حمید گلزار (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''تنفر از بدن'''</big>؛ بدریختانگاری از تصویر ادراک شدۀ بدن. <br> | <big>'''تنفر از بدن'''</big>؛ بدریختانگاری از تصویر ادراک شدۀ بدن. <br> | ||
[[بدن]] در دنیای معاصر اهمیت محوری یافته است. افراد به‌ویژه زنان عمدتا با سرمایه بدن به تعامل اجتماعی می‌پردازند. الگوهای تناسب‌اندام، متناسب با ارزش‌های فرهنگی غالب طراحی شده و در جامعه رواج می‌یابند. تفاوت میان شکل ایدئال بدن با تصور افراد از بدن خود موجب تنفر از بدن می‌شود. بدریختانگاری بدن در میان زنان بیشتر از مردان شایع است و تشدید آن به نفرت شدید از خود منجر شده و ابعاد مختلف زندگی افراد را متأثر می‌سازد. بدریختانگاری بیماری روانی است که از پیامدهای آن می‌توان به کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و افزایش روی‌آوری به جراحی‌های زیبایی‌اندام اشاره کرد که خود موجب عوارض گوناگون می‌شود. | [[بدن]] در دنیای معاصر اهمیت محوری یافته است. افراد به‌ویژه زنان عمدتا با سرمایه بدن به تعامل اجتماعی می‌پردازند. الگوهای تناسب‌اندام، متناسب با ارزش‌های فرهنگی غالب طراحی شده و در جامعه رواج می‌یابند. تفاوت میان شکل ایدئال بدن با [[تصور از بدن|تصور افراد از بدن]] خود موجب تنفر از بدن می‌شود. بدریختانگاری بدن در میان زنان بیشتر از مردان شایع است و تشدید آن به نفرت شدید از خود منجر شده و ابعاد مختلف زندگی افراد را متأثر می‌سازد. بدریختانگاری بیماری روانی است که از پیامدهای آن می‌توان به کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و افزایش روی‌آوری به جراحی‌های [[تناسب اندام زنان|زیبایی‌اندام]] اشاره کرد که خود موجب عوارض گوناگون می‌شود. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==دیدگاه‌ها دربارۀ تنفر از بدن== | ==دیدگاه‌ها دربارۀ تنفر از بدن== | ||
جامعه‌شناسی | [[جامعه شناسی بدن|جامعه‌شناسی بدن]]، رابطۀ دیالکتیک میان بدن فیزیکی و ذهنیت انسانی را مشخص می‌کند. | ||
گیدنز، تنفر از بدن را ناشی از قضاوت اجتماعی دانسته<ref>[https://vista.ir/w/a/21/ic0ta احمدنیا، «جامعه‌شناسی بدن و بدن زن»، در وب‌سایت مجله ویستا.]</ref> و مفهوم بدن را در ارتباط تنگاتنگ با دو مفهوم هویت و خود، قرار می‌دهد. | گیدنز، [[تنفر از بدن]] را ناشی از قضاوت اجتماعی دانسته<ref>[https://vista.ir/w/a/21/ic0ta احمدنیا، «جامعه‌شناسی بدن و بدن زن»، در وب‌سایت مجله ویستا.]</ref> و مفهوم [[بدن]] را در ارتباط تنگاتنگ با دو مفهوم هویت و خود، قرار می‌دهد. | ||
فوکو، بدن انسان را به‌عنوان موضوعی که دستمایه اعمال کنترل پزشکی است، در نظر گرفته و معتقد است؛ کنترل بر بدن محصول تاریخ جدید است که در راستای اهداف سیاسی خاص پیش می‌رود.<ref>[https://www.jsfc.ir/article_167370_7e698aa0ff89727bcc9957c8dcf9af23.pdf صیفوری و عربی، «گفتمان خاموش مدیریت بدن زنان، مورد مطالعه: زنان 17 تا 50 ساله شهر کرمان»، 1401ش، ص158-157.]</ref> | فوکو، بدن انسان را به‌عنوان موضوعی که دستمایه اعمال کنترل پزشکی است، در نظر گرفته و معتقد است؛ کنترل بر بدن محصول تاریخ جدید است که در راستای اهداف سیاسی خاص پیش می‌رود.<ref>[https://www.jsfc.ir/article_167370_7e698aa0ff89727bcc9957c8dcf9af23.pdf صیفوری و عربی، «گفتمان خاموش مدیریت بدن زنان، مورد مطالعه: زنان 17 تا 50 ساله شهر کرمان»، 1401ش، ص158-157.]</ref> | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==نشانه‌های تنفر از بدن== | ==نشانه‌های تنفر از بدن== | ||
