اعتیاد زنان: تفاوت میان نسخه‌ها

تفاوت‌های جنسیتی، نوع وابستگی [[زنان]] و مردان به مواد مخدر و فرایند ترک آنها را نسبتا متفاوت می‌سازد. اعتیاد زنان هرچند متاثر از عوامل عمومی اعتیاد است منتها بیشترین زنان توسط شریک جنسی خود مبتلا به اعتیاد می‌شوند. اعتیاد زنان، نهاد [[خانواده]] را به مخاطره‌ انداخته، موجب تباهی فرزندان و انحطاط جامعه می‌شود. به‌منظور پیشگیری از اعتیاد بانوان، ضمن آگاهی دادن و حمایت اجتماعی از آنها، باید از اعتیاد مردان نیز جلوگیری شود.  

امروزه بعضی از مواد با ترکیبات شیمیایی ساخته شده و با اسامی جدیدی وارد بازار می‌شوند که یکی از آن‌ها قرص مفرح آمفتامین است.<ref> [https://www.clinicpayam.com/%D8%B9%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/ «علت اعتیاد در زنان چیست و چرا به مصرف مواد گرایش پیدا می‌کنند؟»،  وب‌سایت کلینیک پیام تندرستی.]</ref> هر کدام از مواد مخدر عوارضی دارند که مهم‌ترین آنها سردرگمی، افسردگی، اضطراب، توهم، خشونت، افزایش فشار خون، عفونت، آسیب دیدن قلب و کبد، تشنج، ناباروری، بی‌تفاوتی و مرگ‌های ناگهانی است.<ref> [https://www.clinicpayam.com/types-of-narcotics/ «انواع مواد مخدر و مضرات مصرف آنها»،  وب‌سایت کلینیک پیام تندرستی.]</ref>

بر مبنای تحقیقات انجام شده؛ تفاوت‌های جنسی و جنسیتی موجب تفاوت در ابتلا، شیوع و ترک اعتیاد در مردان و زنان می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/891440/fa#downloadbottom ذولفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»،  1396ش، ص4.]</ref> امکان ابتلا به اعتیاد در مردان بسیار بیشتر از زنان است. این مسئله به ویژگی‌های شخصیتی مردان از قبیل؛ ریسک‌پذیری، میل به رهبری، تجربه نوآوری، نداشتن کنترل کافی بر تمایلات نفسانی و تمایل به تصمیم‌های آنی، مربوط می‌شود؛ اما تخریب اعتیاد در زنان به‌دلیل ضعف جسمی آنها بیشتر است.<ref>[https://www.neginn.com/blog/703-difference-between-men-and-women-addiction دینلی، «تفاوت اعتیاد زنان و مردان»،  وب‌سایت مرکز بستری ترک اعتیاد نگین.]</ref>

در ایران، ۹۵% معتادان، مرد و ۵% زن هستند. تعداد معتادان زندانی مرد نیز بیش از زنان است، زیرا اغلب زنان معتاد، مواد مخدر را در خانه مصرف می‌کنند؛ لذا مشکل اعتیاد آنان کمتر آشکار می‌شود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/91008/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 قاسمی‌روشن، «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»،  1382ش، بی‌ص.]</ref> طبق بررسی‌های پراکنده، اعتیاد زنان به‌ویژه به مواد روان‌گردان که برای تناسب‌اندام تبلیغ شده و عمدتا در آرایشگاه‌ها، باشگاه‌های زنانه و عطاری‌ها ترویج و توزیع می‌شوند، رو به افزایش است.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/02/11/2495082/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DA%86%D9%82%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%B3%D8%B1%D8%B9%D8%AA-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86 «تعداد زنان معتاد در کشور چقدر است؟»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>

