]]
[[رده: اسلام]]
[[رده: عناصر فرهنگی]]
[[رده: نهاد خانواده]]
[[رده: پوشش]]
[[رده: مسائل و آسیب‌های اجتماعی]]
[[رده:  فقه و حقوق]]