بر مبنای تحقیقات روان‌شناختی؛ نشانه‌هایی وجود دارند که تا حدی تنفر یا نارضایتی از بدن را بازتاب می‌دهند. البته ممکن است بسیاری از افراد | بر مبنای تحقیقات روان‌شناختی؛ نشانه‌هایی وجود دارند که تا حدی تنفر یا نارضایتی از بدن را بازتاب می‌دهند. البته ممکن است بسیاری از افراد گهگاهی برخی از این رفتارها را داشته باشند، اما تفاوت اصلی در شدت و فراوانی این رفتارها است؛ افرادی که دچار تنفر از بدن خود هستند، از فعالیت‌هایی که حجم بدن‌شان را آشکار می‌سازد اجتناب می‌کنند، سعی دارند به‌نحوی بدن یا بخش‌های از خود را که از آنها ناراضی هستند، پنهان کرده و به‌طور مکرر بدن خود را با لمس کردن و یا در آیینه دیدن، بررسی می‌کنند. به اعمال زیبایی افراطی روی آورده و خودپنداره منفی نسبت به بدن خود دارند. تمایل شدید به شبیه شدن با دیگران را داشته و آرزو می‌کنند که بدن‌شان شبیه بدن فرد دیگری باشد.<ref> [https://hirbodbavar.com/blog/body-dissatisfaction/ «نارضایتی از بدن: نشانه‌ها، دلایل و راه‌های بهبود»، در وب‌سایت باور هیربد (باشگاه اعصاب و روان).] </ref> | ||
==جنسیت و بدن== | ==جنسیت و بدن== | ||
تصویر بدن پدیده‌ای متاثر از جنسیت است. مردان و زنان به‌‌گونه‌ای اجتماعی می‌شوند که بدن‌های‌شان را به‌طور متفاوتی ادراک کرده و ویژگی‌های جسمی متفاوتی را با ارزش بدانند. زنان بدن‌شان را به‌منزله کالایی متمایز ادراک می‌کنند و برحسب معیارهای زیبایی‌شناختی ارزیابی می‌کنند، در | تصویر بدن پدیده‌ای متاثر از [[جنسیت]] است. مردان و زنان به‌‌گونه‌ای اجتماعی می‌شوند که بدن‌های‌شان را به‌طور متفاوتی ادراک کرده و ویژگی‌های جسمی متفاوتی را با ارزش بدانند. زنان بدن‌شان را به‌منزله کالایی متمایز ادراک می‌کنند و برحسب معیارهای زیبایی‌شناختی ارزیابی می‌کنند، در حالی‌که برای مردان عملکرد و توانایی بدنی مهم‌تر از زیبایی بدن است. مطالعات نشان می‌دهد که زنان بیشتر از مردان از تصویر بدنی منفی رنج می‌برند.<ref>[http://jafarhashemlou.blogfa.com/post/2245 هاشملو، «نارضایتی بدنی»، در وب‌سایت روان‌شناسی‌هاشملو.]</ref> | ||
بر اساس یافته‌های تحقیقی؛ میانگین رضایت از تصویر ذهنی از بدن در دختران کمتر از پسران است.<ref> [https://www.isna.ir/news/8802-07770/%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3-%D9%8A%DA%A9-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4-%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D9%8A-%D9%88-%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D9%8A%D8%AA%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86 «افسردگی و نارضایتی از‌اندام در دختران نوجوان» در خبرگزاری ایسنا.]