زنان معتاد بیش از مردان در معرض طرد اجتماعی قرار دارند و همین امر در خود کنترلی زنان مؤثر است.<ref>[https://drvahiddarabi.com/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/ دارابی، «عوارض اعتیاد در زنان»،  وب‌سایت کلینیک ترک دکتر وحید دارابی.]</ref> زنان بیش از مردان، نسبت به درد حساس‌ بوده و برای کاهش دردها عمدتا از هروئین یا تریاک استفاده می‌کنند.<ref> [https://www.clinicpayam.com/%D8%B9%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/ «علت اعتیاد در زنان چیست و چرا به مصرف مواد گرایش پیدا می‌کنند؟»،  وب سایت کلینیک پیام تندرستی.]</ref> فاصله زمانی نخستین تجربه مصرف مواد مخدر تا تزریق در زنان، دو سال ‌طول می‌کشد و این زمان در مردان هشت سال است.<ref> [https://www.imna.ir/news/545269/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%DA%86%D9%87-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF «زنانه شدن اعتیاد چه آسیب‌هایی دارد؟»،  خبرگزاری ایمنا.]</ref> از لحاظ جنسیتی، شیوع اعتیاد در مردان نسبت به زنان بیشتر است؛ اما در دهه‌های اخیر به‌دلیل شیوع اعتیاد در بین زنان، این شکاف کاهش یافته است.<ref>[http://etiadpajohi.ir/article-1-2590-fa.html سلیمانی و همکاران، «بررسی عوامل مؤثر در گرایش زنان به اعتیاد در استان آذربایجان غربی»،  1400ش، ص9.]</ref>

[[عوامل اعتیاد زنان|عوامل اعتیاد]] متنوع بوده و به‌طور کلی با اموری از قبیل؛ سن، تحصیلات، شغل، تأهل و جنسیت ارتباط دارد؛ <ref>[https://ensani.ir/fa/article/91008/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 قاسمی‌روشن، «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»،  1382ش، بی‌ص.]</ref> اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که برخی از عوامل صبغه جنسیتی داشته و زنان را به سوی اعتیاد سوق می‌دهند. برخی به این نکته اشاره کرده‌اند که مصرف مواد مخدر عمدتا مردانه تلقی می‌شود و برخی زنان برای شکستن این [[کلیشه های جنسیتی|کلیشۀ جنسیتی]] اقدام به مصرف مواد می‌کنند. جذابیت تناسب‌اندام نیز موجب روی‌آوردن زنان به مواد مخدر لاغر کننده می‌شود.<ref> [https://www.imna.ir/news/545269/%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%DA%86%D9%87-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF «زنانه شدن اعتیاد چه آسیب‌هایی دارد؟»،  خبرگزاری ایمنا.]</ref>

برمبنای گزارشی؛ بیشتر زنان تزریقی شریک جنسی خود را عامل محرک برای اعتیادشان عنوان کرده‌اند.<ref>[http://etiadpajohi.ir/article-1-2590-fa.html سلیمانی و همکاران، «بررسی عوامل مؤثر در گرایش زنان به اعتیاد در استان آذربایجان غربی»،  1400ش، ص12.]</ref> آمارها نیز نشان می‌دهد؛ دست‌کم ۷۰% زنان معتاد، سابقه مصرف مواد مخدر در خانواده‌های‌شان دیده می‌شود. ۶۶% زنان الکلی رابطه جنسی نامشروع در دوران کودکی داشته‌اند و ۳۰% تا ۵۰% آنها با مرد معتاد زندگی می‌کنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/891440/fa#downloadbottom ذولفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»،  1396ش، ص6.]</ref> طبق تحقیقاتی؛ در خانواده‌هایی که زن و مرد هردو شاغل هستند ارتکاب جرایم توسط دختران افزایش می‌یابد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/20120426185612-5200-146.pdf احمدی، «رهیافت‌های نظری ترکیبی در تبیین انحرافات اجتماعی»،  1378ش، ص6.]</ref>

براساس آمار جهانی، عوارض اعتیاد در زنان خطرناک‌تر از مردان است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/891440/fa#downloadbottom ذولفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»،  1396ش، ص4.]</ref> اعتیاد، منزلت اجتماعی فرد را تنزل داده و او را در نزد دیگران به‌عنوان فردی بی‌عاطفه، خودخواه، فاسد و دارای شخصیت نامتعادل معرفی می‎کند. اعتیاد، نظام خانواده را متلاشی ساخته و فرد معتاد را نسبت به قوانین اجتماعی و دستورات دینی بی‌تفاوت می‌سازد و این مسئله، زمینۀ ارتکاب بسیاری از انحرافات را فراهم می‌کند؛ لذا اعتیاد در قوانین بسیاری از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران جرم تلقی می‌شود.