</ref> پژوهش فراتحلیل، در مورد تفاوت‌های جنسی در نارضایتی بدنی، نشان می‌دهد که امروزه، نارضایتی بدنی میان زنان به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/521506/fa#downloadbottom کاکاوند، «اثر تعدیل‌کنندگی کمال‌گرایی بر ارتباط بین فشار فرهنگی – اجتماعی و نارضایتی از تصویر بدن»، 1394ش، ص124.]</ref> نارضایتی بدنی میان مردان نیز در سه دهه اخیر از ۱۵ به ۴۳ درصد افزایش پیدا کرده است. زنان در معرض استانداردهای زیبایی لاغری هستند و مردان در معرض بدن ایدئال لاغر و عضلانی قرار دارند.<ref>[https://journals.iau.ir/article_671332_24dd7dd77239a0b1866b7be1007061da.pdf حیرانی و شیرکو، «نارضایتی بدنی و سلامت روانی در پرورش‌اندام کاران مرد حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای»، 1390ش، ص44.]</ref> | بر اساس یافته‌های تحقیقی؛ میانگین رضایت از تصویر ذهنی از بدن در دختران کمتر از پسران است.<ref> [https://www.isna.ir/news/8802-07770/%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3-%D9%8A%DA%A9-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4-%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D9%8A-%D9%88-%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D9%8A%D8%AA%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86 «افسردگی و نارضایتی از‌اندام در دختران نوجوان» در خبرگزاری ایسنا.]</ref> پژوهش فراتحلیل، در مورد تفاوت‌های جنسی در نارضایتی بدنی، نشان می‌دهد که امروزه، نارضایتی بدنی میان زنان به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/521506/fa#downloadbottom کاکاوند، «اثر تعدیل‌کنندگی کمال‌گرایی بر ارتباط بین فشار فرهنگی – اجتماعی و نارضایتی از تصویر بدن»، 1394ش، ص124.]</ref> نارضایتی بدنی میان مردان نیز در سه دهه اخیر از ۱۵ به ۴۳ درصد افزایش پیدا کرده است. زنان در معرض استانداردهای زیبایی لاغری هستند و مردان در معرض بدن ایدئال لاغر و عضلانی قرار دارند.<ref>[https://journals.iau.ir/article_671332_24dd7dd77239a0b1866b7be1007061da.pdf حیرانی و شیرکو، «نارضایتی بدنی و سلامت روانی در پرورش‌اندام کاران مرد حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای»، 1390ش، ص44.]</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==ارزش‌گذاری بدن== | ==ارزش‌گذاری بدن== | ||
در هر جامعه‌ای، الگوهای فرهنگی مرتبط با خصوصیات زیبایی‌اندام و چهره افراد مورد تبلیغ و اشاعه قرار می‌گیرد. امروزه الگوهای فرهنگ غربی در جهان از طریق رسانه‌های جمعی تبلیغ شده و ارزش‌های خاصی مرتبط | در هر جامعه‌ای، الگوهای فرهنگی مرتبط با خصوصیات زیبایی‌اندام و چهره افراد مورد تبلیغ و اشاعه قرار می‌گیرد. امروزه الگوهای فرهنگ غربی در جهان از طریق رسانه‌های جمعی تبلیغ شده و ارزش‌های خاصی مرتبط با اندام ایدئال را مطلوب نشان می‌دهد. نمونه مشخصی از این ارزش‌ها که امروزه در مورد زنان در اکثر جوامع مورد توافق قرار گرفته، باریک‌اندامی است. مطالعاتی در بریتانیا، ایالات متحده و استرالیا، نشان می‌دهد که زنان در هر سنی که باشند معمولاً از شرایط بدنی خود ناراضی‌اند و آرزو می‌کنند که لاغرتر از آنچه هستند بشوند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/ic0ta احمدنیا، «جامعه‌شناسی بدن و بدن زن»، در وب‌سایت مجله ویستا.]</ref> | ||
برخی محققین؛ تنفر از بدن به‌معنای نارضایتی زنان از بدن خویش را نوعی [[خشونت علیه زنان|خشونت مردانه علیه زنان]] دانسته و معتقدند؛ زنان بر اساس سلیقه مردان، نقابی بر چهره و بدن خود می‌زنند. عیب‌جویی مردان از ظاهر چهره و اندام زنان؛ به‌قدری تحقیرآمیز بوده و بار روانی سنگینی بر آنها وارد می‌کند که زنان را وادار می‌کند تا با اقدام به جراحی‌های خطرناک، ظاهر خود را بر اساس خواسته مردان، آراسته سازند.<ref>[https://www.jsfc.ir/article_167370_7e698aa0ff89727bcc9957c8dcf9af23.pdf صیفوری و عربی، «گفتمان خاموش مدیریت بدن زنان، مورد مطالعه: زنان 17 تا 50 ساله شهر کرمان»، 1401ش، ص150.]</ref> | برخی محققین؛ تنفر از بدن به‌معنای نارضایتی زنان از بدن خویش را نوعی [[خشونت علیه زنان|خشونت مردانه علیه زنان]] دانسته و معتقدند؛ زنان بر اساس سلیقه مردان، نقابی بر چهره و بدن خود می‌زنند. عیب‌جویی مردان از ظاهر چهره و اندام زنان؛ به‌قدری تحقیرآمیز بوده و بار روانی سنگینی بر آنها وارد می‌کند که زنان را وادار می‌کند تا با اقدام به [[جراحی زیبایی|جراحی‌های]] خطرناک، ظاهر خود را بر اساس خواسته مردان، آراسته سازند.<ref>[https://www.jsfc.ir/article_167370_7e698aa0ff89727bcc9957c8dcf9af23.pdf صیفوری و عربی، «گفتمان خاموش مدیریت بدن زنان، مورد مطالعه: زنان 17 تا 50 ساله شهر کرمان»، 1401ش، ص150.]</ref> | ||
==عوامل نارضایتی از بدن== | ==عوامل نارضایتی از بدن== | ||
از منظر روانشناسی‌اجتماعی، تنفر و بدریختانگاری بدن، عمدتا بر مبنای تغییر در ارزش‌های جامعه، یادگیری‌های مشاهده‌ای، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات رسانه‌ای و تأکید بر بدن اجتماعی به جای بدن طبیعی ایجاد می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1121503/fa#downloadbottom اعظم رجبیان و دیگران، «مطالعه کیفی بررسی علل اختلال بدریختانگاری بدن در زنان: تحلیل محتوا»، 1402ش، ص488.]</ref> فشارهای اجتماعی- فرهنگی مانند نگرش‌های ضد چاقی و اضافه‌وزن، نمایش و تبلیغ بدن‌های آرمانی در رسانه‌ها، رﮊیم غذایی [[خانواده]]، دوستان و فشار برای لاغر بودن از عوامل افزایش نارضایتی بدنی هستند. | از منظر روانشناسی‌اجتماعی، تنفر و بدریختانگاری بدن، عمدتا بر مبنای تغییر در ارزش‌های جامعه، یادگیری‌های مشاهده‌ای، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات رسانه‌ای و تأکید بر بدن اجتماعی به جای بدن طبیعی ایجاد می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/1121503/fa#downloadbottom اعظم رجبیان و دیگران، «مطالعه کیفی بررسی علل اختلال بدریختانگاری بدن در زنان: تحلیل محتوا»، 1402ش، ص488.]</ref> فشارهای اجتماعی- فرهنگی مانند نگرش‌های ضد چاقی و اضافه‌وزن، نمایش و تبلیغ بدن‌های آرمانی در رسانه‌ها، [[رژیم لاغری|رﮊیم]] غذایی [[خانواده]]، دوستان و فشار برای لاغر بودن از عوامل افزایش نارضایتی بدنی هستند. | ||