 

اعتیاد زنان به‌دلیل جایگاه ویژۀ آنها، پیامدهای جبران‌ناپذیری را بر فرد، خانواده و جامعه تحمیل می‌کند: <ref>[https://ensani.ir/fa/article/91008/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 قاسمی‌روشن، «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»،  1382ش، بی‌ص.]</ref>

میزان چربی و آب بدن زنان متفاوت از مردان بوده و همین امر بر میزان جذب مواد مؤثر است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/891440/fa#downloadbottom ذولفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»،  1396ش، ص5.]</ref> اعتیاد موجب ابتلا و تشدید بیماری‌های جسمی زنان از قبیل؛ بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، سرطان‌های لثه، مثانه، دهانۀ رحم، اختلال در باروری، [[سقط جنین]]، امراض جنسی؛ نظیر سفلیس، سوزاک، ایدز، <ref>[https://ensani.ir/fa/article/91008/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 قاسمی‌روشن، «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»،  1382ش، بی‌ص.]</ref>هپاتیت، زگیل‌های تناسلی و عفونت‌های مکرر می‌شود. همچنین باعث اختلال‌های روانی از قبیل؛ اضطراب و افسردگی در زنان شده و زمینه‌ساز خودکشی آنها به‌شمار می‌رود.<ref>[https://drvahiddarabi.com/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/ دارابی، «عوارض اعتیاد در زنان»،  وب‌سایت کلینیک ترک دکتر وحید دارابی.]</ref>

برخی معتقدند افسردگی، کاهش اشتها و تضاد شخصیتی موجب روی‌آوردن زنان به مواد مخدر می‌شود؛ اما اختلال روانی مردان عمدتا از پیامدهای اعتیاد به‌شمار می‌آید.<ref>[https://www.sid.ir/paper/891440/fa#downloadbottom ذولفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»،  1396ش، ص5.]</ref> ﻣﺮگ در اﺛﺮ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد در زﻧﺎن جوان، اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﻣﺮگ ﺗﺼﺎدفی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺼﺎدف اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ و ﻣﺼﺮف زیاد ﻣﺮﺗﺒﻂ است، در ﺣﺎلیﻛﻪ زﻧﺎن ﻣﻴﺎﻧﺴﺎل اﻟﻜلی، ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎیﺳﺮﻃﺎن ﺳﻴﻨﻪ و پوکی اﺳﺘﺨﻮان آﺳﻴﺐ می‌بینند.<ref>[https://etiadpajohi.ir/browse.php?a_id=492&sid=1&slc_lang=fa ﺻﻔﺮی، «اﻋﺘﻴﺎد و زﻧﺎن: ﺗﻔﺎوتﻫﺎی ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻮء ﻣﺼﺮفﻣﻮاد و درﻣﺎن آن»،  1382ش، ص132.]</ref>

اعتیاد مانع بزرگی برای [[ازدواج]] دختران به‌شمار آمده و هیچ فردی حاضر به ازدواج با دختر و زن معتاد نیست. زنان معتاد فراتر از کاهش منزلت اجتماعی، از سوی خانواده نیز طرد شده و گرفتار انواع مشکلات می‌شوند. زن معتاد، نقش همسری و مادری را ایفا نمی‌کند و خانواده را به مخاطره می‌اندازد. مادر معتاد موجب اعتیاد جنین شده و نه‌تنها قدرت کنترل فرزندانش را ندارد که زمینه اعتیاد آنها را فراهم می‌کند. اعتیاد والدین به‌خصوص زنان باعث می‌شود که روابط خویشاوندی آنها آسیب ببیند. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/91008/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 قاسمی‌روشن، «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»،  1382ش، بی‌ص.]</ref>

کانون خانواده با اعتیاد زنان بیش از اعتیاد مردان تهدید می‌شود؛ زیرا زنان نقش ویژه‌ای در استحکام خانواده دارند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/891440/fa#downloadbottom ذولفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»،  1396ش، ص7.]</ref> اعتیاد زن موجب آشفتگی محیط منزل، فزونی [[شوهر‌آزاری|شوهر آزاری]]، [[خشونت نمادین در خانواده|خشونت نمادین در خانواده،]] جدایی عاطفی و [[طلاق]] می‌شود.<ref>[https://drvahiddarabi.com/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/ دارابی، «عوارض اعتیاد در زنان»،  وب‌سایت کلینیک ترک دکتر وحید دارابی.]</ref>