تحقیقات نشان می‌دهند که صفات شخصیتی افراد مانند پایین بودن عزت نفس، خُلق افسرده و بالا بودن شاخص توده بدن، نارضایتی بدنی را افزایش می‌دهد. هم‌چنین شواهدی وجود دارد که نارضایتی بدنی با سن، رابطه خطی مثبت دارد. وقتی دختران به [[سن بلوغ دختر از منظر فقهی|سن بلوغ]] می‌رسند و وزن بیشتری به‌دست می‌آورند، نارضایتی بدنی‌شان به‌شدت افزایش می‌یابد. | تحقیقات نشان می‌دهند که صفات شخصیتی افراد مانند پایین بودن عزت نفس، خُلق افسرده و بالا بودن شاخص توده بدن، نارضایتی بدنی را افزایش می‌دهد. هم‌چنین شواهدی وجود دارد که نارضایتی بدنی با سن، رابطه خطی مثبت دارد. وقتی دختران به [[سن بلوغ دختر از منظر فقهی|سن بلوغ]] می‌رسند و وزن بیشتری به‌دست می‌آورند، نارضایتی بدنی‌شان به‌شدت افزایش می‌یابد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
==پیامدهای تنفر از بدن== | ==پیامدهای تنفر از بدن== | ||
زیاد شدن فاصله میان تصویر فرد از بدن خود و تصویر ایدئال از بدن، سلامت فرد را به | زیاد شدن فاصله میان تصویر فرد از بدن خود و تصویر ایدئال از بدن، سلامت فرد را به مخاطره انداخته و منجر به انواع اختلالات روانی می‌شود. تحقیقاتی در غرب نشان می‌دهد؛ دخترانی که از شکل ظاهری بدن خود ابراز نارضایتی کرده‌اند، نسبت به آنانی که تصویر مثبتی از بدن خود داشتند، از عزت‌نفس پایین‌تری برخوردار بودند. | ||
وقتی لاغری مطلوب تلقی شود، دختران و پسران جوان در طلب رسیدن به وزن ایدئال، خود را در معرض رژیم‌های سخت غذایی قرار می‌دهند و در حساس‌ترین شرایط رشد، دچار سوءتغذیه می‌شوند. امروزه | وقتی لاغری مطلوب تلقی شود، دختران و پسران جوان در طلب رسیدن به وزن ایدئال، خود را در معرض رژیم‌های سخت غذایی قرار می‌دهند و در حساس‌ترین شرایط رشد، دچار سوءتغذیه می‌شوند. امروزه [[تناسب اندام زنان|تناسب اندام]] برای بسیاری از دختران به قدری مهم است که آنان ممکن است نسبت به چاق‌‌شدن خود حالتی وسواسی پیدا کنند. ادامۀ این وسواس به احتمال بروز انواع بیماری منجر می‌شود. | ||
نارضایتی از بدن موجب گسترش انواع پیامدهای عمل زیبایی‌اندام به‌ویژه برای زنان و دختران شده است. تعدادی از زنان به‌دلیل این‌گونه اقدامات جان خود را از دست داده و تعداد بیشتری به بیماری‌های مزمن گرفتار شده‌اند که تأثیرات عمیقی بر تمام ابعاد زندگی‌شان به‌جا گذاشته است. <ref>[https://vista.ir/w/a/21/ic0ta احمدنیا، «جامعه‌شناسی بدن و بدن زن»، در وب‌سایت مجله ویستا.]</ref> | نارضایتی از بدن موجب گسترش انواع پیامدهای عمل زیبایی‌اندام به‌ویژه برای زنان و دختران شده است. تعدادی از زنان به‌دلیل این‌گونه اقدامات جان خود را از دست داده و تعداد بیشتری به بیماری‌های مزمن گرفتار شده‌اند که تأثیرات عمیقی بر تمام ابعاد زندگی‌شان به‌جا گذاشته است. <ref>[https://vista.ir/w/a/21/ic0ta احمدنیا، «جامعه‌شناسی بدن و بدن زن»، در وب‌سایت مجله ویستا.]</ref> | ||