فراتر از اعتیاد خود زنان، آنها قربانی اعتیاد همسران خود نیز به‌شمار می‌آیند؛ طبق تحقیقاتی، ۶۰% علل درخواست طلاق از سوی زنان، اعتیاد همسر و عدم دریافت [[نفقه]] عنوان شده و اغلب زنان روسپی نیز کسانی هستند که از شوهران معتاد خود [[طلاق]] گرفته‌اند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86661/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B2%D9%86-%D9%88-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 . محبوبی‌منش، «اعتیاد مردان تهدیدی علیه زن و خانواده»،  پایگاه اطلاع رسانی حوزه.]</ref> در جوامع سنتی، اعتیاد زن موجب تخریب اقتدار مرد می‌شود؛ زیرا اعتیاد وی ناشی از ناتوانی مرد در کنترل همسرش دانسته می‌شود.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/20120426185612-5200-146.pdf احمدی، «رهیافت‌های نظری ترکیبی در تبیین انحرافات اجتماعی»،  ص6.]</ref>  

شایع‌ترین بزهکاری زنان معتاد، سرقت، حمل و نقل مواد مخدر و روسپیگری است. اعتیاد زنان موجب گرایش آنها به ارتکاب جرائم مـردانه می‌شود، بر مبنای گزارش‌ها؛ جرائم زنان معتاد اغلب بر اساس الگوبرداری از مردان معتاد است. زنان معتاد اغلب برای خرید مواد مخدر به خودفروشی، سرقت و جیب‌بری می‌پردازند. ۱۲% از زنان سارق به انگیزه تهیه مواد مخدر مرتکب سرقت شده‌اند. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/91008/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 قاسمی‌روشن، «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»،  1382ش، بی‌ص.]</ref>

زﻧﺎن معتاد عمدتا در افکار عمومی ﺑﻪ‌ﻋﻨﻮان اﻓﺮاد بیﺑﻨﺪوﺑﺎر و بیﻋﻔﺖ شناخته میﺷﻮﻧﺪ.<ref>[https://etiadpajohi.ir/browse.php?a_id=492&sid=1&slc_lang=fa ﺻﻔﺮی، «اﻋﺘﻴﺎد و زﻧﺎن: ﺗﻔﺎوتﻫﺎی ﺟﻨﺴﻴﺘﻲدر زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻮء ﻣﺼﺮفﻣﻮاد و درﻣﺎن آن»،  1382ش، ص134.]</ref> در بسیاری از کشورهای آمریکایی و آفریقایی، مصرف مواد توسط زنان با انگ اجتماعی فراوانی همراه بوده و در نظر مردان این کشورها، زنان مصرف‌کننده مواد سزاوار تجاوز هستند. وابستگی زنان به مواد مخدر آنها را با داغ اجتماعی مواجه می‌سازد که زمینه‌ساز کج‌روی‌های بعدی آنها به‌شمار می‌آید.<ref>[https://www.sid.ir/paper/891440/fa#downloadbottom ذولفقاری، «زنان و تفاوت‌های جنسیتی و فرهنگی در اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن»،  1396ش، ص6.]</ref> اعتیاد زنان ارتباط جدی با افزایش خشونت، تجاوز و روابط جنسی نامشروع، تجارت جنسی، بارداری‌های ناخواسته و فروش کودکان در جامعه دارد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1625897050-10409-2-14.pdf رضایی و صمدی‌اندزقی، «بررسی علل گرایش زنان به مواد روان‌گردان در شهرستان مشگین شهر در فاصله زمانی بین 1399- 1394»،  1399ش، ص307.]</ref>

پیشگیری از اعتیاد، آسان‌تر از درمان آن بوده و در منابع روایی، از دشواری ترک عادت به معجزه تعبیر شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/15139/1/1 ابن شعبه حرانی، تحف العقول، 1404ق، ص489.]</ref> نخستین عاملی که نقش مؤثری در عدم آلودگی زنان و مردان به مواد مخدر دارد، آگاهی آنها از پیامدهای مخرب اعتیاد و التزام عملی به ارزش‌های دینی است. در کنار تقویت آگاهی و ایمان افراد، روابط سالم خانوادگی، نظارت والدین بر رفتار فرزندان، می‌توانند به مصونیت اعضای خانواده از اعتیاد کمک کنند. دست‌اندرکاران امور فرهنگی، اقتصادی، قضایی و انتظامی نیز از طریق مبارزه جدی و همه جانبه با پدیدۀ اعتیاد، موجب کاهش جدی پدیده اعتیاد در جامعه می‌شود. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/91008/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 قاسمی‌روشن، «از اعتیاد زنان تا نابسامانی خانواده»،  1382ش، بی‌ص.]</ref>